TTIP : ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ , ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ , ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ
και τις διαρθρωτικες προσαρμογες απο τα μεσα της δεκαετιας του 1980 που συνεπεσαν με τη σταδιακη κυριαρχια της νεοφιλελευθερης πρακτικης διεθνως , η εγχωρια οικονομια καλειται να λειτουργησει σε ενα τελειως διαφορετικο ρυθμιστικο πλαισιο το οποιο προωθει σταδιακα την « απελευθερωση » των δυναμεων των αγορων . Η αναπτυξιακη πολιτικη της περιοδου 1981-85 με την ενεργο , σχεδιασμενη παρεμβαση του δημοσιου στον προσανατολισμο της βιομηχανικης αναπτυξης , την αναπτυξη των αγροτικων συνεταιρισμων , τη στρατηγικη των κρατικοποιησεων και την ενισχυση του σχετικου εισοδηματος και της διαπραγματευτικης δυναμης των εργα-
[ 3 ]
ζομενων υποκαθισταται απο την καταργηση της Νομισματικης Επιτροπης , την υποχωρηση των προστατευτικων πολιτικων - δασμοι , ποσοστωσεις , επιδοτησεις των εξαγωγων , ρυθμιστικος φορος επι των εισαγωγων - τη σταδιακη απελευθερωση της αγορας κεφαλαιου και του συστηματος των κρατικων προμηθειων .
1990 - ΣΗΜΕΡΑ : Οι διαθρωτικες μεταβολες στην Ελλαδα στην κατευθυνση της νεοφιλελευθερης καπιταλιστικης αναδιαρθρωσης ενισχυονται στη δεκαετια του 1990 . Εκτυλισσονται παραλληλα με τις προσπαθειες για την απελευθερωση των αγορων σε ευρωπαϊκο επιπεδο . Η εξελιξη αυτη κορυφωνεται το 1992 με την Συνθηκη του Μααστριχτ και την σταδιακη συγκροτηση της ΟΝΕ . Οι θεσμικες παρεμβασεις της Κοινοτητας περιοριζουν κι αλλο τη δυνατοτητα των κρατων μελων στην ασκηση μακροοικονομικης πολιτικης . Η οικονομικη πολιτικη συμπυκνωνεται σε μια αποκλειστικα και μονο αντιπληθωριστικη τακτικη , ενω τα ενταξιακα ορια - ελλειμμα δημοσιου τομεα 3 %, δημοσιο χρεος / ΑΕΠ 60 % - αποτελουν τους πρωτους περιορισμους στην ελευθερια ασκησης δημοσιονομικης πολιτικης . Οι αλλαγες αυτες προκαλουν ελεγχομενη υφεση στην ελληνικη οικονομια , η οποια συνοδευεται απο εκτιναξη της ανεργιας και μειωση των πραγματικων κατα κεφαλην μισθων το πρωτο μισο της τελευταιας δεκαετιας του 20ου αιωνα ( Κατσελη 1997 ).
Η συνεχεια της νεοφιλελευθερης προσαρμογης δινεται με την υπογραφη του Συμφωνου Σταθεροτητας το 1996 . Ενοψει της εισαγωγης της χωρας στον Ευρωπαϊκο Μηχανισμο Συναλλαγματικων Ισοτιμιων το 1998 θα απαιτηθουν περαιτερω σημαντικες αναδιαρθρωσεις , με σοβαρο βεβαιως αντιτιμο : μπορει η ταση των εξαγωγων να παραμενει πτωτικη , επιτυγχανεται ομως δυναμικη εισροη κεφαλαιων . Η συναλλαγματικη πολιτικη μετατοπιζεται απο τον στοχο της ενισχυσης της ανταγωνιστικοτητας στη διασφαλιση του χρηματοπιστωτικου κεφαλαιου ( περιοδος
[ 4 ]
« σκληρης δραχμης », Σαχινιδης 2006 ) . Με το 2ο Κοινοτικο Πλαισιο Στηριξης να ειναι σε πληρη εξελιξη , προχωρουν μαζικες ιδιωτικοποιησεις στον δημοσιο
( Ολυμπιακη , ΟΤΕ , ΔΕΥ , ΕΥΔΑΠ , Ελληνικα Πετρελαια ) αλλα και στον χρηματοπιστωτικο τομεα ( Ιονικη , Μακεδονιας - Θρακης , Κρητης , Κεντρικης Ελλαδος ) ( Λιαργκοβας και Πατρωνης 2009 ). Η μειωση του πληθωρισμου αλλα και η « επιτευξη » των στοχων των κριτηριων της συνθηκης του Μααστριχτ επιτρεπουν την ενταξη της χωρας στην ΟΝΕ το 2001 .
Η νεοφιλελευθερη αναδιαρθρωση , διεθνως και με μια σχετικη καθυστερηση στην Ελλαδα , προετοιμαζεται ιδεολογικα και πολιτικα στην αμερικανικη και βρετανικη πολιτικη σκηνη και εκτυλισσεται δυναμικα απο τις αρχες της δεκαετιες του 1980 . Αυτο το ρευμα επιθετικης πολιτικης διεκδικησης των αστικων δυναμεων θα μετατραπει στη βασικη γραμμη αντιμετωπισης της βαθιας συστημικης κρισης που , αν και εχει βαθυτερες χρονικες ριζες , δειχνει τα πρωτα αδιαμφισβητητα σημαδια της στα πρωτα ετη της νεας χιλιετιας . Το ξεσπασμα της πιστωτικης κρισης αρχικα στην αγορα των στεγαστικων στις Η . Π . Α . αποτελει το εναυσμα που θα αποκαλυψει τις διεθνεις συστημικες ανισορροπιες , τις διαρθρωτικες αδυναμιες της ΕΕ και της Ευρωζωνης και ειδικοτερα αυτες της ελληνικης οικονομιας : μυωπικη δημοσιονομικη πολιτικη υποταγμενη στα βραχυβια πολιτικα συμφεροντα και στην εξυπηρετηση οικονομικων παραγοντων , το σκανδαλο του χρηματιστηριου , η αποδυναμωση της ελληνικης βιομηχανιας και της παραγωγης συνολικα , ο λανθασμενος προσανατολισμος και η αναποτελεσματικη διαχειριση των κονδυλιων που εισρεουν απο την Ευρωπαϊκη Ένωση και τη διεθνη χρηματαγορα .
Οι εν λογω « ελληνικες αμαρτιες » αποτελουν σαφως παραγοντες επισπευσης της πτωτικης πορειας , οχι ομως την κυριαρχη αιτια της : αυτη θα πρεπει να αναζητηθει στις προαναφερομενες διαθρωτικες αλλαγες . Μια πορεια που υπο μια εννοια ηταν και ειναι επιδιωκομενη . Η Ελλαδα θα αποτελεσει στα τελευταια χρονια ισως το σημαντικοτερο πεδιο πιλοτικης , προωθημενης εφαρμογης του σχεδιου της νεοφιλελευθερης προσαρμογης : η περαιτερω εξελιξη της εκχωρησης των εργαλειων ασκησης οικονομικης πολιτικης απο το ντοπιο καθεστως δημοκρατικης νομιμοποιησης , η κορυφωση της οποιας διαδραματιζεται σημερα , 16 χρονια μετα . Επιπροσθετα , φαινεται με σαφηνεια η ταση ενισχυσης του χρηματοπιστωτικου κεφαλαιου εναντι του παραγωγικου , αναπαραγοντας τα εφαρμοσμενα σε πανευρωπαϊκο και παγκοσμιο επιπεδο . Η τελικη επιτυχια του ελληνικου « κοινωνικου / πολιτικου πειραματος » εχει ιδιαιτερη σημασια - συμβολικη και ουσιαστικη - για την προωθηση της διεθνους αναδιαρθρωσης , σημαντικο μερος της οποιας αποτελει η TTIP , τοσο ως προς το περιεχομενο , οσο και ως προς την εμβελεια της .
9