Πρόλογος
Πρόλογος
Οι απαρχές
Πριν από 20 χρόνια, στο 1ο Ευρωπαϊκό Συνέδριο Βιώσιμων Πόλεων και Κωμοπόλεων, δήμαρχοι ευρωπαϊκών πόλεων και κωμοπόλεων ενέκριναν την καινοτόμο Χάρτα του Άαλμποργκ, ξεκινώντας την Ευρωπαϊκή Εκστρατεία για βιώσιμες Πόλεις και Κωμοπόλεις. Αφορμώμενοι από τα αποτελέσματα της Διάσκεψης του ΟΗΕ για το Περιβάλλον και την Ανάπτυξη το 1992 στο Ρίο ντε Τζανέιρο και τα αποτελέσματα της Ομάδας Εμπειρογνωμόνων Αστικού Περιβάλλοντος της ΕΕ, σε συνδυασμό με την υποστήριξη των κύριων Δικτύων Τοπικής Αυτοδιοίκησης στην Ευρώπη, η Εκστρατεία εξελίχθηκε στο πρώτο κίνημα τοπικής διακυβέρνησης μεγάλης κλίμακας βασισμένο σε σαφείς δεσμεύσεις και με ισχυρές επικουρικές δομές, λαμβάνοντας υποστήριξη από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Μεγάλος αριθμός διαδικασιών του Τοπικού Θεματολογίου 21( Ατζέντα 21) εφαρμόστηκε σε όλη την Ευρώπη αναπτύσσοντας οράματα και δράσεις για ένα πιο βιώσιμο μέλλον για τις ευρωπαϊκές πόλεις. Σε ορισμένα μέρη της Ευρώπης, τοπικοί και εθνικοί ιθύνοντες υποστήριξαν το κίνημα της Τοπικής Ατζέντας 21, τόσο δομικά όσο και οικονομικά. Κατά τη διάρκεια αυτής της πρώτης δεκαετίας, η προσοχή εστιάστηκε ως επί το πλείστον στον συμμετοχικό σχεδιασμό και σε περιβαλλοντικά ζητήματα.
10 χρόνια αργότερα, το 2004, μετά τη Σύνοδο Κορυφής Ρίο + 10 του ΟΗΕ στο Γιοχάνεσμπουργκ, η ανάγκη για ένα σαφές πλαίσιο αναφοράς, το οποίο συμπεριλαμβάνει τον καθορισμό στόχων και τη μέτρηση της προόδου καθρεπτίστηκε στις Δεσμεύσεις του Άαλμποργκ. Πολλές πόλεις άρχισαν να εφαρμόζουν τις δεσμεύσεις τους και να συζητούν δείκτες και συστήματα διαχείρισης για την εφαρμογή και την παρακολούθησή τους. Εκείνη την περίοδο, η εστίαση βρισκόταν μάλλον στους μηχανισμούς εφαρμογής, την αποδοτικότητα των πόρων και τις διαδικασίες μεταφοράς των πόρων στις υπηρεσίες και την ευημερία της κοινωνίας.
Το Σύμφωνο των Δημάρχων και το Ευρωπαϊκό Αστικό Θεματολόγιο
Με την έναρξη του Συμφώνου των Δημάρχων το 2008 δημιουργήθηκε ένα νέο μοντέλο διακυβέρνησης στην Ευρώπη, συνδέοντας άμεσα το τοπικό και το ευρωπαϊκό επίπεδο. Σήμερα, η πρωτοβουλία αυτή συγκεντρώνει χιλιάδες τοπικές και περιφερειακές αρχές που δεσμεύονται οικειοθελώς να εφαρμόσουν τους στόχους της ΕΕ για το κλίμα και την ενέργεια στα εδάφη τους.
Η εφαρμογή αυτού του επιτυχημένου μοντέλου διακυβέρνησης σε άλλους θεματικούς τομείς είναι κάτι το οποίο μένει ακόμη να συζητηθεί.
Το 2016 ήταν το έτος έναρξης ενός νέου Αστικού Θεματολογίου της ΕE, με στόχο την καλύτερη ενσωμάτωση των αστικών πολιτικών στην Ευρωπαϊκή Ένωση και τη δημιουργία νέων μορφών συνεργασίας μεταξύ των τοπικών κυβερνήσεων και της ΕΕ, καθώς και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Το πλαίσιο αυτό υποστηρίζεται από το Σύμφωνο του Άμστερνταμ που πραγματοποιήθηκε στα τέλη Μαΐου 2016.
Το νέο πλαίσιο του ΟΗΕ
Τον Σεπτέμβριο του 2015, η Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών ενέκρινε τους 17 Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης( ΣΒΑ) συμπεριλαμβανομένου του στόχου 11, ο οποίος αναφέρεται σε πόλεις και αστικές περιοχές. Οι ΣΒΑ υιοθετούν τη λογική και το πνεύμα των Αναπτυξιακών Στόχων της Χιλιετίας( ΑΣΧ), τα οποία μετέφεραν στο νέο Θεματολόγιο Βιώσιμης Ανάπτυξης του 2030. Οι στόχοι αυτοί ισχύουν για όλα τα κράτη μέλη του ΟΗΕ και υιοθετούν μια σφαιρική οπτική ως προς τη διεθνή ανάπτυξη και τη βιωσιμότητα της ανθρώπινης ζωής στον πλανήτη μας. Οι ΣΒΑ συμπεριλαμβάνουν νέα θέματα και υιοθετούν μια προσέγγιση που θεωρεί το περιβάλλον, την οικονομία και την κοινωνία συγκοινωνούντα συστήματα και όχι ξεχωριστούς και ανταγωνιστικούς πυλώνες, όπως για παράδειγμα συμβαίνει στον τομέα της Βιώσιμης Κατανάλωσης και Παραγωγής.
Τον Δεκέμβριο του 2015 στη Διάσκεψη των Συμβαλλομένων Μερών της Σύμβασης-Πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών για την Αλλαγή του Κλίματος( COP 21) στο Παρίσι επιτεύχθηκε μια παγκόσμια συμφωνία για το κλίμα με στόχο τον περιορισμό της υπερθέρμανσης του πλανήτη μεταξύ 1,5 ° και 2 ° C. Μαζί με άλλες διεθνείς συμφωνίες αναφοράς, η Συμφωνία του Παρισιού για την κλιματική αλλαγή αποτελεί το διεθνές πλαίσιο δράσης για το κλίμα σε όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης.
Στη Διάσκεψη Κορυφής του ΟΗΕ για το Κλίμα τον Σεπτέμβριο του 2014, ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών μαζί με τον Ειδικό Απεσταλμένο του για τις Πόλεις και την Αλλαγή του Κλίματος ξεκίνησαν το Διεθνές Σύμφωνο Δημάρχων( Global Compact of Mayors). Με την υποστήριξη μεγάλων παγκόσμιων αστικών δικτύων, το Σύμφωνο δημιουργεί μια κοινή πλατφόρμα για την καταγραφή του αντικτύπου των συλλογικών δράσεων των πόλεων μέσω της τυποποιημένης μέτρησης των εκπομπών και του κλιματικού κινδύνου, όπως και της συνεπούς δημοσιοποίησης των προσπαθειών τους.
2