5
Προλεγόµενα
Εισαγωγικά 1
Από τα µέσα της δεκαετίας του 1980 η ελληνική κοινωνία βρίσκεται
αντιµέτωπη µε µια νέα πραγµατικότητα, την οποία άλλες περιοχές του
πλανήτη είχαν βιώσει αρκετά νωρίτερα: όλο και περισσότερο, όλο και
περισσότεροι «ξένοι» «εισβάλλουν» µε κυµαινόµενες αυξοµειώσεις στο
εσωτερικό της. Oι «ξένοι» αυτοί, µε πολύ διαφορετικά µεταξύ τους εθνικά
και πολιτισµικά χαρακτηριστικά, είναι είτε οικονοµικοί µετανάστες είτε
πρόσφυγες ―πολιτικοί κυρίως παλιότερα, πρόσφυγες πολέµου εσχάτως.
Η είσοδος όλων αυτών στη χώρα δηµιούργησε για την Ελλάδα µια νέα
πραγµατικότητα ανισότιµης πολυγλωσσίας - πολυπολιτισµικότητας σε ένα
έθνος-κράτος εντυπωσιακά οµοιογενές γλωσσικά και πολιτισµικά. 2
Οι εκπαιδευτικές επιπτώσεις αυτής της νέας κατάστασης υπήρξαν
επίσης πολύ σηµαντικές: η όλο και πιο συχνή και έντονη παρουσία στις
σχολικές τάξεις αλλόγλωσσων παιδιών και φορέων ενός άλλου πολιτισµού
ξάφνιασε οδυνηρά την ελληνική κοινωνία, η οποία µόλις τώρα αρχίζει να
συνειδητοποιεί τα νέα δεδοµένα, καθώς δεν ήταν έτοιµη για µια τέτοια
αλλαγή. 3 Το ίδιο ανέτοιµο φυσικά και προσαρµοσµένο στην παλιά
οµοιογενή κατάσταση ήταν και το σύνολο του εκπαιδευτικού µας
συστήµατος. Εδώ και λίγα χρόνια η επίσηµη πολιτεία κατανοώντας την
ανάγκη προσαρµογής στα νέα δεδοµένα επιχείρησε αλλαγές µε µια σειρά
1
Το κείµενο δανείζεται αρκετά στοιχεία από το: Nτίνας, K. 2002.
Διαπολιτισµική Γλωσσική Aγωγή στο σύγχρονο ελληνικό νηπιαγωγείο. Στο:
ΥΠ.Ε.Π.Θ – Παιδαγωγικό Iνστιτούτο (επιµ.) Διάλογος για το Διαθεµατικό Ενιαίο
Πλαίσιο Προγραµµάτων Σπουδών. Kοζάνη: ΥΠ.Ε.Π.Θ – Π.Ι., σσ. 81-92
2
Κογκίδου, Δ., Τρέσσου-Μυλωνά, Ε. & Γ. Τσιάκαλος. (1997). Κοινωνικός
αποκλεισµός και εκπαίδευση: η περίπτωση γλωσσικών µειονοτήτων στη δυτική
Θεσσαλονίκη. Στο: Σκούρτου Ε. (επιµ) Θέµατα διγλωσσίας και εκπαίδευσης. Αθήνα:
Νήσος. Xριστίδης, A.-Φ. Γλωσσική εκπαίδευση και γλωσσικός αποκλεισµός στο
www.komvos.edu.gr/glwssa/Odigos
3
βλ. Xριστίδης, A.-Φ. όπ.