Η Σμύρνη στην Αθήνα
« Ιούλιος 1925 , Αθήνα
Αν με ρωτούσε κανείς τι πραγματικά θέλω να θυμάμαι από την καταστροφή , δε θα έλεγα τον πόνο που μου προκάλεσε η ίδια μου η πατρίδα . Άλλωστε , εμείς οι άνθρωποι είμαστε μαριονέτες της Ιστορίας . Εκείνη επιλέγει τις κινήσεις και τα συναισθήματά μας , θύματα του ίδιου μας του είδους . Αυτό που θέλω να θυμάμαι είναι ο πολιτισμός που φέραμε από την Σμύρνη . Μπορεί να χάσαμε τα σπίτια και τις οικογένειές μας στα συντρίμμια της φωτιάς , όμως τον πολιτισμό μας δεν θα τον αφήναμε να χαθεί , εκτεθειμένο στα συμφέροντα και στην πικρή αλήθεια . Μας πήραν πολλά , αλλά αυτόν με νύχια και με δόντια καταφέραμε να τον διαφυλάξουμε στο μυαλό και στην καρδιά μας . Και ήταν αρκετό .
Η Σμύρνη ήταν αυτή που μας έκανε αυτό που είμαστε και αυτό της το χρωστούσαμε , όσο και αν μας πρόδωσε με τον χειρότερο τρόπο . Έπρεπε λοιπόν και εμείς να την τιμήσουμε . Έπρεπε να φέρουμε στην Αθήνα τις συνήθειες , την εργατικότητα , τη λαχτάρα για ζωή που νιώθαμε στην πατρίδα μας και τα καταφέραμε . Η Σμύρνη πλέον είναι μόνο μια ανάμνηση , που ξεπροβάλλει από τη μανία των ανθρώπων να τα έχουν όλα δικά τους . Κάποτε όμως ήταν μια σπουδαία πόλη , που συνυπήρχε με τη χαρά , την ξεγνοιασιά των ανθρώπων . Και αυτή την εικόνα δεν μπορώ να την ξεχάσω και για να είμαι ειλικρινής μόνο αυτή θέλω να θυμάμαι . Άλλωστε η γιαγιά Ρηνιώ δεν ήταν αυτή που έλεγε ότι « όλα θα πάρουν τον δρόμο τους »;… Και τελικά τον πήραν ».
Στο κάτω μέρος της σελίδας το χαρτί είχε μουλιάσει , ίσως από παλιά δάκρυα . Δεν μπορούσα να φανταστώ κάτι άλλο . Ύστερα πήγα στην τελευταία σελίδα .
« Ιανουάριος 2009 , Αθήνα - Κυψέλη Η ζωή συνεχίζεται …
Η κορούλα μου μεγάλωσε και μάλιστα βρήκε και έναν πολύ καλό γαμπρό . Σε λίγους μήνες περιμένει και μωράκι , την εγγονούλα μου . Θα της δώσουν το όνομά μου . Τελικά είχε δίκιο η γιαγιά Ρηνιώ , όλα πήραν τον δρόμο τους …».
Στο οπισθόφυλλο ένας φάκελος ήταν κολλημένος με ταινία . Τον άνοιξα . Είχε παλιές φωτογραφίες . Πρέπει να ήταν από τη Σμύρνη . « Και αυτή πρέπει να ήταν η γιαγιά . Τι όμορφη που ήταν ! Της έμοιασα . Και αυτοί οι προ παππούδες μου . Τι ωραία ήταν τα φορέματά τους ! Και τα μαλλιά τους ! Αυτό πρέπει να είναι το λιμάνι . Και σε αυτήν εδώ , η αγορά . Ααα , και κάτι τύποι με ναργιλέδες …». Γέλασα από μέσα μου .
Τότε όμως , άθελα μου , τα μάτια μου βούρκωσαν κι ένα δάκρυ άρχισε να κυλάει από τα μάτια μου . Δεν πρόλαβε όμως να ολοκληρώσει τη διαδρομή του και να πέσει ανακουφιστικά στο πάτωμα , όταν το χέρι της γιαγιάς ακούμπησε απαλά το μάγουλό μου και ανέκοψε την πορεία του . Τα μάτια της κάρφωσαν την καρδιά μου . Πλέον γνώριζα . Έμαθα τι ήταν αυτό που με συνέδεε με αυτή τη συνταγή . Θύμωσα βέβαια λίγο που δεν μου το είχαν πει , αλλά κατάλαβα . Δεν πρόλαβα να μιλήσω , αμέσως η γιαγιά είπε : « Έχουμε και μια συνταγή , που αφήσαμε στη μέση ». Χαμογέλασα , όμως τα μάτια μου με πρόδωσαν . Ήταν θλιμμένα , βουρκωμένα . Σηκώθηκε και μου έκανε νόημα να την ακολουθήσω . Έβαλε τα χέρια της στο μπολ και άρχισε να πλάθει μικρές πλεξούδες . Ύστερα από λίγο έβαλε το ταψί στον φούρνο . Με πήρε αγκαλιά και μου χτένισε τα μαλλιά . Δεν μιλούσαμε , μόνο το τακ τακ των καρδιών μας ακουγόταν . Σαν να πήγε να μου πει ένα μυστικό , αλλά το κουδούνι της πόρτας την διέκοψε . « Η μαμά και ο μπαμπάς », είπα από μέσα μου . Πήρα την τσάντα από το πάτωμα και χαιρέτησα τη γιαγιά .
Τελικά δεν πρόλαβα να δοκιμάσω τα Σμυρναίικα κουλουράκια , πήρα όμως μια γεύση του σκληρού παρελθόντος . Άλλωστε , η γιαγιά πάντα τα πετυχαίνει τα κουλουράκια , δεν υπήρχε περίπτωση να μην ήταν νόστιμα .
Καθώς γυρνούσαμε στο σπίτι , σκεφτόμουν όλα αυτά που πριν λίγο είχα μάθει .
Τελικά τα μάτια της γιαγιάς είχαν κρύψει καλά το μυστικό τους …
Ανήσυχη έτρεχε
ΙΩΆΝΝΑ ΙΑΤΡΟΎ α5
Ανήσυχη έτρεχε να σώσει την οικογένειά της Άνθρωποι στους δρόμους , νεκροί Στάχτες , καπνοί στην πόλη Έτρεχε , έτρεχε Φρίκη γύρω της , κοιτούσε Έτρεχε , έτρεχε Έτρεχαν και οι φωτιές πίσω απ` τα όνειρα Έτρεχε για μια νέα ζωή Ποια πόλη τώρα να αποχαιρετήσει …
Μαρία Κανάκη α4
ΑΦΙΕΡΏΜΑΤΑ - PROJECTS
73