Το νερό στη Λαογραφία
24
ΑΠΟΤΥΠΩΜΑΤΑ
ΒΑΠΤΙΣΗ Γιάννης Γκούμας
Όρθιος πλάι στις πέντε παράλληλες καγκελωτές σειρές , σαν κάθετη γραμμή που χωρίζει τα μέτρα στο πεντάγραμμο , να σκέφτεται : « Έξω από τον χάλκινο κρατήρα και βάθος της κολυμβήθρας , η ζωή μου δεν ήταν παρά οι αδιάβαστοι στίχοι της ποίησής μου . Αυτό που η βάπτισή μου όρισε η μοίρα δεν το επέτρεψε . Ό , τι μου δόθηκε ήταν πράγματα που οι άλλοι δεν είχαν ανάγκη . Όταν φοράω παπούτσια κάνω το σταυρό μου και λέω : « Από δω και πέρα , ας πάρει μπρος η ζωή μου ». Και με την γιγαντιαία δρασκελιά της ελπίδας ισορροπώ σ ’ ένα πλάτος , ικετεύοντας να παραμείνει σε εκκρεμότητα η διωρία της γραμμής ζωής . Το ίδιο μου κάνει που βρίσκω τον εαυτό μου μόνο κι απόμονο .
Μήπως το σπίτι μου ξέρει πως είναι δικό μου ; Μου είναι τελείως αδιάφορο ποια συντροφιά , ποιο πρόσωπο , μου απαγορεύει να συμμετέχω , να εξετάζω ή να συνυπολογίζω όταν έχω το γράψιμο που για την υποκειμενικότητα δεν είναι μάσκα . Όλα είναι ίδια και όλα ένα . Μόνο η καγκελόπορτα του κήπου έχει περίπου την κλίμακα της βιόλας .»
Το έθιμο της Μπαρμπαρούσας
Στο Πέτα της Άρτας , τους καλοκαιρινούς μήνες που δεν έβρεχε και η ξηρασία κρατούσε μέχρι το Νοέμβριο , κινδύνευαν να καταστραφούν οι σοδειές και τα δέντρα . Γι ’ αυτό οι άνθρωποι σκαρφίζονταν το αστείο έθιμο της Μπαρμπαρούσας για να συγκινήσουν τον Θεό να στείλει βροχή .
Ένας άνθρωπος ντυνόταν με πρασινάδες από ψάθες , φτέρες , μυρτιές και ό , τι άλλο διαθέτει η φύση . Μετά τον έδεναν με ένα σχοινί και τον γύριζαν στις γειτονιές του χωριού . Οι χωριανοί τον ακολουθούσαν με κανάτια νερό , τα οποία κατά διαστήματα άδειαζαν επάνω του . Το ίδιο έκαναν και οι νοικοκυρές , όταν περνούσε έξω από τα σπίτια τους . Το νερό που έριχναν πάνω στις φτέρες της « Μπαρμπαρούσας » ( έτσι ονόμαζαν τον μασκαρεμένο άνθρωπο ) συμβόλιζε το νερό της βροχής που θα έπεφτε , για να ποτίσει τα δέντρα και τις καλλιέργειες των κατοίκων . Κάποιοι , αντί για νερό πετούσαν χρήματα και η « Μπαρμπαρούσα » πήδαγε ψηλά σαν αρκούδα και τα ‘ πιανε .
Καθώς γύριζαν τα στενά δρομάκια του χωριού τραγουδούσαν κι ένα ποιηματάκι :
« Μπαρμπαρούσα περπατεί το Θεό παρακαλεί για να ρίξει μια βροχή μια βροχή καλή καλή για να γίνουνε τα στάρια να γεννήσουνε τ ’ αμπάρια ».
Το Αμίλητο νερό και το έθιμο του Κλήδονα
Στις 23 Ιουνίου , παραμονή της γιορτής του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου και Βαπτιστού , στον Πόντο τηρούσαν το έθιμο του Κλήδονα .
Οι νοικοκυρές καθάριζαν τα σπίτια , περιμένοντας τις τύχες των κοριτσιών τους , γιατί ο Αϊ-Γιάννης πίστευαν ότι φέρνει τύχες .
Το βράδυ της παραμονής του Αϊ Γιαννιού , όλες οι ανύπαντρες κοπέλες έβαζαν μέσα σ ’ ένα πήλινο σκεύος ένα αντικείμενό τους , συνήθως κάποιο κόσμημα . Μετά έδιναν το σκεύος σ ’ ένα πρωτότοκο παιδί και του έλεγαν να το γεμίσει με νερό από εφτά βρύσες , χωρίς να μιλήσει σε κανέναν . Αυτό ήταν και το αμίλητο νερό . Άφηναν το δοχείο κάτω από τ ’ άστρα και το φεγγάρι , για να μαγευτεί και να τους φανερώσει την τύχη τους .