Για τον Άλκη … για κάθε Άλκη
100
ΑΠΟΤΥΠΩΜΑΤΑ
Την 1 η Φεβρουαρίου του 2022 γίναμε μάρτυρες μιας αποτρόπαιας πράξης , της άγριας δολοφονίας του Άλκη Καμπανού . Η δολοφονία ήταν ποτισμένη με μισαλλοδοξία και απέδειξε πού μπορεί να οδηγήσει η οπαδική βία .
Για τη βία μας και τη ροπή του ατόμου σε αυτήν μας μίλησε ο Κώστας Θεολόγου , Αναπληρωτής Καθηγητής Ιστορίας και Φιλοσοφίας του Πολιτισμού στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο .
Το ήθος της βίας 1
Επιχείρησα να αναφερθώ στη βία , θέτοντας ερωτήματα κυρίως και όχι απαντήσεις . Άλλωστε τις απαντήσεις τις προσφέρει η επιστήμη , η οποία παράγει « γνώση », ας πούμε , ενώ η Φιλοσοφία διατυπώνει ερωτήματα , για να προκαλέσει , να αμφισβητήσει και να διευρύνει ίσως κάθε είδους γνώση . Ας αναρωτηθούμε , λοιπόν : είναι η βία φυσική συμπεριφορά ; Μπορούμε να την εξαλείψουμε ή να την αποβάλουμε από τα συμπεριφορικά χαρακτηριστικά των ανθρώπων ; Εντέλει , γιατί οι άνθρωποι « εκφράζονται » με τόση βία ;
Ας αναφερθούμε εκ προοιμίου στην Veneer theory , 2 στη θεωρία του επιχρίσματος , που είναι όρος , τον
1 . Από την ομιλία μου στην Εράσμειο ελληνογερμανική σχολή τη Δευτέρα 21.2.2022 .
2 . Δείτε την θεωρία του επιχρίσματος στο βιβλίο του de Waal , F . ( 2006 ). Primates and philosophers : How morality evolved . ( S . Macedo & J . Ober , Eds .). Princeton University Press . Κυκλοφορεί στα ελληνικά με τίτλο Πρωτεύοντα και Φιλόσοφοι ( εκδόσεις Αλεξάνδρεια ) σε επιστημονική επιμέλεια του Κώστα Θεολόγου . οποίο εισηγήθηκε ο Ολλανδός ανθρωπολόγος ( primatologist ) Frans de Waal , για να αποδώσει επιγραμματικά την άποψη του Thomas Hobbes ( 1588-1679 ) περί την ανθρώπινη ηθική , την οποία o Ντε Βάαλ επικρίνει σε όλο το έργο του . Ο Ντε Βάαλ πρωτοχρησιμοποίησε τον όρο το 2005 στο βιβλίο του « Our Inner Ape », για να δηλώσει την έννοια που απορρίπτει : η ανθρώπινη ηθικότητα δεν είναι παρά « μια πολιτισμική επίστρωση , ένα λεπτό βερνίκι που κρύβει μια κατά τα άλλα εγωιστική και κτηνώδη φύση » Η αρχική ιδέα της θεωρίας του καπλαμά , ας πούμε , ανάγεται στον Thomas Henry Huxley και πιο πρόσφατα βρήκε οπαδούς βιολόγους , όπως ο George C . Williams . Ο George Christopher Williams ( 1926-2010 ) υπήρξε Αμερικανός εξελικτικιστής βιολόγος . Ήταν καθηγητής βιολογίας στο State University της Νέας Υόρκης . Ο Thomas Henry Huxley ( 1825-1895 ) ήταν Άγγλος βιολόγος και ανθρωπολόγος με ειδίκευση στη συγκριτική ανατομία . Τον έλεγαν « Darwin ’ s Bulldog », επειδή υποστήριζε σθεναρά τον Κάρολο Δαρβίνο και τη θεωρία του .
Η βία ως φαινόμενο και ως ζήτημα απασχολεί την κοινωνία -όχι μόνο την ελληνική- προσφάτως με τη δολοφονία νεαρού οπαδού έξω από γήπεδο στη Θεσσαλονίκη · λίγο νωρίτερα είχαμε επικεντρώσει την προσοχή μας στο σχολικό bullying , λίγο πριν στη γηπεδική βία , στον χουλιγκανισμό , κτλ . Το ζήτημα της βίας , της σχολικής , της οπαδικής κτλ . συν τω χρόνω , έχει πάρει σοβαρές διαστάσεις . Ο Ευάγγελος Καφετζόπουλος στο βιβλίο του διαπιστώνει ότι « Η αδυναμία της κοινωνιολογίας να ερμηνεύσει την παράνομη ή εγκληματική συμπεριφορά ήταν απογοητευτική » ( Ο σεξουαλικός πίθηκος , Κάτοπτρο 1999 , σ . 31 ). Η προσπάθεια των ειδικών σε διά-