Yıldız İşletme Kulübü Profil Dergisi 2015 | Page 103

Profil 2015 Araştırma Beyza BAYRAKTAR [email protected] Little Albert: Klasik Koşullandırmanın Graham: Cotart Sendromu (Yürüyen Ölü İlk Kurbanı Sendromu) Davranışçı psikolog James Watson, sahada yaptığı araştırmalarda insanın korkularının sonradan kazanıldığına dair bir gözlem yapınca bu tezini araştırma laboratuvarına taşımaya karar verir. Sağlıklı bir bebek olan Albert’ı birçok psikolojik teste tabi tutar ve hiçbir korkusunun olmadığını gözlemler. Bunun üzerine Watson, etiğin tüm gerekliliklerinden yoksun, araştırmasına başlar: Albert’ta sonradan edinilmiş korkular yaratmak için Albert’ın daha önce varlıklarında hiçbir korku duymadığı fare, tavşan ve köpek peluş bebeklerini, Albert’ın tam arkasında gürültüyle çalan bir “Gong!” sesiyle birleştirir. (Bu bir klasik ko- Tanımlaması 1880’de yapılmış ve ender de görülse kayıtlara geçmiş, insanları neredeyse zombileştiren ya da zombi gibi hissettiren bu gizemli, ürkütücü hastalık; İngiltere’de adı Graham olan bir kişinin intihar girişiminin ardından beyni olmadığı, öldüğü düşüncesi ile uyanmıştır. “Zamanımı mezarlıkta geçirmeye başladım çünkü burası ölüme en yakın olduğum yerdi.” diyerek ruh halini ifade etmiş Graham. Adamı beyin tarama teknolojilerini kullanarak inceleyen Belçika Liege Üniversitesi’nden Doktor Steven Laureys, “Graham’ın beyin fonksiyonları, sanki anestezi olmuş ya da uyumakta olan bir kişinin beyin fonksiyonları gibi… Uyanık durumda olan bir kişide bu beyin özelliklerini görmek oldukça özel bir durum.” sonucuna varmış. Graham’ın beyni hasarsız olmasına karşın, komadaki bir insanın beyin aktivitelerine sahip görünmüş. Bu beyin taraması analizinden hareketle, “Yavaşlamış metabolizmanın kişiye bu deneyimi yaşatması ve mantık yürütme becerisini etkilemesi olası görünüyor.” sonucu da çıkmış. Graham, tedavi ile zamanla bu “zombi gibi hissetme” durumundan kurtulup normal yaşamına dönmüş. Bu vaka araştırması ile, kendini ölü olarak algılama hastalığının çeşitli psikosomatik hastalıklarla eşlik ettiği ortaya çıkmış. Dünya üzerinde ender görülen bu hastalığın hızla değişen çevresel koşullar, artan tempo gibi etkenlerle tetiklenen ruhsal hastalıklar ile b irlikte yaygınlaşıp yaygınlaşmayacağı ise koca bir muamma… şullandırma yöntemidir.) Gong sesi ve oyuncak hayvan eşleşmeleri arttıkça, artık Albert peluş bebeklerin sadece varlığında bile korkudan ağlamaya, irkilmeye, titremeye başlar. Bu araştırma Albert’ın psikolojisi için son derece yıpratıcıdır. Minik bebek artık tek başına bırakıldığında bile hep tetik halindedir. Daha da kötüsü, araştırmayı yapan psikologlar Albert’ın ruh sağlığı için bir iyileştirme sürecine başlamazlar. Hatta Yazar Tom Bartlett’a göre küçük Albert’in annesi Arvilla Merritte aynı hastanede sütannelik yapıyordu. O devre göre, sosyal statüsü hastanenin diğer çalışanlarına göre daha düşüktü. Maddi imkansızlıktan dolayı bebeğinin deneyde kullanılması teklifini geri çeviremedi. “Finding Little Albert” kitabına göre ise annesinin, küçük Albert’ın üzerinde yapılan deneylerden haberi yoktu. Deneylerin farkına vardığında bebeğini alıp ortadan kayboldu. 103