Hê > ∑qïô |’ ìs ¡“+< Ûë \ T ` πødüT \ T ãHêsTT +| ü ⁄
$| ü ¢ e ø £ eT ÷´ ìdüT º bÕØ º Hêj · T≈ £ î \ T ˙ \+ sêeT #·+ Á < äj · T ´‘ √ Hê > ∑qï≈ £ î dü + ã +< Ûë \ T e ⁄ Hêïj · Tì uÛ≤ $+ ∫q dæ◊ & ç \ T , yê ] ì n ¬ sdüT º# ˚j · Te #· TÃqì Hê > ∑qïô |’ ì | òü ÷ y˚XÊs ¡ T . ˇø £ kÕ ] ˇø £ Ç +{ Ïô |’ < ë & ç # ˚dæ nø £ ÿ & É » s ¡ T > ∑T ‘· Tqï düe ÷ y˚XÊìøÏ ˙ \+ e∫Ãe ⁄+{ ≤s ¡ ì n ¬ sdüT º # ˚j · Te #· TÃqì nø £ ÿ & É düe ÷ y˚X¯ + ˝À bÕ˝ § Zqï60 eT +~ ì n ¬ sdüT º# ˚dæ $$< Ûä b˛ © dtùd º wüq ¢ ˝À ìs ¡“+~ Û + ∫ s√E \ ‘· s ¡ ã & ç ∫Á ‘· Væ≤ + dü \ ≈ £ î > ∑T ]# ˚XÊs ¡ T . ˙ \+ sêeT #·+ Á < äj · T ´, Hê > ∑qï ‘ √bÕ≥T ns ¡ Te ~ eT +~ ô |’ ˇø £ ≈ £ îÁ≥πødüT ô | ≥ º ≥eTT »]–+~. & √Hé düuŸC …’\ T˝À ìs ¡“+~ Û +#· ã & Ü ¶ s ¡ T . eT ÷& ÉT dü + e ‘·‡ sê \ ‘· sê «‘· u … sTT˝Ÿ sTTe « ã & ç +~. πødüT ø ={ Ï º y˚j · Tã & çq ‘· sê «‘· Hê > ∑qï ‹]– ñ < √ ´> ∑eTT˝À # ˚sês ¡ T . ø £ s ¡÷ ï \ T õ˝≤ ¢ ø £ eT ÷´ ìdüT º bÕØ º Hêj · T≈ £ î˝À ¢ ˙˝≤ sêeT #·+ Á < äj · T ´ ˇø £ s ¡ T 1950 < äX¯≈ £+ eTT +< äT ‘· sê «‘· ø =~› ø ±\+ ñbÕ < Ûë ´ j · TT & ÉT >±, ô | ò & ÉπswüHé õ˝≤ ¢ ôdÁø £ ≥Ø >± | üì # ˚XÊs ¡ T . ‘· sê «‘· ñ < √ ´>± ìï $& ç∫ô |{ Ï º, ø £ eT ÷´ ìdüT º bÕØ º ˝À # ˚ ] | üì # ˚XÊs ¡ T . . ãdæÔbÕ & ÉT Vü≤ ‘·´ πødüT : ª ãdæÔbÕ & ÉTμ≈ £ î # Ó +~ q ª<=+> ∑sêeTT & ÉTμ nqTyêì Vü≤ ‘·´ πødüT˝À Hê > ∑qï eTT < ë › sTT >± sTT ] øÏ +#· ã & Ü ¶& ÉT . 302 ôdø £ ¸Hé ÁøÏ +< ä n ¬ sdüT º# ˚j · Tã & É ¶ Hê > ∑qï ¬ s +& ÉT dü + e ‘·‡ sê \ ‘· sê «‘· C …’\ T qT +& ç $& ÉT < ä \ # ˚j · Tã & Ü ¶& ÉT . ‘·< äT | ü ] πødüT ø ={ Ï º y˚j · Tã & ç +~. ‹]– Hê > ∑qï ñ < √ ´> ∑eTT˝À #] ˚ ø = qkÕ > ∑≥eTT »]–+~. 1982 m +. m˝Ÿ . dæ . mìïø £\ T Hê > ∑qïbÕÁ ‘· eTs ¡ Tesêì ~. ø £ s ¡÷ ï \ T | ü≥ º DeTT˝À ô | ò & ÉπswüHé C …+& ÜqT Bs Èø ¡ ±\ eTT yÓ ÷ dæq yê ] ˝À s eTDeTà ¡ , Hê > ∑qï , Hêsêj TD · eTTKT ´\ T . ø s £ ¡÷ ï \ T õ˝≤ ˝À ¢ ≈ îs £ Tedü ¡ +| òüT kÕú | üq :
¶
ñ < ä ´ eTy˚T J $‘ êX¯j · T +>± | üì # ˚dæq ø £ s ¡÷ ï \ T õ˝≤ ¢ XÊK Hêj · T≈ £ î \ T Hê > ∑qï eTè ‹
@.| æ .{ Ï . j · T | òt . ø £ s ¡÷ ï \ T { ÖHéXÊK ø ± s ¡´< ä ] Ù >±, sêÁwü º øöì ‡\ sY >±
| üì # ˚dæq Hê > ∑qï 19`5`2013q ø £ s ¡÷ ï \ T˝À eTè ‹ # Ó +< ës ¡ T . yês ¡ T ø =~› ø ±\+ ÁøÏ ‘·+ ø ±´ q ‡ sY yê ´~ ÛøÏ > ∑T ¬ s ’ ∫øÏ ‘·‡ bı +< äT ‘· THêïs ¡ T . ø £ s ¡÷ ï \ T õ˝≤ ¢ ˝À ø £ eT ÷´ ìdüT º bÕØ º øÏ eTTK ´ yÓTÆq Á >± eT + ãdæÔbÕ & ÉT˝À 1945˝À » ìà +# ês ¡ T . bÕsƒ ¡ XÊ \ $< ä ´ ø £ s ¡÷ ï \ T˝À | üP ] Ô # ˚XÊø £ q +< ë ´\ ˝À ñbÕ < Ûë ´ j · T • ø £ åD bı +< ës ¡ T . ø £ s ¡÷ ï \ T | ü≥ º D + ˝À ˇø £ msTT & Ó & é ÁbÕ < ∏ä $ Tø £ bÕsƒ ¡ XÊ \ ˝À ôdø £+& ÉØÁπ >& é {°#· sY >± ñbÕ < Ûë ´ j · T eè ‹ Ô˝À Á | üy˚ •+# ês ¡ T , m .| æ .{ Ï . j · T | òt . düuÛÑ ´‘ ê « ìï d ”« ø £]+# ês ¡ T .
ÄHê { Ï {°#· sY ‡ ô | ò & ÉπswüHé Hêj · T≈ £ î \ T >± ñ < ä ´ e ÷ ìøÏ n + øÏ ‘· yÓTÆ | üì # ˚dæq j · THé .$. s ¡ eTDeTà , ¬ ø . ø £ Á ¬ sqï , Hêsêj · TD \‘ √ ‘=\ T ‘· Hê > ∑qï | üì # ˚XÊs ¡ T . ø £ Á ¬ sqï Hê > ∑qï≈ £ î ã +< ÛäTe ⁄ ≈ £ L & Ü . ‘· sê «‘· ø £ Á ¬ sqï j · TT .{ Ï . j · T | òt . ˝ÀøÏ yÓfi≤fls ¡ T . Hê > ∑qïqT Ä dü + düú˝ÀøÏ rdüT≈ £ îyÓfi ‚ fl +< äT≈ £ î ø £ Á ¬ sqï # ˚dæq Á | üj · T ‘ êï \ qT Á | ü ‹| òüT { Ï + ∫ , ∫e ] ø £+{ ≤ @.| æ . { Ï . j · T | òt . ˝ÀH˚ ì * ∫ | üì # ˚XÊs ¡ T . 1976˝À õ˝≤ ¢ XÊK Á | ü < Ûëq ø ± s ¡´< ä ] Ù u≤ < Ûä ´‘·\ qT d ”« ø £]+ ∫ , düeTs ¡ o \+>± | üì # ˚dæq yÓ ’. » eTàqï≈ £ î # ˚ < √ & ÉT yê < √ & ÉT >± ñ < ä ´ eTs ¡+> ∑ + ˝À ì *# ês ¡ T . ÄHê & ÉT õ˝≤ ¢ XÊK ø ± s ¡´ ø £ ˝≤bÕ \ ≈ £ î n < Ó › uÛÑeq +>± ì , kı +‘· uÛÑeq +>± ì ˝Ò < äT . s ¡ eTDeTà Ç˝Ò ¢ õ˝≤ ¢ XÊK ø ± sê ´\ j · T +>± e ⁄+& ˚ ~.
Hê > ∑qï , Hêsêj · TD , s ¡ eTDeTà ` eTT > ∑TZs ¡÷ ø £ s ¡÷ ï \ T { ÖHé˝ÀH˚ | üì # ˚j · T & É + e \ q õ˝≤ ¢ ñ < ä ´ e ÷ ìøÏ , dü +| òüT n _ Ûeè ~ ΔøÏ Ç ‘ √ ~ Ûø £+>± | üì # ˚XÊs ¡ T . ñbÕ < Ûë ´ j · T düeTdü ´\ | ü ] cÕÿsêìøÏ , õ˝≤ ¢ n ~ Ûø ± s ¢¡ n $ ˙ ‹ nÁø £ e ÷\ ≈ £ î e ´‹ πsø £+>± õ˝≤ ¢ XÊK ìs ¡« Væ≤ + ∫q nH˚ø £ ñ < ä ´ e ÷\ T , < Ûäsêï \ T , | æ ¬ ø { Ï +>¥\ T $» j · Te +‘·+ ø ± e & É + ˝À Hê > ∑qï kÕ –+ ∫q ø £ èwæ m +‘ √ Á | üX¯ + dü˙j · TyÓTÆq ~. n +‘ ˚ >± ø £ @.| æ .{ Ï . j · T | òt . bÕ ´ b˛ º, C …@ dæ | üøå ± q sêÁwü º kÕúsTT ñ < ä ´ eT | æ \ T | ü ⁄* ∫Ãq | ü ⁄& ÉT õ˝≤ ¢ πø + Á < ä + ˝À •_ sê \ T @ sêŒ≥T # ˚dæHê , nedüs ¡ yÓTÆq ø £ s ¡| üÁ ‘ ê \ T Á | ü #· T ]+ ∫ , | ü +| æD °# ˚j ·÷\ Hêï Ä | üìì Hê > ∑qï uÛÑT » düÿ +< ë \ ô |’ y˚düTø = ì nVü≤ ] ïX¯ \ T | üì # ˚dæ , ø ± s ¡´ ø £ s ¡ Ô \ ≈ £ î m +‘ √ Ä < äs ¡ Ù +>± ì *# ês ¡ T .
1982˝À XÊdüqeT +& É * øÏ »]– q ñbÕ < Ûë ´ j T · ìjÓ ÷» ø £ es ¡ Z mìïø £ ˝À ¢ @.| æ .{ Ï . j · T | òt . nuÛ ´] Ñ >± ú b˛ {°# ˚dæq sê #·+¬ s & ç yÓ + ø £ Á { ≤eTT & ÉT $» j ·÷ ìøÏ mq˝Òì ø £ èwæ # ˚dæq ø ± s ¡´ ø £ s ¡ Ô˝À ¢ Hê > ∑qï ˇø £ s ¡ T .
@.| æ .{ Ï . j · T | òt . u≤ < Ûä ´‘· ˝À ¢ Hê > ∑qï e ⁄ Hêï ˝Òø £ b˛sTTHê ˇø £ ø ± s ¡´ ø £ s ¡ Ô >± dü + düú
$< ÛëHê \ ≈ £ î , ÄX¯j ·÷\ ≈ £ î ø £ ≥T º ã & ç J $‘ êX¯j · T +>± | üì # ˚dæq ø £ s ¡÷ ï \ T õ˝≤ ¢ XÊK eTTK ´ ø ± s ¡´ ø £ s ¡ Ô \ ˝À Hê > ∑qï e ⁄ Hêïs ¡ T . kÕe ÷ õø £ e ´ edüú˝À Á | üC≤ ‘·+ Á ‘· e ÷ s ¡ TŒ \ T ø ± yê \ ì , Ä ] úø £ ndüe ÷ q ‘·\ T ˝Òì kÕeT ´ yê < ä e ´ edüú sêyê \ ì Äø ±+ øÏå +#·& Éy˚T >± ø £ < ëìø√dü + ‘· qe +‘· T >± ø £ èwæ # ˚XÊs ¡ T . á $< Ûä +>± | üì # ˚dæq Hê > ∑qï ø £ qTïeT ÷ j · T≥ +, ô | ò & ÉπswüHé≈ £ î mq˝Òì ˝À≥T nì @.| æ .{ Ï . j · T | òt . uÛ≤ $+#· T ‘· Tqï ~. yê ] eTs ¡ D≤ìøÏ @.| æ .{ Ï . j · T | òt . Á | ü >±& ÛÉ dü +‘ ê | ü + Á | üø £{ Ï + ∫ +~. ≈ £ î≥T + ã düuÛÑT ´\ ≈ £ î kÕqTuÛÑ ÷‹ ì ‘ Ó *| æ +~. @.| æ .{ Ï . j · T | òt . e ÷ J ø ± s ¡´< ä ] Ù m +. ÄsY .> √ $+< ä ¬ s & ç ¶ 19`5`2013q ø £ s ¡÷ ï \ T˝À Hê > ∑qï uÛÖ ‹ ø £ ø ± j ·÷ ìøÏ »]– q n +‘·´ ÁøÏj · T˝À ¢ bÕ˝ § Zì ÁX¯ < ëΔ +»* Á | üø £{ Ï +# ês ¡ T . sêÁwü º e ÷ J ñbÕ < Ûä ´ ≈ £ åî \ T yÓ ’. » eTàqï Hê > ∑qï eTè ‹ øÏ dü +‘ êbÕìï Á | üø £{ Ï +# ês ¡ T . Hê > ∑qï≈ £ î uÛ≤s ¡´, Ç < ä › s ¡ T ≈ £ îe ÷ s ¡ T \ T , ˇø £ ≈ £ îe ÷¬ sÔ e ⁄ Hêïs ¡ T .
ñbÕ < Ûë ´ j · TT \ qT düMTø £]+ ∫ yê ]# ˚ kÕøå ±´\ T # Ó | æŒ +# ˚ u≤ < Ûä ´‘· qT d ”« ø £]+ ∫ | üì # ˚dæHês ¡ T Hê > ∑qï .
Hê > ∑qïô |’ ìs ¡“+< Ûë \ T ` πødüT \ T ãHêsTT +| ü ⁄
$| ü ¢ e ø £ eT ÷´ ìdüT º bÕØ º Hêj · T≈ £ î \ T ˙ \+ sêeT #·+ Á < äj · T ´‘ √ Hê > ∑qï≈ £ î dü + ã +< Ûë \ T e ⁄ Hêïj · Tì uÛ≤ $+ ∫q dæ◊ & ç \ T , yê ] ì n ¬ sdüT º# ˚j · Te #· TÃqì Hê > ∑qïô |’ ì | òü ÷ y˚XÊs ¡ T . ˇø £ kÕ ] ˇø £ Ç +{ Ïô |’ < ë & ç # ˚dæ nø £ ÿ & É » s ¡ T > ∑T ‘· Tqï düe ÷ y˚XÊìøÏ ˙ \+ e∫Ãe ⁄+{ ≤s ¡ ì n ¬ sdüT º # ˚j · Te #· TÃqì nø £ ÿ & É düe ÷ y˚X¯ + ˝À bÕ˝ § Zqï60 eT +~ ì n ¬ sdüT º# ˚dæ $$< Ûä b˛ © dtùd º wüq ¢ ˝À ìs ¡“+~ Û + ∫ s√E \ ‘· s ¡ ã & ç ∫Á ‘· Væ≤ + dü \ ≈ £ î > ∑T ]# ˚XÊs ¡ T . ˙ \+ sêeT #·+ Á < äj · T ´, Hê > ∑qï ‘ √bÕ≥T ns ¡ Te ~ eT +~ ô |’ ˇø £ ≈ £ îÁ≥πødüT ô | ≥ º ≥eTT »]–+~. & √Hé düuŸC …’\ T˝À ìs ¡“+~ Û +#· ã & Ü ¶ s ¡ T . eT ÷& ÉT dü + e ‘·‡ sê \ ‘· sê «‘· u … sTT˝Ÿ sTTe « ã & ç +~. πødüT ø ={ Ï º y˚j · Tã & çq ‘· sê «‘· Hê > ∑qï ‹]– ñ < √ ´> ∑eTT˝À # ˚sês ¡ T . ø £ s ¡÷ ï \ T õ˝≤ ¢ ø £ eT ÷´ ìdüT º bÕØ º Hêj · T≈ £ î˝À ¢ ˙˝≤ sêeT #·+ Á < äj · T ´ ˇø £ s ¡ T 1950 < äX¯≈ £+ eTT +< äT ‘· sê «‘· ø =~› ø ±\+ ñbÕ < Ûë ´ j · TT & ÉT >±, ô | ò & ÉπswüHé õ˝≤ ¢ ôdÁø £ ≥Ø >± | üì # ˚XÊs ¡ T . ‘· sê «‘· ñ < √ ´>± ìï $& ç∫ô |{ Ï º, ø £ eT ÷´ ìdüT º bÕØ º ˝À # ˚ ] | üì # ˚XÊs ¡ T . . ãdæÔbÕ & ÉT Vü≤ ‘·´ πødüT : ª ãdæÔbÕ & ÉTμ≈ £ î # Ó +~ q ª<=+> ∑sêeTT & ÉTμ nqTyêì Vü≤ ‘·´ πødüT˝À Hê > ∑qï eTT < ë › sTT >± sTT ] øÏ +#· ã & Ü ¶& ÉT . 302 ôdø £ ¸Hé ÁøÏ +< ä n ¬ sdüT º# ˚j · Tã & É ¶ Hê > ∑qï ¬ s +& ÉT dü + e ‘·‡ sê \ ‘· sê «‘· C …’\ T qT +& ç $& ÉT < ä \ # ˚j · Tã & Ü ¶& ÉT . ‘·< äT | ü ] πødüT ø ={ Ï º y˚j · Tã & ç +~. ‹]– Hê > ∑qï ñ < √ ´> ∑eTT˝À #] ˚ ø = qkÕ > ∑≥eTT »]–+~. 1982 m +. m˝Ÿ . dæ . mìïø £\ T Hê > ∑qïbÕÁ ‘· eTs ¡ Tesêì ~. ø £ s ¡÷ ï \ T | ü≥ º DeTT˝À ô | ò & ÉπswüHé C …+& ÜqT Bs Èø ¡ ±\ eTT yÓ ÷ dæq yê ] ˝À s eTDeTà ¡ , Hê > ∑qï , Hêsêj TD · eTTKT ´\ T . ø s £ ¡÷ ï \ T õ˝≤ ˝À ¢ ≈ îs £ Tedü ¡ +| òüT kÕú | üq :
>= i ¿\… ô |+| üø ± ìï ø = qkÕ – dü ÷ Ô sêÁwü eT º +‘ ê ª ≈ îs £ e ¡ \ Tμ` >= i ¿‘…
√ø ˝≤ £ +{ Ï u …‘ ÓÔ & ÉT J $‘ êìï , < äTs ¡“¤ s ¡< ë ] Á < ë ´ ìï nqTuÛÑ $+#· ≥eTT » s ¡ T > ∑T #· Tqï < äì Hê > ∑qï >± s ¡ T ≈ £ îs ¡ e \ qT düyÓTÆø £´| üs ¡ ∫ ª ≈ £ îs ¡ e dü +| òü ÷\ qTμ kıôd ’{°\ qT j˚TsêŒ≥T # ˚XÊs ¡ T . ≈ £ îs ¡ e \ ˝À # Ó ’‘· Hê ´ ìï ‘ Ó # êÃs ¡ T . >= i …¿\ ô |+| üø ± ìï Áb˛ ‘·‡ Væ≤ +# ês ¡ T . kıôd ’{°\ < ë « sê ñìï ô |+| üø ± ìï , ñìï ‘ √ ø £ eTàfi¯fl ‘· j ·÷ Øì Áb˛ ‘·‡ Væ≤ +# ês T ¡ . Á | üuÛ ÑT ‘·« eTT < ë « sê Ä ] úø £ düVü ‰ j ·÷ ìï bı +< ä≥eTT »]–+~. $| ü ‘· TÔ \ dü +< äs ¡“¤+>± >= i …¿\ T eTs ¡ DÏùdÔ qwü º| ü ] Vü ‰ sêìï bı +< äT | ü < äΔ ‘· T \ qT dü +| òü ÷\ ≈ £ î ‘ Ó * j · TCÒXÊs ¡ T Hê > ∑qï .
Hê > ∑qï ñ < ä ´ eT ÄX¯j ·÷\ T , Ä < äsêÙ \ T ∫s ¡ düàs ¡ D ° j · T +! pHé 2013
31 ñbÕ < Ûë ´ j · T