å
ìùw < +. ä Û j ·÷» e ÷ Hê ´\ T &= HẘüHé , ø ±´| æfÒwüHé , ‘·~‘· s ¡ ù | s ¢‘ ¡ √ uÛ≤Ø >± | E ” ò \ T > ∑T + E ‘· THêï , > ∑T ] +| Ô ⁄ ü ˝Òì dü ÷ ÿfi¯ó ¢ Çã “& çeTTã “& >± ç q & ÉTdüTÔHêï n & çπ > Hê < ∏äT & ˚ ˝Ò & ÉT . @ kÕúsTT dü ÷ ÿ˝À ¢ mìï ‘· s ¡> ∑ ‹ > ∑ < äT \ T +& Ü˝À #· ≥ º+ ìπsΔ •+ ∫ +~. nsTTHê > < ∑ äT \ ø = s ¡‘· rÁe +>± ñ +~. ìs T ¡ & ÉT 20 y˚ \ n < äq | ü ⁄ ‘· s ¡> ∑ ‹ > ∑ < äT \ T eT + ps ¡ T ø ±>± ¬ s +& ÉT y˚ \ T | üPs Ôj ¡ ·÷´ sTT . $< ë ´] , ú {°#· sY ìwüŒ ‹ Ô neT \ T ø ± yê \+ fÒ Ç + ø ± \ ø £ eT +~ {°#· s ¡ T ¢ ø ± yê *. eTs ¡ T > ∑T <=& ÉT ¢, ‘ ê > ∑T˙s ¡ T , eT < Ûë ´ Vü≤ï uÛÀ » q e + ≥ ôw & ÉT ¢ ˝Òì bÕsƒ ¡ XÊ \\ T y˚ \ ˝À ¢ ñHêïsTT . eTÚ * ø £ edü ‘· T \ T ø £* Œ +# ê \ ì | \ ü T e ÷ s T ¡ ¢ Hê ´ j TkÕúHê · \ T yÓTT { ø º Ï ± j T˝ÒdæHê · | ] ü dæ ‹ ú ˝À e ÷ s ¡ TŒ ˝Ò < äT . $< ä ´ ø√dü + ã & Ó ®{ Ÿ˝À ì < ÛäT \ πø { ≤sTT +| ü ⁄ ˝Ò ‘· ≈ £ îÿe ø ±>± Ks Tà ¡ # ˚ùd ì < äT˝À Û ¢ m≈ îÿe £ uÛ≤ > + ∑ | üø ÿ £ < ë ] | & ü ÉT ‘· THêïsTT . & çô || , t düs ¡«• øå ± n _ Ûj ·÷ Hé , sêJyé $< ë ´ $ TwüHé n $ ˙ ‹, nÁø £ e ÷\ ≈ £ î HÓ \ e ⁄\ j ·÷´ sTT . $< ë ´ s Tú ¡ \ ≈ î £ ñ∫ ‘· | ⁄ ü dü Ôø ±\ T , < äTdüTÔ \ > ∑T ]+ ∫ m +‘· ‘· ≈ îÿe £ #_‘ Ó ˚ n +‘· eT + ∫ ~.
kÕe ÷ õø £ n + XȳÓTÆq $< ´ ä qT bÕ \ ≈ î £ \ T u≤ < ´‘ ä Û êsêVæ≤ ‘·´+‘ √ e ÷¬ sÿ { Ÿ˝À düs T≈ ¡ îqT £ # ˚XÊs T ¡ . sêÁwü º+ ˝À 100 eT +~ 1e ‘· s ¡>‹ ∑ ˝À # ˚ ] 10e ‘· s ¡> ∑ ‹ es ¡ ≈ £ î e # ˚Ã˝À | ü˝Ò 65 XÊ ‘·+ eT +~ #·< äTe ⁄ qT eT < Ûä ´ ˝À e ~ ˝ÒdüTÔHêïs ¡ T . 0-6 dü + e ‘·‡ sê \ eT < Ûä ´ ej · TdüT | æ \¢\ qT Á | üuÛÑT ‘·«+ > ∑T ] Ô +#· H˚˝Ò < äT . Ms ¡ T Áô |’ y˚ { Ÿ dü ÷ ÿfi¯ ¢ ˝ÀH˚ qs ¡‡ Ø , m˝Ÿπøõ qT +& ç j TTπøõ · es ≈ ¡ î £ #·< äTe ⁄‘· THêïs T ¡ . M { πø Ï y˚ \ s ¡÷ bÕj T˝À · ¢ | E” ò ø £& ÉT ‘· THêïs T ¡ . á #· ≥ º+ 8 qT +& ç 12e ‘· s ¡>‹ ∑ es ≈ ¡ î £ #·~ y˚ | \¢\ æ qT $ düà ]+ ∫ +~. #·º ≥ + ˝À $< ë ´ Vü≤≈ £ îÿ #· ≥ º+ ˝À bı +< äT | üs ¡#· ì ø ± eTHé dü ÷ ÿ˝Ÿ $< Ûëq + e \¢ | \¢\ æ eT < ´ ä Û ø = qkÕ > ∑T ‘· Tqï Ä ] úø £ yÓqTø u≤≥T £ , kÕe ÷ õø £ $ eø £ å n˝≤π > ø = qkÕπ > Á | üe ÷< äeTT +~. < Ûäqe +‘· T & ÉT , ø ±] à≈ î £ & ÉT Ç < ›] ä ø =& ÉT≈ î £ \ T ˇπø dü ÷ ÿ˝À ¢ ø = qkÕπ > $< Ûëq + _ Ûqï kÕ + düÿè ‹ ø £ yÓ ’$< Ûä ´+ ñqï eTq < ˚X¯ + ˝À n ‘·´ edüs ¡+. πø + Á < ä , sêÁwü º+ 55:45 XÊ ‘·+>± ì < ÛäT \ T Ks ¡ Tà # ˚j ·÷\ ì Ä < ˚ • ùdÔ < ëìì sêÁcÕ º\ ˇ ‹ Ô & ç y˚Ts ¡ ≈ £ î 65:35 >± e ÷ sêÃs ¡ T . ø ± ì ì < ÛäT \ T e # êÃj ·÷ n + fÒ nB ˝Ò < äT . #· ≥ º+ | üs ¡´ y˚ø åD≤ £ u≤ < ´‘· ä Û qT C≤rj TkÕúsTT˝À · u≤ \\ Vü≤≈ îÿ £ \ | ] ü s ø ¡ åD £ dü $ T ‹ øÏ n | üŒ –+# ês T ¡ . BìøÏ ì < äT Û \ T s ¡÷ ˆˆ 1.72 y˚ \ ø√≥T ¢ πø { ≤sTT + ∫ , sêuÀj˚T eT ÷& ˚fi¯ ¢ ˝À | ⁄ ü Ks Tà ¡ # ˚j ·÷\ ì πø + Á < ä Á | üuÛ ÑT ‘·«+ ìs ísTT ¡ + ∫Hê ì < äT Û \ T $& ÉT < \ ä » s ¡> ∑≥ + ˝Ò < äT .
ÁbÕ < $ ä ∏ Tø £ bÕsƒ XÊ ¡ \ ˝À ¢ eTÚ * ø £ dü < äTbÕj ·÷\ ø = s ¡‘· rÁe +>± ñ +~. ÁbÕ < $ ä ∏ Tø £ > ∑D≤ + ø ±\ Á | üø ± s ¡+ | \¢\ æ T 1 qT +& ç 5e ‘· s ¡>‹
∑ e # ˚Ã˝À | \ ü 26 XÊ ‘·+, @& √ ‘· s ¡>‹ ∑ e # ˚à ˝À | \ ü 41 XÊ ‘·+ #·< äTe ⁄ qT +& ç yÓ ’<=\ T > ∑T ‘· THêïs T ¡ . sêÁwü º yê ´| +>± Ô ü Á | üuÛ ÑT ‘·« bÕsƒ XÊ ¡ \\ T 76.46 XÊ ‘·+ ñ + fÒ , yê { Ï˝À ¢ 90 \ ø £ å \ eT +~ #·< äTe ⁄‘· THêïs ¡ T . Ç +< äT˝À 56,963 ÁbÕ < $ ä ∏ Tø £, 9234 ÁbÕ < $ ä ∏ Tø√qï ‘·, ñqï ‘· bÕsƒ XÊ ¡ \\ THêïsTT . 15 y˚ \ bÕsƒ XÊ ¡ \\ T ˇø√ÿ {°#· s T ¡ ‘ √ | üì # ˚düTÔ + fÒ 80 XÊ ‘·+ bÕsƒ XÊ ¡ \ ˝À ¢ dü s ¬ q ’ ‘· s ¡>‹ ∑ > < ∑ äT \ T ˝Òe ⁄. Á | üD≤ [ ø ± dü +| üT ò + ñbÕ < Ûë ´ ≈ åî £ & ÉT e ÷+ f ø˘dæ … +>¥ nVüA yê ¢ * j ·÷ ≈ î £ Á | üuÛ ÑT ‘·«+ 35 \ ø \ å £ Ks Tà ¡ ‘ √ eTs T ¡ > ∑T <=& ì ¶ ç ì ] àùdÔ , sêÁwü º+ ˝À 28,672 bÕsƒ XÊ ¡ \\ ≈ î £ eTs T ¡ > ∑T <=& ÉT ¢ ˝Òeì πø + Á < ä Á | üuÛ ÑT ‘·« y˚T ìdæ ‡> ∑TZ >± Á | üø £{ Ï + ∫ +~. 47,800 bÕsƒ ¡ XÊ \ ˝À ¢ eTs ¡ T > ∑T <=& ÉT ¢ ñHêï M { Ï˝À ˙ { Ï edü ‹, | ü ] X¯óÁuÛÑ ‘· ˝Òø £ $< ë ´ s ¡ Tú \ T ñ | üjÓ ÷–+#· Tø√˝Òì < äTdæ ‹ ú ˝À ñHêïj Tì · # | Ó æŒ +~. 7,536 bÕsƒ XÊ ¡ \ ˝À ¢ eT + ∫˙ { Ï edü ‹ ˝Ò < äì , 50,676 bÕsƒ ¡ XÊ \ ˝À ¢ eT + ∫˙ { Ïedü ‹ nø £ ÿ & ÉTqï | æ \¢\ ≈ £ î dü ] b˛jÓT +‘· kÕúsTT˝À ˝Ò < äì Á | üuÛÑT ‘·«+ ù | s = ÿ +~. $< äT ´‘ Y kÂø s £ ¡´+ ˝Òì bÕsƒ ¡ XÊ \\ T 50,159ñ + fÒ , Á | üVü≤Ø > √ & É \ T˝ÒìbÕsƒ ¡ XÊ \\ T
51,663 ñHêïsTT . dü ¬ s ’ q | òüØï #· sY ˝Òì bÕsƒ ¡ XÊ \\ T 39,088 ñ HêïsTT .
| æ \¢\ ≈ £ î bÂwæ º ø ± Vü ‰ s ¡+ n +~+# ê \ ì , ù |< ä $< ë ´ s ¡ Tú \ ≈ £ î dü +| üPs í¡ nø åsêdü £ ´‘· qT n +~+# ê \ ì Á | üuÛ ÑT ‘·«+ eT < Ûë ´ Vü≤ï uÛÀ » q | < ü äø ∏ £+ neT \ T # ˚dæ +~. á | ü < ∏äø £+ Á | üø ± s ¡+ nqï +, kÕ + u≤s ¡ T , | ü ⁄* Vü≤Às ¡ s√E ô |& ÉT ‘·÷ yês ¡+ ˝À s ¬ +& ÉTkÕs T ¡ ¢ ø√ & çÁ > ∑T & ÉT ¢, ns ¡{ | Ï +& ü ÉT ¢ Çyê «*. sêÁwü º+ ˝À 61,415 ÁbÕ < $ ä ∏ Tø £ bÕsƒ XÊ˝À ¡ ì ¢ 37 \ ø \ å £ eT +~ | \¢\ æ ≈ î £ , n˝≤π > 9216 ÁbÕ < ∏ä $ Tø√qïï ‘· bÕsƒ ¡ XÊ \ ˝À ¢ ì 34 \ ø £ å \ eT +~ $< ë ´ s ¡ Tú \ ≈ £ î á | ü < ∏äø £+ e ] ÔdüTÔ +~. ÁbÕ < ∏ä $ Tø £ bÕsƒ ¡ XÊ \\ ≈ £ î s ¡÷. 3.84 ô |’ dü \ T , ÁbÕ < ∏ä $ Tø√qï ‘· bÕsƒ ¡ XÊ \\ ≈ £ î s ¡÷. 4.40 ô |’ dü \ T πø { ≤sTTk˛Ô +~. 2012-2013 dü + e ‘·‡ sêìøÏ ÁbÕ < $ ä ∏ Tø £ bÕsƒ XÊ ¡ \\ ≈ î£ s ¡÷. 4 , $ T –* q ÁbÕ < ∏ä $ Tø√qï ‘·, ñqï ‘· bÕsƒ ¡ XÊ \\ ≈ £ î s ¡÷. 4.65
ô |’ dü \ T ô |+# ês ¡ T . e ÷¬ sÿ { Ÿ˝À © ≥s ¡ T eT + ∫˙s ¡ T s ¡÷. 12 ñ + fÒ , Á | üuÛÑT ‘·«+ s ¡÷. 4 ‘ √ mìï b˛wüø £ | ü < ësêú \‘ √ uÛÀ » q + ô |& ÉT ‘· T +< √ > ∑eTì +#· e #· Tà . sêÁwü º+ ˝À 38,355 ñbÕ < Ûë ´ j T · b˛düT º\ T U≤∞ >± ñHêïsTT . $< ë ´ Vü≤≈ £ îÿ #· ≥ º+ y˚Ts ¡ ≈ £ î $< ë ´] ú , ñbÕ < Ûë ´ j · T ìwüŒ ‹ Ô 30:1 >± ñ +& Ü *. á Á | üø ± s ¡+ y˚˝≤ ~ {°#· s ¡¢ b˛düT º\ qT Á | üuÛÑT ‘·«+ uÛ ] Ñ # Ô ˚j ·÷*. Áô |’ y˚ { Ÿ $< ë ´ dü + dü \ ú ìj T · + Á ‘· D≈ î £ Á | üuÛ ÑT ‘·«+ ‘ Ó∫Ãq õˇ 1 91 \ qT ø ˙dü £ + neT \ T # ˚j T≥ · + ˝Ò < äT . Ä bÕsƒ XÊ ¡ \\ T ñbÕ < Ûë ´ j · TT \‘ √ yÓ { Ï º # ˚sTTdüTÔHêïsTT . msTT & Ó & é bÕsƒ ¡ XÊ \ ≈ £ î á #· ≥ º+ e ] Ô +#· ø £ b˛e & É + e \¢ ø = ìï sêÁcÕ º ˝À ¢ 50 XÊ ‘·+ ô |’>± msTT & Ó & é bÕsƒ XÊ ¡ \\ | ] ü dæ ‹ ú Á | üXÊïs úø ¡ £+>± ñ +{ À +~. Á | üy˚X¯ | üØø \ å £ T ˝Ò≈ î £ +& Ü | \¢\ æ qT bÕsƒ XÊ ¡ \ ˝À ¢ # ˚s TÃø√yê ¡ \ ì ñHêï Áô |’ y˚ { Ÿ dü ÷ ÿ \ T j ·÷» e ÷ q ´+ Á | üy˚X¯ | üØø å£ ù | s T ¡ ‘ √ | üdæ | \¢\ æ qT e ÷ qdæø £+>± Væ≤ + dædüTÔHêïs T ¡ . dü ÷ ÿ˝À ¢ # ˚ ] q ‘· sê «‘· uÛÖ ‹ ø £| üs ¡ yÓTÆq Væ≤ + dü≈ £ î bÕ \ Œ & ÉT ‘· THêïs ¡ T . #· ≥ º+ ˝Àì ìã +< äq Û \ qT Áô |’ y˚ { Ÿ $< ë ´ dü + dü \ ú T neT \ T # ˚j T · & + É ˝Ò < äT .
$< ë ´ Vü≤≈ îÿ £ #· ≥ º+ neT \ T # ˚j ·÷\+ fÒ yÓTT < ä≥ Á | üuÛ ÑT ‘ ê « ìøÏ ∫ ‘· ÔX¯ó ~ Δ ñ +& Ü *. ô | ≥T ã º & < ç ë ] < ˚XȳÓTÆq » bÕHé˝À , ø eT £ ÷´ ìdüT º < ˚XēTì # | Ó üapple≈ î £ + ≥Tqï # Hê˝À ’ Ó , nÁ > ∑sê »´ yÓTÆq nyÓT ] ø ± ˝À >± ì ∫e ] øÏ C≤ ‹ j TT · < ëΔ \‘ √ $ dæ – y˚kÕ ] q l \+ ø ˝À £ ≈ L £ & Ü HêD ´‘·‘ √ ≈ L £ & çq bÕsƒ XÊ ¡ \ $< ä ´ qT | æ \¢\ ≈ £ î n +~ düTÔHêïs ¡ T . # Ó ’ Hê˝À 1949 es ¡ ≈ £ î ÁbÕ < ∏ä $ Tø £ bÕsƒ XÊ ¡ \ ˝À ¢ | \¢\ æ Vü ‰» s TkÕúsTT ¡ 20 XÊ ‘·+ ñ + fÒ , 1985 Hê { Ïø ˝≤ £ ¢ < ëìì 96 XÊ ‘ êìøÏ # ˚sêÃs T ¡ . eT ÷& ˚fi¯ ¢ ‘· sê «‘· Ç | üapple & ÉT πø + Á < äeT ÷, sêÁwü º Á | üuÛ ÑT ‘ ê «\÷ #· ≥ º+ neT \ T˝À ‘· ˝ …‹ Ôq yÓ ’| ü˝≤ ò ´\ ≈ î £ u≤ < ´‘· ä Û MT < + ä fÒ MT < äì ì +< ä˝ÒdüT≈ £ î + ≥THêïsTT . Á | üe ÷ D≤ \ T , ìã +< Ûäq \ T bÕ { Ï +#· ì $< ë ´ dü + düú \ ô |’ ø £] ƒq #· s ¡´\ T rdüTø√yê *‡+~. sêÁwü º Á | üuÛÑT ‘ ê « ˝Òqì πø + Á < ä + n + ≥T + fÒ ... πøåÁ ‘· kÕúsTT yêdüÔyê \ qT ‘ Ó \ TdüTø√≈ £ î +& Ü e ÷{ ≤ ¢& ÉT ‘· Tqï < äì πø + Á < ä + ô |’ sêÁcÕ º\ T ì | üapple \ T # Ós ¡ T > ∑T ‘· THêïsTT . n˝≤ +{ Ï bÕsƒ XÊ ¡ \\ qT eT ÷ ùdj TeTì · ìπs ›• düTÔqï ìã +< äqqT Û ì »+>± neT \ T # ˚ùdÔ < ˚X¯ + ˝À y˚˝≤ ~ bÕsƒ XÊ ¡ \\ ≈ î £ ‘ êfi≤ \ T y˚j ·÷*‡ edüTÔ +~. á | ü ] dæú ‹ ‘· ˝ …‹ Ô ‘ ˚ rdüTø√yê *‡ q Á | ü ‘ ê ´ e ÷ ïj ·÷\ dü +> ∑ ‹ ì n≥T πø + Á < +>± ä ˙ , Ç≥T sêÁcÕ º\ T >± ˙ Ä˝À∫ + ∫q < ëK˝≤ \ T ø qã £ & É≥ + ˝Ò < äT . ª ìã +< Ûäq \ T bÕ { Ï +#· ìyê ] øÏ > ∑ & ÉT $ ∫à #·÷& É +& ç . n | üŒ { Ïø ° $ qø b˛ £ ‘ ˚ ‘·< äT | ] ü #· s ¡´\ T rdüTø√ +& çμ . nì πø + Á < ä e ÷ qe eqs T ¡ \ eT + Á ‹ | üfi¯ ¢+ sêE n + ≥THêïs ¡ T . Ä ª‘·< äT | ü ] #· s ¡´ μ @$ T { À # Óù | Œ kÕVü≤dü + Äj Tq · # ˚j T · & + É ˝Ò < äT . #_‘ Ó ˚ düsêÿØ ã & ÉT˝Ò # ê˝≤ es ≈ ¡ L£
eT ÷ ùdj ·÷*‡ ñ + ≥T +~ eTØ ! á $< ë ´ Vü≤≈ £ îÿ #· ≥ º+ m˝≤ neT \ e ⁄‘· Tqï < √ #·÷ ùd C≤rj T · u≤ \\ Vü≤≈ îÿ £ \ | ] ü s ø ¡ åD £ ø £$ TwüHé≈ î£ ñbÕ < Ûë ´ j · T 10 pHé 2013