¢
¶
¢
Áø °& É
` Áø °& Ü ø £ èwüí, 84668 64969 uÛ≤s ¡‘· ÁøÏ ¬ ø≥s ¡¢ ø√dü + ¬ s +& ˚fi¯ ¢ ÁøÏ‘·+ Á | üy˚X¯ ô |{ q º Ï | { æ ò ŸHÓdt ø yéT £ jÓ ÷ jÓ ÷ f dt … º $ yê < ëdüŒ < +>± ä e ÷]+~. ÁøÏ ø≥s ¬ ¢ ¡ Á | ‹ ü uÛ, Ñ nqTuÛ Ñe +, >‘· ∑ ] ø ± s T ¡ ¶\ ø £+ fÒ | { æ ò ŸHÓdt≈ î £ e ÷ Á‘· y˚T n ~ Ûø £ ÁbÕ < Ûëq ´$ Te «& + É $ eTs ¡ Ù \ ≈ £ î < ë ] rk˛Ô +~.
| òæ { ŸHÓdt ñ + fÒH˚ ÁøÏ ¬ ø { Ÿ?
ÁøÏ ¬ ø { Ÿ˝À ø ± ˝≤ìï ã { Ï º nsêú \ T e ÷] b˛‘· THêïsTT. 14 < äXÊu≤ ›\ f … dt º ÁøÏ ¬ ø { Ÿ #·] Á‘· ˝À Ä≥ >± fi¯ ¢ XÊØs ø ¡ £ | ü≥T‘·«+ ø £+ fÒ Á | ‹ ü uÛ Ñ≈ î £ e ÷ Á‘· y˚T ÁbÕ < Ûëq ´$ T # ˚Ãyês ¡ T. düsY & √Hê˝Ÿ ¶ Áu≤ & ÉàHé, düsY >± sY | ò” ˝Ÿ ¶ k˛ãsY ‡, Çsê | ü *¢ Á | üdüqï, _ wüHé dæ +>¥ uÒ & û, uÛÑ > ∑e‘ Y #·+ Á < äX ‚ KsY ˝≤ +{ Ï m +< äs√ >=| üŒ >=| üŒ ÁøÏ ¬ ø≥s ¡ T ¢ ø £ ˙dü | òæ { ŸHÓdt‘ √ e ÷ Á‘· y˚T bÕ˝ § Zì nkÕ < Ûës D ¡ Á | ‹ ü uÛ‘ Ñ √ ÁøÏ ø ¬ { Ÿ #·] Á‘· ˝ÀH˚‘· eTø £+ ≥ ÷ Á | ü‘ ˚ ´ ø £ > ∑T ] Ô +| ü ⁄, kÕúq + dü + bÕ ~+#· Tø√ > ∑ *>± s ¡ T. nsTT‘ ˚ Á | ü | ü + Nø £ s ¡ D‘ √ bÕfÒ ÁøÏ ¬ ø { Ÿ˝Àq ÷ uÛ≤Ø >± e ÷ s ¡ TŒ \ T # √≥T # ˚düT≈ £ îHêïsTT. f … dt º ÁøÏ ø ¬ { Ÿ‘ √ bÕ≥T eH˚ ¶, { Ï-20 bòÕsêà≥T ¢, ©>¥ { ÀØï \ T sêe & É +‘ √ ÁøÏ ¬ ø≥s ¡¢ ≈ £ î | òæ { ŸHÓdt nedüs ¡+>± e ÷]+~. n +‘· sê ® rj · T Á | üe ÷ D≤ \ ≈ £ î nqT > ∑TD +>± | òæ { ŸHÓdt ñ + fÒH˚ @& Ü ~ bı & ÉT > ∑THê sêDÏ +# ˚ neø ± X¯ + @ s ¡ Œ & ç +~. BìøÏ‘ √ & ÉT ÁøÏ ¬ ø≥s ¡¢ e ÷´# Y | ò” E, yê ] ¸ø £ ø ±+ Á { ≤≈ £ î º y˚‘· Hê \ T ø√≥ ¢ ≈ £ î # ˚s ¡& É +‘ √ $$< Ûä < ˚XÊ \ ÁøÏ ¬ ø { Ÿ uÀs ¡ T ¶\ T Á | ü ‹ uÛÑ‘ √ bÕ≥T | { æ ò ŸHÓdt≈ î £ ôd’‘·+ mq˝Òì ÁbÕ < Ûëq ´+ Çe «& + É ÁbÕs ¡+_ Û +# êsTT.
2016 qT + ∫ jÓ ÷ jÓ ÷ f … dt º uÛ≤s ¡‘· ÁøÏ ¬ ø { Ÿ˝À 2010 qT +# ˚ | üP ] ÔkÕúsTT Ábıô | òwüq˝Ÿ < Û√s ¡ DÏ ñHêï n +‘· sê ® rj · T kÕúsTT˝À Ä & ˚ ÁøÏ ¬ ø≥s ¡¢ | òæ { ŸHÓdt ìsê∆s ¡ D ø√dü + 2016˝À Á | < ü Ûëq • ø å≈ £ î £ & >± ç u≤ < ´‘·\ ä Û T # | ˚ { ü q º Ï nì˝Ÿ ≈ î £ + uÒ‘=* kÕ ]>± jÓ ÷ jÓ ÷ | òæ { ŸHÓdt | üØø £ å \ qT Á | üy˚X¯ ô |{ ≤ º s ¡ T. uÛ≤s ¡‘· » ≥T º ˝À düuÛÑT ´& ç >± Ä & Ü \+ fÒ $~ >± Û | { æ ò ŸHÓdt | üØø å˝À £ ¢ HÓ > ∑TZ≈ îsêyê £ \ qï ìã +< äqÛ $~ Û +# ês ¡ T. nì˝Ÿ ≈ £ î + uÒ ¢ H˚‘· �‘·«+ ˝À n | üŒ { Ï ø £+& çwüì +>¥ ø√ # Y X¯ + ø £ sY ãdüT uÛ≤s ¡‘· ÁøÏ ¬ ø≥s ¡¢ X¯Øs ¡‘·‘ ê « ìøÏ dü ]|& ü çq $< +>± ä Û jÓ ÷ jÓ ÷ f düT … º\ T ìs ¡« Væ≤ +#·& É + ÁbÕs ¡+_ Û +# ês ¡ T.
@$ T {° jÓ ÷ jÓ ÷ f … dt º?
ÁøÏ ¬ ø { Ÿ ù |¢ j · Ts ¡¢ XÊØs ¡ ø £, e ÷ qdæø £ | ü≥T‘ ê « ìï eT ~+| ü ⁄ # ˚j · T { ≤ìøÏ $$< Ûä ÁøÏ ¬ ø { Ÿ dü +| òü ÷\ T ñ | üjÓ ÷– düTÔqï $< Ûëqy˚T jÓ ÷ jÓ ÷ f dt … º. | { æ ò ŸHÓdtqT | \ ü T s ø ¡ ±\ T >± eT ~+| ⁄ ü # ˚j T · { ≤ìøÏ e ÷+ Á { Ïj T˝Ÿ ·
$ X¯ «$< ë ´\ j ·÷ ìøÏ # Ó +~ q \÷ ø˘˝ …> ∑sY Á | ü ‹ bÕ ~+ ∫q $< ÛëHê \ ≈ £ î Á | ü ‹ s ¡÷| üy˚T jÓ ÷ jÓ ÷ f … dt º. ìØí‘· düeTj · T + ˝À z ÁøÏ ¬ ø≥sY 20 MT≥s ¡¢ < ä ÷ s ¡+ ˝À ñqï > ∑e ÷´ ìï # ˚ ] eT∞ ¢ yÓqøÏÿ m +‘· y˚ > ∑ +>± ‹]– sê > ∑ \& ÉT? Ç˝≤ mìïkÕs ¡ T ¢ # ˚j · T > ∑ \& ÉT? nqï n + XÊ \ qT qyÓ ÷< äT # ˚j · T & É + < ë « sê bÕsTT + ≥T ¢ ÇkÕÔs ¡ T. n < ˚ düeTj · T + ˝À yÓTT _*{°, ô | ò ¢ øÏ ‡_*{°, Áôd º+‘ Y, | üesY, ø ±]¶ jÓ ÷ yêdüTÿ \ sY m +& ÉT ´¬ sHé ‡ ˝≤ +{ Ï n + XÊ \ qT düeTÁ > ∑ +>± | üØøÏåkÕÔs ¡ T. dü > ∑≥T eTìwæ uÛ≤wü˝À # ÓbÕŒ \+ fÒ 8 ì $ TcÕ \ düeTj T · + ˝À 2 øÏ˝ÀMT≥s ¡ < ä ÷ sêìï | üs ¡ T ¬>‘· Ô > ∑ *–‘ ˚ jÓ ÷ jÓ ÷ f … dt º Á | üe ÷ D≤ \ T n +< äTø = qï≥T ¢ >± H˚ | ü ]> ∑DÏkÕÔs ¡ T.
ˇø√ÿ < ˚X¯ + ˝À ˇø√ÿ \ ø £ å ´+.. jÓ ÷ jÓ ÷ f … dt º ˝À dü | òü \+ ø ± yê \+ fÒ uÛ≤s ¡‘· ÁøÏ ø ¬ { Ÿ ìã +< äq Û \ Á | üø ± s ¡+ 16.1 bÕsTT + ≥T ¢ kÕ ~ ÛùdÔ # ê \ T. n < ˚ eTq bıs T ¡ > ∑T < ˚X¯ + bÕøÏkÕúHé˝À 17.4, yÓdæ º+& ûdt˝À 19, q ÷´ õ˝≤ +& é˝À 20.1 bÕsTT + ≥T ¢ kÕ ~ Û + ∫ rsê *.; d” d” ◊ Á | üe ÷ D≤ \ Á | üø ± s ¡+ yÓTT‘· Ô + 1120 MT≥s ¡¢ < ä ÷ sêìï 567 ôdø £ q ¢ düeTj · T + ˝À | üs ¡ T ¬>‘· Ô > ∑ *– q Ä≥ >± fi ‚¢ jÓ ÷ jÓ ÷ | üØø £ å˝À dü | òü \ yÓTÆq≥T ¢>± | ü ]> ∑DÏkÕÔs ¡ T. n < ˚ q ÷´ õ˝≤ +& é˝À 1170 ôdø q £ ˝À ¢ 2400 MT≥s T ¡ ¢, yÓdæ º+& ûdt˝À 1023 ôdø £ q ¢ ˝À 2080 MT≥s ¡ T ¢, bÕøÏkÕúHé˝À 778 ôdø q £ ˝À ¢ 1560 MT≥s ¢ ¡ < ÷ ä s ¡+ | üs T ¡ ¬>‘ êÔ *‡ ñ + ≥T +~. uÛ≤s ¡‘· ÁøÏ ø≥s ¬ ˝À ¢ ¡ j TTesêCŸ · dæ +>¥, düTπsXŸ s ¬ Hê’, s M ¡ + Á < ä »& ˚C≤ Á | üdüTÔ‘· d”» Hé˝À n + ã { Ï sêj TT · & ÉT, dü + E XÊ + düHé, eTVü≤à < é wüMT ˝≤ +{ Ï ÁøÏ ø≥s ¬ T ¡ ¢ jÓ ÷ jÓ ÷ f düT … ˝À º $| \ ü ò yÓTÆqyêπs. nsTT‘ ˚ bÕøÏkÕúHé e ÷ J øô ¬ |º Hé $ TkÕ“ e ⁄ ˝Ÿ Vü≤ø˘ 42 @ fi¯ ¢ ej · TdüT ‡ ˝À 18.5 bÕsTT + ≥T ¢, uÛ≤s ¡‘· e ÷ J bòÕdt º uÖ \ sY nowt HÓÁVü ‰ 39 @ fi¯ ¢ ej TdüT · ‡ ˝À 18.4 bÕsTT + ≥T ¢ kÕ ~ Û + ∫ yêπsyê « nì | æ +#· T ø = Hêïs ¡ T. e ÷ dü º sY dü∫Hé f …+& ÉT \ ÿsY ôd’‘·+ 39 @ fi¯ ¢ ej · TdüT ‡ ˝Àq ÷ $¬ ø≥ ¢ eT < Ûä ´ yÓTs ¡ T | ü ⁄ y˚ > ∑ +‘ √ #· Ts ¡ T >± Z | üs ¡ T ¬>‘· Ô & É + ˝À‘· q≈ £ î‘ êH˚ kÕ { Ï >± ì *# ê & ÉT. Á | üdüTÔ‘· {°$ T +& çj ·÷ Ä≥ >± fi¯ ¢ ˝À eT˙XŸ bÕ +& ˚ ˇø £ ÿ & ˚ jÓ ÷ jÓ ÷ f … düT º ˝À 19.1 bÕsTT + ≥T ¢ kÕ ~ Û + ∫ dü +#·\ q + dü�wæ º+# ê & ÉT. ¬ øô |º Hé $ sê { Ÿ ø = V” ≤ ¢, s ¡ M + Á < ä »& ˚C≤ 16.1 bÕsTT + ≥ ¢ \ øå ±´ ìï n +< äTø√ > *>± ∑ s T ¡. eTs√yÓ’| ⁄ ü Ç +> ¢+& ∑‘ é √ »] > π eH˚ dæØdt˝À bÕ˝ § ZH˚ uÛ≤s ¡‘·» ≥T ˝À º # √≥T dü + bÕ ~+ ∫q n + ã { Ï sêj · TT & ÉT jÓ ÷ jÓ ÷ f … düT º ˝À 16.1
bÕsTT + ≥ ¢ ≈ £ î πøe \+ 14 bÕsTT + ≥T ¢ e ÷ Á‘· y˚T kÕ ~ Û + ∫ » ≥T º ˝À kÕúq + ø√˝ÀŒe & É + Ç | ü ⁄ Œ & ÉT #· s ¡ Ã˙j ·÷+ X¯ +>± e ÷]+~.
$ eTs ¡ Ù \ yÓ \ T ¢ e
ÁøÏ ¬ ø≥s ¡¢ ˝Àì Á | ü ‹ uÛ≤ bÕ≥yê \ ≈ £ î, | òæ { ŸHÓdt≈ £ î ndü \ T dü + ã +< Ûä + @+ ≥qï #· s ¡ à ÁbÕs ¡+ uÛÑ eTsTT ´+~. jÓ ÷ jÓ ÷ f … dt º ù | s ¡ T‘ √ n‘· T ´‘· ÔeT +>± sêDÏ + ∫q sêj · TT & ÉT, dü + E XÊ + düHé ˝≤ +{ Ï Á | ü ‹ uÛ≤e +‘· T˝ …’ q Ä≥ >± fi¯ ¢ qT | üø £ ÿq ô | ≥ º& É + $ eTs ¡ Ù \ ≈ £ î < ë ] rdæ +~. ◊ | æm˝Ÿ 11e d”» Hé˝À n‘· T ´‘· ÔeT +>± sêDÏ + ∫ 800≈ £ î ô |’>± | üs ¡ T > ∑T \ T kÕ ~ Û + ∫q n + ã { Ï sêj · TT & ÉT‘·– q | òæ { ŸHÓdt ˝Ò≈ £ î +& ÜH˚ Ç < ä +‘ ê kÕ ~ Û +# ê & Ü? n + ≥ ÷ ôV’ ≤ < äsêu≤ < é ÁøÏ ¬ ø { Ÿ dü +| òüT +; d” d” ◊ì ì \ Bdæ +~. jÓ ÷ jÓ ÷ f … dt º ù | s ¡ T‘ √ sêj · TT & çì | üø £ ÿq ô | ≥ º& É + nHê ´ j TeT · + ≥ ÷ ôV≤ # Ydæ @ ø ± s ¡´<] ä Ù Äy˚ < äq e ´ ø + Ô £ # ˚XÊs ¡ T. jÓ ÷ jÓ ÷ f … düT º ˝À ¢ bÕs ¡< äs ¡ Ùø £‘· bÕ { Ï +# ê \ ì & çe ÷+& é # ˚düTÔHêïs ¡ T. eTs√yÓ’| ü ⁄; d” d” ◊ e ÷ J N | òt ôd˝ … ø £º sY dü + B | t bÕ { Ï˝Ÿ e ÷ Á‘·+ f … dt º ÁøÏ ¬ ø { À ¢ dü‘ êÔ # ê≥Tø√ & ÜìøÏ ˇø√ÿ Ä≥ >±& çøÏ ¬ s +& ÉT Çìï +>¥‡ < ë « sê ¬ s +& ÉT neø ± XÊ \ T ñqïfÒ ¢ jÓ ÷ jÓ ÷ | üØø £ å˝À $| òü \ yÓTÆq Ä≥ >± fi¯ ¢ ≈ £ L ø =~› > ∑ + ≥ \ T ˝Ò < ë ø =~› s√E \ $ sêeT +‘· sê «‘· ¬ s +& √ neø ± X¯ + Çyê «\ ì dü ÷ ∫ +# ês ¡ T. ˇø £ ÿe ÷ ≥˝À # ÓbÕŒ \+ fÒ nbÕs ¡ Á | ü ‹ uÛÑ ñqï ÁøÏ ¬ ø≥s ¡¢ ≈ £ î kÕ < Ûës ¡ D | òæ { ŸHÓdt ñ + fÒ dü ] b˛‘· T +< äì n + ≥THêïs ¡ T. Çø £ qT + ∫ » ≥T º m +| æø £ ≈ £ î eTT +< ˚ jÓ ÷ jÓ ÷ f … dt º.. n + ã { Ï sêj · TT & ÉT, dü + E XÊ + düHé ˝≤ +{ Ï ÁøÏ ¬ ø≥s ¡¢ qT jÓ ÷ jÓ ÷ f … dt º | òü *‘·+‘ √ eTT & çô |{ Ï º | üø ÿq £ ô | ≥ º& + É ô |’ $ eTs Ù ¡ \ T yÓ \ T yÓ ¢‘· & Ô +‘ É √; d d” ◊” Ä \ dü ´+>± HÓ’ Hê ø £ fi¯ó ¢‘ Ó ] ∫ +~. Çø £ qT + ∫
uÛ≤s ¡‘·» ≥ qT ¢ m +| æø £ # ˚j T · { ≤ìøÏ eTT +< ˚ jÓ ÷ jÓ ÷ f … düT º\ T ìs ¡« Væ≤ +# ê \ ì q \ T > ∑Ts ¡ T düuÛÑT ´\ bÕ \ ø £ eT +& * É ìs ísTT ¡ + ∫ +~. yÓTs T ¡ | ⁄ ü y˚ > +‘ ∑ √ kÕ – b˛j˚T Ä < ÛäTìø £ ÁøÏ ¬ ø { À ¢ n‘· T ´‘· ÔeT kÕúsTT | òæ { ŸHÓdt ñqï ÁøÏ ø≥s ¬ T ¡ ¢ e ÷ Á‘· y˚T nkÕ < Ûës D ¡ +>± sêDÏ +#·> \ ∑ s ì¡; d” d” ◊ ô |< ä ›\ T e ÷ Á‘· y˚T ø ±< äT Á | ü < Ûëq • ø £ å≈ £ î & ÉT
s ¡$ XÊÁdæ, Ô øô ¬ |º Hé $ sê { Ÿ ø = V ≤” ¢ > { ∑ º>± Ï # ÓãT‘· THêïs T ¡.
Ç < ä +‘ ê #·÷ düTÔ + fÒ ø £+& É > ∑ \ yê & ˚ eTìwæ nqï≥T ¢>± | òæ { ŸHÓdt ñqïyê & ˚ Ä < ÛäTìø £ ÁøÏ ¬ ø≥sY nqTø√ø £‘·| üŒ < äT eT ]!
�
2 p˝ …’, 2018 45