DOSYA
ÇOCUK SOSYALLEŞMESİ
VE KURSLAR
Prof. Dr. Ziya Selçuk, TEDMEM Direktörü
John Wilmot’un bir sözü var: “Evlenmeden önce çocuk yetiştirme
konusunda altı tane teorim vardı. Şimdi ise altı çocuğum var ve
hiçbir teorim yok.”
Anne babalar çocuk sahibi olmadan önce daha ziyade çocuk yetiştirme yöntemlerini, olduktan sonra
ise onların günlük davranışlarını ve onlarla ilgili olayları konuşuyorlar. Çocuklarla ilgili konularda hüküm
vermek gerçekten çok zor. Hızla akan bir ırmak gibiler. Tam bir yorum yapacakken durum tamamıyla
değişmiş oluyor. Onların hızına ayak uydurmaya çalışırken, kendimiz çakılıp kalabiliyoruz.
Günümüz çocukları bir kuşak öncesine göre bile,
çok farklı bir sosyalleşme geçiriyorlar. Bazen bir kuşak bile meramımızı anlatmaya yetmiyor. Aynı kuşak
içindeki yaş dilimlerinde inanılmaz değişimler yaşanabiliyor. Bu nedenle arada bir “yarım kuşak” diyesim geliyor. Sanal alem destekli sosyalleşme, sanal
gerçeklikten uzak öğretmen ve ebeveyn kuşakları
için ciddi bir sorun teşkil edebiliyor. Bir lise öğrencisi
“Öğretmenimin yeraltında yaşadığını düşünüyorum;
Justin Bieber’i bile tanımıyor” diyor. Böyle bir durumda çocukların sosyalleşmesinden değil de sanki
öğretmen ve anne babaların yeniden sosyalleşme-
26
sinden söz etmek gerekebilir. Bu arada sosyalleşme
kelimesinin anlamını da yeniden kurmakta yarar var
galiba. Şimdiki çocuklar doğal olarak anne babalarından farklı bir sosyalizasyon süreci yaşıyor.
Çocuk sosyalleşmesinin bir parçası da kurs ve dershaneler artık. Kurs ve dershane kavramları son 30
yıldır Türk eğitim sisteminin ve çocuk yetiştirme sürecinin vazgeçilmez bir parçası haline geldi. Sınav
kazanmakla dershane arasında kesin bir neden-sonuç ilişkisi kuruldu. Eğer bir öğrenci kursa gitmeden
sınav kazandıysa hayret yaratıyor. Bu durum kurs
kavramının “eğitim” hayatıyla ne denli bütünleştiğinin kanıtı.
İmkanı olan aileler çocukları için “yaşam boyu kurs”
öngörüyorlar. Bunun çok farklı sebepleri olabilir.
Nüfus artış hızının düşmesi ve tek çocuklu ailelerin
artması nedeniyle çocuğa yapılan eğitimsel yatırımın
yükselmeye başlaması bu sebeplerden biri olabilir.
Tek çocuklara “proje çocuğu” da denilebilir. Çocukla