Bir vapur güvertesinde , Ayasofya ’ nın üzerinden uçan kuşun kanadında , tramvayın çıngırağında , Süleymaniye ’ nin avlusunda darı yiyen güvercinlerin ahenginde , Pierre Loti ’ de içilen çayın buğusunda , sokak arasından fırlayıveren kedinin heyecanında , Boğaziçi ’ ni taçlandıran erguvanın renginde , kim bilir ne sırlar , ne efsaneler saklıdır .
Bu sayımızda sizlere , asırlar boyu pek çok medeniyetin beşiği , şairlerin , yazarların ilhamı , seyyahların olmazsa olmaz durağı olan İstanbul ’ un en eski yerleşim birimlerinden biri olan Pera ’ yı tanıtalım istiyoruz . Yahya Kemal bir şiirinde “ Sade bir semtini sevmek bile bir ömre değer ” ifadelerini kullanır İstanbul ’ dan bahsederken . Haydi o zaman , bir masalın büyülü anlatımını hatırlatan bir semte , Pera ’ ya doğru yola çıkalım .
Bir Masalın Büyüsü : Pera
Görkemli elçilik binaları , yabancı okulları , restoranları , kiliseleri ile her döneme damga vurmuş olan Pera ; Beyoğlu ’ nda , Tünel ve Taksim arasında kıvrılıp uzanan İstiklal Caddesi ve çevresinde ona açılan sokakları kapsar . “ Dört Yol ” olarak anılan bölge , bugünkü isimleriyle İstiklal Caddesi , Asmalımescit ve Kumbaracı Yokuşu ’ nun kesiştiği noktada yer alıyor .
Pera Bağları ’ ndaki bu ihtişamlı konak Beyoğlu ’ na ismini vermişse de yeri kesin olarak bilinmemektedir .
Geçmişte “ karşı ” dendiğinde akla bugün olduğu gibi Anadolu Yakası gelmez . İsmini Eski Yunanca ’ dan alır Pera . “ Karşı yaka , öte taraf ” anlamına gelir . İstanbul ’ un kuruluşundan bu yana vardır Pera ; Roma , Bizans ve Osmanlı ’ ya şahitlik etmiş ve hep merkezde olmuştur .
Pera Bağları ’ ndan Doğan Bir İsim : Beyoğlu
Hemen hepimizde bir çağrışımı , tınısı vardır Beyoğlu ’ nun ve rivayet odur ki bir “ bey ” in oğlunun konağından almıştır ismini . Zengin bir tüccar olan Venedik Balyosu Andrea Gritti , buğday ticareti yoluyla bir servet kazanır ve o servetle Pera Bağları ’ na büyük bir konak yaptırır . Oğlu Alvise de babasının izinden gider , ticaretle uğraşır ve kazandığı servetle konağı daha da ihtişamlı hâle getirir . Alvise , Sadrazam İbrahim Paşa ile kurduğu dostluk yoluyla kısa zamanda Osmanlı dış politikasına yön veren kişilerden biri olur . Kanuni Sultan Süleyman ’ ın bu görkemli konağa gelip Sadrazam İbrahim Paşa ve Alvise Gritti ile birlikte dış politikaya dair konuşmalar gerçekleştirdiği kaynaklarda yer almaktadır .
İnzivadan İhtişama …
14 . yüzyılda bağları ve bahçeleriyle anılan Pera inzivaya çekilmek , manastırlara kapanmak amacıyla gelen keşişlerin uğrak noktasıymış . Söz konusu manastırlardan bazılarının kalıntıları ise bugün Galata Mevlevihanesi ve Kadirhane Tekkesi ’ nin altında varlıklarını sürdürmekte . Ceneviz İtalyanlarının Haliç ’ i kontrol etmek adına Galata Kulesi ’ ni inşa etmeleri bölgenin
49