Sözleşme İle Kazanma Yolları
1- Kat karşılığı temlik akdinde taşınmaz malın (genelde arsanın) mülkiyeti temlik edildiği
halde inşaat hakkında mülkiyet temliki söz konusu olmayıp, şahsi bir hak tesisi vardır.
2- Kat karşılığı temlik tapu müdürlüğünde düzenlenecek resmi senetle yapıldığı halde kat
karşılığı inşaat hakkı noterde düzenlenecek bir sözleşme ile doğar.
3- Kat karşılığı temlik sonucu arsanın tamamının veya hissesinin mülkiyeti müteahhit adına
tescil edildiği halde, kat karşılığı inşaat hakkında mülkiyet arsa sahibinde kalmakta
bunun yerine müteahhit lehine kat karşılığı inşaat hakkı bulunduğu tapu kütüğünün
şerhler sütununda belirtilmektedir (TST md. 47/c).
4- Kat karşılığı temlik, daha çok satış veya trampa ve istisna (yapım) akdinden oluşan karma
bir akit olduğu halde, kat karşılığı inşaat hakkı satış vaadi ve istisna akdinin karması bir
akittir.
Teminat ipoteği; Müteahhide temlik edilen hisse üzerine, arsa sahibi lehine teminat
ipoteği tesis edilmesi mümkündür.(160)
Kat karşılığı temlik sözleşmesinin ayrıntıları genelde noterde yapılmaktadır. Noterde
yapılmış bir sözleşme varsa tapu müdürlüğünde düzenlenecek resmi senedin içinde
noterden düzenlenmiş bu sözleşmenin tarih, sayısı gösterilir. Böyle bir sözleşme yoksa temlik
akdinin esaslı unsurları resmi senede yazılır. Yapılacak inşaatın özellikleri ile inşaatın bitiminde
oluşacak dükkan ve dairelerin nasıl paylaşılacağı hususları taraflarca belirlenmiş ise resmi
senede yazılır.(161)
Kat karşılığı temlik akdi için, emlak vergisi değeri üzerinden her iki taraftan, ayrı ayrı Harçlar
Kanununa ekli 4 sayılı tarifenin 20/a pozisyonu uyarınca tapu harcı alınması gerekmektedir.
Ayrıca, Döner Sermaye İşletme Müdürlüğünce belirlenen tarifeye göre ücret tahsil edilir.
E. Şartlı Satış
TBK md. 243’de; bir taşınmazın koşula bağlı satışında, koşul gerçekleşmedikçe tapu
siciline tescil yapılamaz. Taşınmaz satışında mülkiyeti saklı tutma koşulunda tescil edilemez
ve TST md. 16/2. fıkrasında yer alan, resmi senede, tescili bozucu veya hükümsüz kılıcı kayıt ve
şart yazılamaz demektedir. Eski BK md. 20 ve yeni TBK md. 26 gereği taraflar bir sözleşmenin
içeriğini kanunda öngörülen sınırlar içinde özgürce belirleyebilirler. Buna göre; gerçekleşmesi
imkansız bir konuyu içermeyen sözleşmedeki şartlar resmi senede yazılarak şartlı satışın
yapılması mümkündür. TBK'nın 243. maddesi tescilin belli bir şarta bağlanma halidir.
(160)
M.Altuğ İmamoğlu, Tapu Sicili ve Tapu Sicilinin Tutulmasında Devletin Sorumluluğu, 1. Baskı, Ankara, Adalet Yayınevi, 2010, Sh.471
(161)
İmamoğlu, a.g.e., Sh.471
211