Dosya Dışı
52
Guy Debord’la
Kurgusal Söyleşi
Halil İbrahim Koç
dium is the message” (araç, mesajdır) önermesinde
aracın mâsum veya nötr olarak düşünülmesine karşı
çıkıldığı gibi...
GD: Eğer böyle tekniklerin geliştiği çağın topG. DEBORD: “GÖSTERİ, FELSEFEYİ lumsal ihtiyaçları sadece bu teknikler dolayımıyla tatmin edilebiliyorsa, eğer bu toplumun yönetimi ve
GERÇEKLEŞTİRMEZ;
insanlar arasındaki bütün bağlantılar artık sadece bu
anlık iletişim gücünün aracılığıyla uygulanabiliyorsa,
GERÇEKLİĞİ FELSEFELEŞTİRİR.”
bunun nedeni bu “iletişim”in temelde tek yanlı olmasıdır; bu iletişimin temerküzü, belirlenmiş bu yönetimin sürmesini sağlayan araçların varolan sistemin
Fransız Marksist filozof, yazar ve sinemacı yönetiminin elinde toplanmasına denk düşer.
Guy Debord (1931-1994) ile gerçekleştirdiğimiz bu
“kurgu söyleşi”, düşünürün medyatik uygarlığa yöneHİK: Dolayısıyla iletişim ortamından (kitle
lik radikal bir başkaldırısının teorisini anlattığı “Gös- iletişim araçlarından) azade düşünülemeyecek olan
teri Toplumu” adlı eser kaynak alınarak hazırlanmıştır. gösteri, öz itibariyle ne olabilir?
HİK: “Kitle iletişim araçlarının her zaman kitleleri sarıp sarmaladıkları söylenmiştir; bu zaten kitle
iletişim araçlarının ideolojisidir” der Baudrillard. Bu
söz bağlamında bakarsak eğer, “gösteri” olgusu bir iletişim tekniğinin ve iletişime girebilme sürecinin sonucu mudur?
GD: Gösteri, mevcut düzenin kendisi hakkında verdiği kesintisiz söylev, onun övgü dolu monoloğudur. Yaşam koşullarının totaliter döneminde
iktidarın kendi portresidir. Gösteri ilişkilerindeki fetişist katıksız nesnellik görünüşü ise, bu ilişkinin insanlar ve sınıflar arasındaki ilişki olma özelliğini gizler:
Sanki ikinci bir doğa kaçınılmaz yasalarıyla çevremize
GD: Ama gösteri, doğal bir gelişme olarak dü- hükmediyormuş gibidir.
şünülen teknik gelişmenin zorunlu bir ürünü değildir.
Tam tersine, gösteri toplumu kendi teknik içeriğini
HİK: Gösteri kavramından ne anlarız? Ya da
seçen biçimdir. En ezici yüzeysel tezâhürleri olan en anlamamız gerekir?
“kitle iletişim araçları”nın sınırlı görünümü altında ele
GD: Genellikle gösteri sözcüğünden ziyâde
alınan gösteri, basit bir aletler toplamı olarak toplumu
istilâ ediyormuş gibi görünse bile bu aletler aslında hiç medyatik sözcüğü tercih edilir. Yani kitle iletişimi
de yansız değildir, aksine bizzat gösterinin bütüncül (daha önceden alınmış kararlara edilgen bir hayranlığın yaratıldığı, sonunda tek yanlı bir saflığa erişen ileöz devinimine elverişli olan araçlardır.
tişim) zenginliğini, kitle iletişim araçları sayesinde
HİK: O halde araçlar ideolojiktir. Tıpkı “me- tarafsız bir “profesyonellik”le yönetecek olan bir tür