Bireysel çalışmalar çok önemli. Sanat bireysel bir iştir sonuçta.
Evet, bizi sadece çalışmak kurtarır. Tiyatro ölmez, cehaleti ve karanlığı fena yapar ama; gerçeği pat diye yalancının, düzenbazın yüzüne söyleyiverir. Bu yüzden korkulur tiyatrodan, tiyatrocudan. Sanata ihtiyacı olmayan toplum, ilkel toplumdur. Ezilmeyi hak eder.
• Sanat, kalıtsal bir miras gibi kuşaktan kuşağa
Yönetmen dışında kafasına göre takılan olmaz tiyatroda, disiplin işidir. Oyunculuk yaparken ise yönetmenin kölesiyimdir neredeyse, en aklıma yatmayan şeyleri söylese gıkım çıkmaz, samimiyetle anlamaya ve dediğini yapmaya çalışırım. Çünkü bilirim ki ne kadar karşı koysam da yönetmen sonunda dediğini yaptırır. Yokuşa sürmek zaman kaybı yani. Zaman ise en pahalı şey.
• Sanata destek, gelişmiş ülkelerde evrensel bir yaklaşım. Sanat, varoluş biçimlerinin birer yansıması. Gelişmekte olan ülkelerin çok daha temel sorunlarla boğuştuğunu düşünürsek, ülkemizin kat ettiği yol, nerede olduğumuz ve sanatın desteklenmesi konusundaki geleceğe dair öngörüleriniz neler?
Bireysel çalışmalar çok önemli. Sanat bireysel bir iştir sonuçta.
Off desem cevap olarak? Sanatı sevmeyen bir toplum oluştu. Bu aralar hangi ülkede tiyatro yapılmaz dense, herhalde Türkiye ilk 20’ dedir. Sanata düşman politikacılar, yüksek vergiler, salonsuzluk, halkın ilgisizliği... Bizim mücadeleye devam etmemiz gerek ama, edeceğiz de. Çok çalışarak. Çehov’ la Gorki’ nin ünlü tartışması gibi. Gorki Rusya’ da devrimden, köklü değişimden yanadır, Çehov ise bizi çalışmak kurtarır ancak, der. aktarılıyor. Siz de bu önemli kaynaklardan biri olarak geçmişten taşıdığınız sanat değerleri ve geleceğe aktarmak istediğiniz kazanımlarınız neler? 12 Eylül saldırısından beri dünyayı baskıcı güçler yönetiyor. Tüm dünyada insan hakları ihlal ediliyor, özgür düşünce, düşünceyi ifade kısıtlanıyor. Herkes yüksek teknolojiyle dinleniyor. Dinlenmeyen de kendini dinleniyor sanıyor, derin bir korku ve baskı hakim. Tiyatro bir sanattır ve sanat yapabilmek için birinci koşul özgür düşünce ve ifadedir. Böyle bir dünyada tiyatrocular her yerde zorlanıyor. Tiyatro seyircisi azalıyor. Kitlelerin korkularını aşıp kısa ömürlerinde insan gibi yaşamayı istemesinden ve birbirinden, kendinden, halkından korkan, halkını baskıyla, korkutarak sindirmeye çalışan, evlerine tıkan kötü politikacıları alaşağı etmesinden başka yol yok tüm dünyada. Biz gerçek tiyatrocular bunun için, aydınlık bir gelecek için çalışıyoruz.
• Sanat yetenek, eğitim ve yoğun çalışma gerektiren bir yaşam tarzı ise yetenek-eğitimçaba üçgenindeki işleyiş ve tüketim kültürünün açmazları ile nasıl mücadele edebiliriz? Kapitalizm hüküm sürüyor dünyada, başkasının üstüne basarak ya da hakkını yiyerek edinilen günlük kazançlar değerli sayılıyor, buna ticaret deniyor ve her şey kolayca tüketiliyor, doğru. Paranın kazanç sayıldığı bir dünyada değerlerin yitip gitmesi de doğal. Asıl zenginlik soylu ruhtadır,
116