DOSYA
İrfan mektebinin diplomasız mezunları, mahalle odalarındaki edepten,
yaşlıdan gence intikal eden tecrübeden yararlanmamış mıdır?
Karanfil eğdi eğdi
Eğdi de yere değdi
Mahlenizde yâr sevdim
Zararım kime değdi
“Mahallelim” kelimesi, aslında bir bakıma sahiplenmedir de. Üstümüzde hakkı
bulunanlara teslimiyet, hakkımız olduğunu düşündüklerimize hamiliktir de.
Mani benim ezberim
Kan ağlıyor gözlerim
Verin benim yârimi
Mahlenizde gezmeyim
Az daha eskilere gidecek olursak, her
biri hazine değerinde olan sözlü kültürümüzün fındık altını konumundaki
manilerinde bile mahalle kavramının
önemi fark edilir.
Altın yüzük var benim
Parmağıma dar benim
Şu karşı mahallede
Orta boylu yâr benim
Altın yüzük var benim
Parmağıma dar benim
Bu mahlenin içinde
Top zülüflü yâr benim
Altın yüzük peruza
Selam söylen horoza
Bu gececik ötmesin
Yar geldi mahlemize
Altın halkalı olur
Üstü dalgalı olur
Mahleden yâr sevenin
Başı belâlı olur
Ay doğdu ay ışığı
Elinde bal kaşığı
Yine nerden geliyon
Mahlenin yakışığı
Ağdeniz Karadeniz
Kara poşulu neniz
Sürün gitsin mahleden
Ne bet kaldı ne beniz
İnciye’min poladı
Poşunu kim doladı
Şu mahlenin içinde
Göynüm seni diledi
18 EKİM - KASIM - ARALIK 2015
* Yazıdaki mâniler “Mâni Benim Ezberim/Sivas
ve Çevresinden Mâniler” adlı kitaptan alınmıştır.
(Müjgân Üçer-Fatma Pekşen-Murat Türkyılmaz.
Kitabevi Yayınları 2009-İstanbul)
20-Ağustos-2015
Çıkrıkla, kirmanla, mekikle, iğle, iğneyle didinip, evinin diğer işlerinin
yanı sıra bu çalışmalarıyla gişiye gardaş olan kadınlarımızdan birisinin,
çıkrığına mecbur olup kapı dışarı çıkamadığı için yaptığı serzeniş ise maniye
şu sözlerle dökülmüştür:
Çığrığımın ucu yassı
Aldı beni yere bastı
Kör olasıca çığrığım
Beni mahalleden kesti
Mahalle kavramına Sivas yöresi türkülü manilerinde de rastlanır. Meselâ Zara’ya ait olan, düğünlerde kadınların
karşılıklı olarak söyleyip oynadıkları
bu türkü gibi…
Mehle/Mahalle:
Aşağı mehlenin
Çayır çimeni
Yukarı mehlenin
Kakmaz dumanı
Aşağı mehlenin
Yazması basma
Yukarı mehlenin
Kızları yosma
Almalar allanıyor
Al giymiş sallanıyor
Ne kötü mahleniz var
Öpmeden dilleniyor*
Ve m Z[N