HO O F ST O R IE
•••
ONS IS NOU ‘N
NASIE IN GESPREK
DIE GEWILDE TWEEDE SEISOEN VAN DIE SENWESGEÏNISIEERDE NASIE IN GESPREK IS NOU AL OP
DRIE TELEVISIEKANALE IN VOLLE SWANG, MET
KYKNET SE REEKS WAT VROEG IN OKTOBER OOK
AFGESKOP HET. AUBREY KRUGER
GRONDHERVORMING:
DIT IS NOU DIE TYD
Die tema waarmee afgeskop
is, is grondhervorming. En die
tyd wat ons het, is 10 jaar. So
waarsku Pierre Venter, algemene
bestuurder by BASA (Bank
Assosiasie van Suid-Afrika).
Dit is die kruks van die saak
rakende grondhervorming.
“Ons moet aan die gang kom
en indien nie, word die risiko
groter dat radikale elemente
deel van die proses sal word”.
Dit is uiters belangrik om
realisties te wees, sê Jackie
Grobler, senior lektor by die
Universiteit van Pretoria. “Deur
te probeer om die kragte van die
natuur oornag te verander, kan
katastrofiese gevolge hê. En as
die sosiale- en gemeenskapskant
te ver gedryf word, is die
koste-implikasie daarvan nie
die beginsel werd nie.”
Grobler het verwys na wat
die laaste eeu in die Sowjet
Unie, China en Kambodja
gebeur het. Privaat eienaarskap
is toe totaal en al uit die sisteem
verwyder. “Dit gaan gepaard met
ernstige trauma, lewensverlies,
afname in voedselproduksie en
hongersnood as uiteindelike
gevolg.” Dit is beslis nie die
roete wat ons land wil gaan nie.
Volgens die redakteur van die
Sowetan, Mpumelelo Mkhabela,
is die situasie in Suid-Afrika
van so ‘n aard dat privaat
grondeienaarskap aanvaar moet
word. “Grond is in ‘n vorige
bedeling van mense ontneem.
Nou moet grond herverdeel
word in ‘n stelsel waarvan privaat
grondeienaarskap deel vorm.”
Maklik gaan dit gewis nie
wees nie, soos politieke analis,
Max du Preez verduidelik:
“As grondhervorming ‘n
landbouprobleem was, sou ons
dit voor sononder kon oplos.
Maar grondhervorming is nie
‘n landbouprobleem nie, dit is
‘n politieke kwessie. Ons moet
die politieke deel aanspreek,
maar moet ook toesien dat die
ander deel, die landboudeel,
nie agterweë gelaat word nie.”
Venter verduidelik dat
privaat eienaarskap in SuidAfrika massief is. “Iewers in die
omgewing van R3.2 triljoen - so
dit is absoluut krities dat privaat
eienaarskap en die regte wat
daarmee gepaard gaan, moet
voortbestaan.” Mkhabela sê die
wetgewende deel moet agter die
blad gekry word. Du Preez sê
daarby: “‘n Weg moet gevind word
waarbinne politieke en ekonomiese
realiteite kan saamwerk.”
Mkhabela sê dat “landbou
die hart van die lewe en van
onskatbare waarde is.” Du Preez
voel “ons kan nie toelaat dat een
vierkante meter vermors word nie.
Die beeld van die produsent
is gedurig aan die verander. Du
Preez sê dié nuwe prentjie van die
boer is as ‘n besigheidspersoon,
wat te make het met wetenskaplike
boerderymetodes, hoë
produksievlakke en behoorlike
investering in arbeid. Almal se
samewerking gaan nodig wees om
die landbousektor te ondersteun,
volgens Mkhabela. Die ou stelsel
van gemeenskaplike eienaarskap
werk eenvoudig nie en die beginsel
van privaat eienaarskap moet aan
mense oorgedra word met land
wat verhandelbaar is. Hierdie
stelsel moet gerespekteer word.
Daar is basies net twee
SENWES Scenario • Okt/Nov 2015
5