Παραπληροφόρηση και
Ρητορική του Μίσους
QUBIT 21
σχετικά με την επίδραση της πανδημίας στο δημοσιογραφικό επάγγελμα έγινε κατά τη διάρκεια του πρώτου κύματος του ιού (Απρίλιος 2020 – Ιούνιος 2020) με τη συνεργασία του International Center for Journalists και του πανεπιστημίου της Κολούμπια. Οι δημοσιογράφοι κατονό-
μασαν τους πολιτικούς ή άλλους εκλε-
γμένους αντιπροσώπους ως μια από τις μεγαλύτερες πηγές διάδοσης λανθα-
σμένων πληροφοριών (σε ποσοστό 46%). Σε επίσης μεγάλο ποσοστό (25%) βρίσκο-
νται και οι επίσημοι εκπρόσωποι κυβε-
ρνήσεων, αλλά και δίκτυα trolls που χρηματοδοτούνται από κυβερνήσεις κρα-
τών (23%).
Η πολιτική διάσταση που έχει πάρει η πανδημία γίνεται φανερή από το παρά-
δειγμα της Αμερικής, όταν ο πρόεδρος Τραμπ αμφισβήτησε από την αρχή τη σοβαρότητα της κατάστασης και τοποθε-
τήθηκε κατά της χρήσης μάσκας και της τήρησης κοινωνικών αποστάσεων. Η
σημασία της τοποθέτησης δημοσίων προ-
σώπων για τον ιό είναι μεγάλη, αφού μπο-
ρεί η διάδοση σχετικών ψευδών ειδήσεωννα γίνεται κατά βάση από απλούς χρήστες των social media, ωστόσο οι αναρτήσεις πολιτικών και διασήμων συγκεντρώνουν
μεγαλύτερη προσοχή και διάδραση.
Όσον αφορά τα κοινωνικά δίκτυα, το Facebook φαίνεται να ηγείται στη διάδοση εσφαλμένων πληροφοριών (σε ποσοστό 66%), ενώ οι πλατφόρμες που ανήκουν σε αυτό (WhatsApp, Instagram, Messenger) σημειώνουν και αυτές υψηλά ποσοστά. Σχεδόν οι μισοί από τους δημο-
σιογράφους που συμμετέχουν στην έρευνα δηλώνουν απογοητευμένοι από τον τρόπο που αντιμετοπίζουν την παρα-
πληροφόρηση στις πλατφόρμες τους τα
κοινωνικά δίκτυα.
Από την άλλη, η επιστημονική κοινότητα καλείται να δώσει απαντήσεις σχετικά με τον τρόπο αντιμετώπισης του Covid-19, αλλά και για την ίδια τη φύση της ασθέ-
νειας σε ρυθμούς που θυμίζουν αίθουσα σύνταξης και όχι επιστημονική έρευνα. Ακαδημαϊκά περιοδικά πιέζονται να δημοσιεύσουν άρθρα για τον ιό χωρίς να έχει προηγηθεί ο κατάλληλος έλεγχος για την ακρίβεια των συμπερασμάτων τους, μια διαδικασία που φυσικά απαιτεί και τον ανάλογο χρόνο. Οι γνωστοί στον ακαδημαϊκό χώρο ως preprint servers (πλατφόρμες που επιτρέπουν τη δημοσί-
ευση άρθρων αμέσως μετά τη λήξη της έρευνας χωρίς να έχει προηγηθεί η απα-
ραίτητη αξιολόγηση των αποτελεσμάτων), ενώ αποδεδειγμένα ωφελούν τους ερευ-
νητές και τους επιστήμονες, μπορούν να συμβάλουν και αυτοί στη διάδοση ψευ-