νέοι και παιδιά χρησιμοποιούν το διαδίκτυο τόσο για την ψυχαγωγία τους όσο και για την ενημέρωση τους. Το ποσοστό των παιδιών που θεωρεί τις πληροφορίες που βρίσκει στο διαδίκτυο έγκυρες βρίσκεται στο 20%, ενώ και το ποσοστό των γονέων που ανησυχούν για τις επιδράσεις των ψευδών ειδήσεων στα παιδιά τους είναι σχετικά υψηλό. Είναι, λοιπόν, εμφανές πως το πρόβλημα, ως έναν βαθμό τουλάχιστον, έχει αναγνωριστεί.
Αρκετά σημαντικό, είναι να δημιουργηθεί ένας κοινός ορισμός των ψευδών ειδήσεων έτσι ώστε οι μαθητές να μπορέσουν συνολικά να κατανοήσουν αυτό το φαινόμενο. Παράλληλα, πρέπει να αναγνωριστούν και οι πηγές ενημέρωσης, καθώς και να καταστούν ξεκάθαρες έννοιες που πιθανώς να ξενίζουν τα παιδιά. Επιπλέον, βαρύτητα έχει και ο ρόλος των γονέων, αφού και οι ίδιοι μπορούν και να πέσουν θύματα ψευδών ειδήσεων, αλλά και μπορεί να μην ξέρουν πώς να θέσουν τις παραμέτρους βάσει των οποίων τα παιδιά τους θα μπορούν να προσεγγίσουν κριτικά το ζήτημα της ενημέρωσης.
Είναι ευτυχές που ως ένα σημείο το ζήτημα της παραπληροφόρησης και των κινδύνων που παράγει έχει αναγνωριστεί και γίνονται πιο συντονισμένες δράσεις αντιμετώπισής του (παρόλο που είναι περιορισμένα τα γεωγραφικά όρια αυτών των δράσεων). Αν και ψευδείς ειδήσεις υπήρχαν και θα συνεχίσουν να υπάρχουν, η καλλιέργεια κριτικής σκέψης αποτελεί μία άμυνα απέναντι σε αυτές. Είναι σημαντικό τέτοιες δράσεις να συνεχίσουν και να ενισχυθούν σε διεθνές επίπεδο και να προσαρμόζονται κάθε φορά στα νέα δεδομένα, έτσι ώστε να μπορούμε να ανταποκριθούμε στα θολά όρια αυτού του μείζονος προβλήματος.
Πηγές:https://www.theguardian.com/teacher-network/2017/oct/17/fake-news-improved-critical-literacy-skills-teaching-young-people,https://www.theguardian.com/newswise/2019/oct/29/family-festivals-to-tackle-fake-news
Η διάδοση και πολλές φορές η αδυναμία εντοπισμού των ψευδών ειδήσεων τόσο από το ίδιο το μέσο στο οποίο μπορεί να βρίσκονται όσο και από το αναγνωστικό κοινό αποτελεί πλήγμα στην δημοκρατία και την δημοσιογραφία. Μπορούμε με σιγουριά να πούμε ότι αποτελούν μία μορφή προπαγάνδας που καθιστούν πολύ πιο δύσκολο να χτιστεί μια σχέση εμπιστοσύνης ανάμεσα στους πολίτες και τα ΜΜΕ, αλλά και μεταξύ πολιτών και των κυβερνήσεων εν γένει.
Οι ψευδείς ειδήσεις δεν αποτελούν από μόνες τους το πρόβλημα, αλλά περισσότερο το σύμπτωμα μιας ευρύτερης προβληματικής κατάστασης. Η απουσία μιντιακής εκπαίδευσης τόσο των παραγωγών περιεχομένου όσο και των καταναλωτών δεν βοηθά ιδιαιτέρως στην καταπολέμηση του προβλήματος. Είναι σημαντικό να υπάρχει επαρκής ενημέρωση και εκπαίδευση σε αυτόν τον τομέα προκειμένου να ενισχυθεί η κριτική σκέψη των πολιτών όσον αφορά τις πληροφορίες και τα ερεθίσματα που δέχονται καθημερινά από τα ΜΜΕ, αλλά και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και το διαδίκτυο. Τι γίνεται, όμως, ειδικότερα, στον ακαδημαϊκό χώρο και ποια οι σχέση των μαθητών με τις ψευδείς ειδήσεις;
Στα δύο άρθρα της Guardian θίγεται το ζήτημα του μιντιακού εγγραμματισμού, κυρίως όσον αφορά τα παιδιά. Στο πρώτο άρθρο, ο διευθυντής του National Literacy Trust της Μεγάλης Βρετανίας Jonathan Douglas, μιλάει εν συντομία για κάποιες έρευνες που αφορούν κυρίως τον χώρο της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Το δεύτερο άρθρο, αφορά το πρόγραμμα NewsWise που δραστηριοποιείται στην Αγγλία και προσφέρει μαθήματα σε μαθητές 9-11 ετών, που αφορούν τον κόσμο των ειδήσεων και των μέσων, σε μια προσπάθεια να καταπολεμηθεί το ζήτημα των ψευδών ειδήσεων.
Είναι γνωστό ότι, πλέον, όλο και περισσότεροι
Αλκμήνη Μπιστίνα
Το 20% των παιδιών θεωρεί τις πληροφορίες που βρίσκει στο διαδίκτυο έγκυρες!