Psyfar 2013-02 | Page 53

Doordat in het Nederlandse systeem medicinale cannabis via de reguliere apotheken wordt aangeboden, onder toezicht van het Bureau voor Medicinale Cannabis( bmc) van het Nederlandse ministerie van Volksgezondheid, is het mogelijk om het gebruik te onderzoeken. 1 Het product wordt geteeld door de firma Bedrocan bv, en verstrekt via de apotheek in de vorm van gedroogde vrouwelijke bloemen( Cannabis Flos) verpakt per 5 gram. Patiënten wordt geadviseerd om medicinale cannabis niet te roken, maar te gebruiken met behulp van een cannabis-inhalator, waarbij cannabis wordt verhit en de afgekoelde damp wordt geïnhaleerd, of als thee, wat een veel mildere dosering oplevert. 8, 9 In veel gevallen worden de kosten geheel of gedeeltelijk vergoed door zorgverzekeraars. 10 In dit artikel worden de prevalentie en incidentie van gebruik van medicinale cannabis in Nederland over de afgelopen tien jaar besproken en wordt inzicht gegeven in de kenmerken van de gebruiker van medicinale cannabis.
Medicinale cannabis: gegevensverzameling De Stichting Farmaceutische Kengetallen( sfk) verzamelt alle aflevergegevens van openbare apotheken in Nederland. Ongeveer 85 % van alle Nederlandse openbare apotheken levert gegevens aan de sfk. Daarnaast zijn gegevens verzameld bij de enige Nederlandse apotheek die zich heeft gespecialiseerd in medicinale cannabis( Hanzeplein Apotheek in Groningen). Sinds 2007 verzendt deze apotheek medicinale cannabis aan patiënten in geheel Nederland. Medicinale cannabis werd voor het eerst beschikbaar in Nederland in september 2003. Voor dit artikel bespreken we alle beschikbare gegevens van de Stichting Farmaceutische Kengetallen en de Hanzeplein Apotheek tot einde december 2010. Alle aflevergegevens voor recepten van cannabis zijn verzameld, met daarbij de datum, de soort cannabis en hoeveelheid. Van de patiënten waren geslacht, leeftijd en woonplaats op basis van een viercijferige postcode bekend. Naast de cannabismedicatie zijn de gegevens met betrekking tot alle andere medicatie tot zes maanden voorafgaand aan het eerste recept voor cannabis verzameld. Alle gegevens zijn anoniem verwerkt. Er waren in de onderzoeksperiode vier verschillende va riëteiten cannabis beschikbaar met verschillende verhoudingen van de belangrijkste actieve bestanddelen tetrahydro cannabinol( thc) en cannabidiol( cbd). 12 De beschikbare variëteiten waren: Bedrocan ®( ca. 19 % thc; beschikbaar vanaf 2003); Bedrobinol ®( ca. 12 % thc; beschikbaar vanaf 2005); en Bediol ®( ca. 6 % thc en 7,5 % cbd; beschikbaar vanaf 2007). Gedurende de periode 2003 tot 2006 was ook de variëteit simm18( ca. 11 % thc) beschikbaar. Verondersteld wordt dat de verhouding van thc en cbd in het cannabisproduct invloed heeft op het effect: thc is het voornaamste psychoactieve bestanddeel dat de karakteristieke effecten van cannabis veroorzaakt, terwijl cbd slechts een geringe psychoactiviteit bezit. cbd heeft voornamelijk pijnstillende en ontstekingsremmende effecten. Om de incidentie te bepalen, is van iedere patiënt gemeten wanneer medicinale cannabis voor het eerst is afgeleverd. De jaarprevalentie is gemeten door te tellen hoeveel personen ten minste één recept voor medicinale cannabis hadden afgehaald per kalenderjaar.
Resultaten
Tabel 1 toont de karakteristieken van de onderzochte gebruikersgroep van medicinale cannabis. In de gehele periode( 2003-2010) hebben 5540 patiënten ten minste één keer een recept voor medicinale cannabis gehad. In totaal zijn ongeveer 35.000 recepten voor medicinale cannabis in de apotheek opgehaald. De meerderheid van de patiënten( 5255; 94,9 %) kreeg het middel in de reguliere openbare apotheek, daarnaast maakte zo’ n 5 % gebruik van de gespecialiseerde cannabisapotheek. Er waren geen grote verschillen in het gebruik van medische cannabis: iets meer vrouwen( 56,8 %) dan mannen( 42,7 %) gebruikten medicinale cannabis. De gemiddelde leeftijd van de patiënt was 55,6 jaar, waarbij de jongste gebruiker 14 en de oudste 93 was. De gebruikers van medicinale cannabis waren vrij gelijkmatig verdeeld over het land, zonder duidelijke concentraties in bepaalde gebieden. Patiënten kregen gemiddeld 6,4 voorschriften van medicinale cannabis, waarbij gemiddeld 10 gram per recept werd afgeleverd. Patiënten gebruikten medicinale cannabis gemiddeld gedurende 251 dagen. Mannen gebruikten iets meer cannabis( gemiddeld 0,71 g / dag) dan vrouwen( 0,65 g / dag). Ondanks de verschillende vormen waarin medicinale cannabis beschikbaar is, met een verondersteld verschil in effect, werden geen verschillen in de gemiddelde dagelijkse dosis waargenomen tussen de vier beschikbare cannabisvariëteiten.
Aanvankelijk, in 2003 en 2004, waren er ongeveer duizend nieuwe gebruikers per jaar, wat gelijk staat aan een incidentie van zes nieuwe gebruikers per 100.000 personen per jaar. Daarna stabiliseerde het aantal nieuwe gebruikers op ongeveer 500 per jaar( 3 per 100.000 per jaar). Het aantal patiënten met ten minste één recept voor cannabis per jaar
Psyfar | juni 2013 | nummer 2 51