Emigracja sezonowa do Niemiec z powiatu wieluńskiego w okresie międzywojennym ...
47
41 890 rubli , przy ogólnej wartości budynków 14 344 370 rubli . ( 0,29 proc .), sytuacja była jednak trudna 6 . Pod względem materialnym bardziej dotknęły mieszkańców wszelakie rekwizycje dokonywane przez okupantów , którzy rekwirowali bydło , trzodę chlewną , konie , drób , ziarna zbóż i innych roślin , sprzęty domowe , papierosy , broń itd . 7 , a także „ Dla zabezpieczenia na wypadek odwrotu frontu w 1915 r . Niemcy zryli pola siecią okopów wyłączając z produkcji duży obszar ziemi , który trzeba było po wyzwoleniu zniwelować , co kosztowało masę pracy . […] Wiele rodzin odczuwało brak gospodarzy , zabranych przez Rosjan do wojska , w innych gospodarstwach brak było rąk do pracy , bo Niemcy polskich robotników zatrzymali do końca wojny ” 8 .
Powiat wieluński , przedzielony w czasie Wielkiej Wojny linią demarkacyjną biegnącą rzeką Wartą pomiędzy Generał-Gubernatorstwo Warszawskie i Generał-Gubernatorstwo Lubelskie , w większości trafił pod okupację niemiecką , a pod austriacką znalazły się gminy : Działoszyn , Kiełczygłów i Siemkowice oraz część gmin : Konopnica , Mierzyce i Radoszewice 9 . Po odzyskaniu niepodległości Komisarz Rządu Polskiego na Powiat Wieluński Ignacy Bąkowski na podstawie decyzji z 1 grudnia 1918 r . w skład powiatu wieluńskiego włączył gminy : Działoszyn , Kiełczygłów oraz Siemkowice , a 1 stycznia 1919 r . część gminy Radoszewice wraz z częścią gminy Konopnica 10 .
6
Z . Limanowski , Zniszczenia wojenne w budowlach b . Królestwa Polskiego , Warszawa 1918 , s . 33 ; M . Przeniosło , M . Przeniosło , Rada Główna Opiekuńcza w latach 1918 – 1921 , Kielce 2018 , s . 17 .
7
Archiwum Państwowe w Łodzi Oddział w Sieradzu ( dalej : APŁOS ), Starostwo Powiatowe Wieluńskie ( dalej : SPW ), sygn . 235 , k . 1 – 106 Listy strat wojennych ; J . Lewandowski , Okupacja austriacka w Królestwie Polskim ( 1914 – 1918 ), „ Dzieje Najnowsze ” 1998 , r . 30 , nr 4 , s . 29 , 32 – 37 ; T . Olejnik , Praszka w latach I wojny światowej , [ w :] Nad górną Prosną . Monografia Praszki , pod red . T . Krzemińskiego , Łódź 1999 , s . 322 ; J . Książek , Życie społeczno-polityczne i gospodarcze Lututowa w latach 1914 – 1939 , [ w :] Sześć wieków Lututowa . Studia i materiały , pod red . T . Olejnika , Wieluń 2007 , s . 112 ; tegoż , Pierwsza wojna światowa ( 1914 – 1918 ), [ w :] Monografia gminy Wierzchlas , pod red . Z . Włodarczyka , Wierzchlas 2014 , s . 257 – 261 .
8
Muzeum Ziemi Wieluńskiej ( dalej : MZW ), Zbiory Specjalne ( dalej : ZS ), nr 114 / sp . in , k . 5 . W . Zarzycki , Kółko rolnicze w Białej k . Wielunia – dawniej i dziś . Ogólne straty wojenne ziem polskich nie są znane , a ich wielkość jest różnie oceniana . Zob .: E . Kołodziej , Gospodarka wojenna w Królestwie Polskim w latach 1914 – 1918 , Warszawa 2018 .
9
J . Pajewski , Odbudowa państwa polskiego 1914 – 1918 , Warszawa 1985 , s . 93 ; T . Olejnik , Przeszłość administracyjna Ziemi Wieluńskiej , Wieluń 1996 , s . 25 – 27 ; A . Chwalba , Historia Polski 1795 – 1918 , Kraków 2000 , s . 576 .
10
Ogłoszenie , Dziennik Urzędowy Komisarza Rządu Polskiego na Powiat Wieluński ( dalej : DUKRPPW ) 24.01.1919 , nr 2 , s . 21 ; T . Olejnik , Przeszłość administracyjna …, s . 29 . Komisarz nie wydał ( lub nie opublikowano ) zarządzenia dotyczącego włączenia części gminy Mierzyce oraz zniesienia gminy Nowa Wieś ( powstała z połączenia części gminy Konopnica i Radoszewice spod okupacji niemieckiej ), która de facto przestała istnieć wraz z przyłączeniem tych części gmin . Jednakże w statystyce wyborczej opracowanej dla pierwszych wyborów parlamentarnych z 26 stycznia 1919 r . funkcjonowała ona nadal . Natomiast Antoni Zaczyński , który został pisarzem gminnym gminy Nowa Wieś w kwietniu 1918 r . w kwestionariuszu osobowym