210 Krzysztof Zawacki
okręgu ( Gauhauptmann ) rozpoczął organizowanie opieki archiwalnej oraz poradni archiwalnej . Przygotowując ten projekt , opierał się na modelu śląskim , do którego wprowadził kilka zmian dostosowanych do lokalnych warunków . Niestety , nie podał , o jakie różnice chodziło , lecz wspomniał , że w niedalekiej przyszłości poinformuje o szczegółach swojego planu 20 . Na postawie jego spostrzeżeń można zaryzykować stwierdzenie , iż poradnia archiwalna znajdowała się na terenie miasta Poznania , a osobą odpowiedzialną za jej prowadzenie był kierownik Reichsarchiv .
Według Kazimierza Kaczmarczyka , to właśnie Archiwum Rzeszy zajmowało się prowadzeniem poradni archiwalnej , o czym badacz wspomina w jednej ze swoich prac . Pisał w niej , że na czele poradni stał kierownik tego archiwum dr Weise , któremu pomagali pastor Sterlak oraz panna Bojenka . Jednak placówkę powołano dopiero w 1942 r ., co nie uchroniło kościelnych , miejskich i prywatnych archiwaliów od zniszczenia i grabieży 21 .
Na dodatek wiadomo , że w poszczególnych rejencjach Okręgu Rzeszy Kraj Warty prowadzili swoją działalność opiekunowie archiwalni . Można to wywnioskować na podstawie zachowanej listy powiatowych „ Archivpflegerów ”, zawierającej nazwiska , adresy i wykonywany przez nich zawód . Według istniejącego wykazu , w rejencji poznańskiej na osiemnaście regionów przypadało trzydziestu opiekunów , w rejencji inowrocławskiej w piętnastu okręgach było trzydziestu czterech opiekunów , a w rejencji łódzkiej utworzono jedenaście regionów , na które przypadało dwudziestu opiekunów 22 .
2 . Działalność
Reprezentanci niemieckiej służby archiwalnej na terenach Kraju Warty już od samego początku swojej działalności podjęli próby odzyskania akt ewakuowanych przez poznańskie władze archiwalne . Efektem tych działań było sprowadzenie szesnastu skrzyń z najstarszymi i najcenniejszymi dokumentami , które zostały przejęte w połowie września 1939 r . przez wojsko niemieckie i odesłane do Berlina . Stamtąd trafiły do poznańskiego archiwum w kwietniu 1940 r . 23 Poza tym udało się również odzyskać ewakuowane do Lubartowa akta kościelne z Gniezna i Poznania , które zostały najpierw zare
20
AP Poznań , Archiwum Rzeszy , sygn . 210 , s . 15 .
21
K . Kaczmarczyk , Archiwum Państwowe …, s . 90 .
22
AP Poznań , RSH , sygn . 1075 , s . 1 – 5 .
23
K . Kaczmarczyk , Archiwum Państwowe …, s . 85 ; A . Stebelski , Losy archiwów polskich w latach wojny 1939 – 1945 , „ Rocznik Warszawski ” 1963 , t . 4 , s . 176 .