208
Michał Janeczek
Michał J a n e c z e k
Archiwalne starodruki –
mało znany wycinek zespołu Akt Braci Czeskich
Streszczenie
Archiwum Państwowe w Poznaniu może poszczycić się wartościową kolekcją starodruków
z dawnej biblioteki kościoła św. Jana w Lesznie. Książki wraz z dokumentami archiwalnymi
stanowią integralną część zespołu Akt Braci Czeskich. Ze względu na burzliwe dzieje Jednoty,
które zostały tu zarysowane, zabytki piśmiennictwa uległy w znacznej mierze rozproszeniu.
Wskazano miejsca w Europie, a szczególnie w Polsce, gdzie można szukać źródeł do dziejów
braci czeskich. Materiały przechowywane w Archiwum Państwowym w Poznaniu, szczegól
nie rękopisy, tworzą chyba największy zbiór pism wytworzonych i zgromadzonych przez braci
czeskich. O ile opracowanie archiwaliów ukończono w 1977 r., o tyle materiały biblioteczne, któ
re przywiezione zostały po II wojnie światowej z Herrnhut w dwóch drewnianych skrzyniach,
funkcjonują nadal bez jakiegokolwiek katalogu. W przeszłości podejmowane były próby utwo
rzenia repertorium, lecz dopiero w 2011 r. prace nad katalogiem starych druków Archiwum
Państwowego w Poznaniu nabrały tempa. Przypuszczalnie katalog będzie gotowy w połowie
2016 r., ale już teraz można częściowo scharakteryzować archiwalne starodruki, i właśnie tej
problematyce poświęcono największą część artykułu.
Archive old prints –
the unknown part of the Unity of Brethren Acts
Abstract
The National Archive in Poznan is the proud owner of a valuable collection of old prints from
the old library of St. John’s parish in Leszno. The books, along with archive documents, are the
core element of the Unity of Brethren Acts. Due to the turbulent history of the Unity, which is
outlined here, written heritage was, to a large extent, scattered. Some places in Europe, partic
ularly in Poland, were pointed out as possible locations where source material for the history
of the Unity can be found. The materials kept in the National Archive in Poznań (in particular
the manuscripts) are probably the largest group of writings created and gathered by the Unity
of Brethren. Although the examination of the archives was finished in 1977, the library publica
tions, which were brought after the Second World War from Herrnhut in two wooden chests,
still have not been classified. In the past, there were attempts to create a register, but it was only
in 2011 that the work on the catalogue of the old prints in the National Archive in Poland gath
ered pace. The catalogue is probably going to be ready in mid-2016, but it is already possible to
partially describe the archive old prints and this is the main focus of this article.