Προτάσεις για αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας στην Ελλάδα 65
• Σε επίπεδο πολυκατοικίαΣ: Δράσεις ενημέρωσης των ιδιοκτητών και ενοικιαστών, ώστε να γίνει σαφές το οικονομικό και περιβαλλοντικό όφελος που μπορεί να έχουν από την καλά σχεδιασμένη ενεργειακή αναβάθμιση του κτιρίου τους, με απώτερο στόχο τη βελτίωση της συνεργασίας μεταξύ τους. Έχει αποδειχθεί ότι σε σχέση με ήπιες παρεμβάσεις αναβάθμισης κτιριακού κελύφους που εφαρμόζονται μεμονωμένα στα διάφορα διαμερίσματα, πιο αποτελεσματικές και οικονομικά συμφέρουσες είναι παρεμβάσεις ριζικής ενεργειακής ανακαίνισης που εφαρμόζονται συνολικά στο κτίριο και συνδυάζουν τη μείωση των απωλειών μέσω της θωράκισης του κελύφους( θερμομόνωση, αλλαγή κουφωμάτων) με την αύξηση της χρήσης ΑΠΕ και την αποτελεσματική χρήση των ορυκτών καυσίμων( π. χ. εγκατάσταση ηλιακών συλλεκτών για αξιοποίηση από σύστημα κεντρικής θέρμανσης και παραγωγή ζεστού νερού χρήσης) 125. Παρ ' όλα αυτά, παρεμβάσεις όπως η μετατόπιση από αυτόνομα συστήματα θέρμανσης σε ένα κεντρικό με αυτονομία και με χρήση της ηλιακής ενέργειας για τη θέρμανση χώρων θεωρούνται μάλλον σπάνιες σε ανακαινίσεις κτιρίων κατοικιών. Για να καταστεί πρακτικά δυνατή η υλοποίηση τέτοιων συλλογικών παρεμβάσεων, απαιτείται η απλοποίηση των διαδικασιών και της γραφειοκρατίας για προγράμματα όπως το « Εξοικονόμηση κατ’ Οίκον », καθώς και η αποτελεσματική εκπροσώπηση των ενοικιαστών / ιδιοκτητών από τον διαχειριστή του κτιρίου.
• Σε επίπεδο γειτονιάΣ- περιοχήΣ: Εμπειρίες σε διεθνές επίπεδο έχουν δείξει τα πλεονεκτήματα των συλλογικών συνεργατικών σχημάτων ιδιοκτητών διαμερισμάτων( π. χ. Carbon Coop) σε επίπεδο γειτονιάς ή και περιοχής. Μέσα από τη συλλογική διαχείριση δημιουργούνται οικονομίες κλίμακας, ενώ διευκολύνεται η πρόσβαση σε πηγές χρηματοδότησης, ώστε να εφαρμόζονται έργα ενεργειακής αναβάθμισης μεγαλύτερης έκτασης κ. λπ. 126 Στην Ελλάδα απαιτούνται τροποποιήσεις του θεσμικού πλαισίου, ώστε να διευκολυνθεί η δημιουργία και λειτουργία τέτοιων συλλογικών σχημάτων, σε ένα ευρύ φάσμα δραστηριοτήτων: από κοινού προμήθεια οικοδομικών υλικών ή υπηρεσιών για παρεμβάσεις εξοικονόμησης ενέργειας, εφοδιασμό ενέργειας σε ανταγωνιστικές τιμές, παραγωγή, αποθήκευση ή και ανταλλαγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, προσφορά υπηρεσιών συμβουλευτικής από τα ίδια τα μέλη, εξαγορά και αναβάθμιση χρεοκοπημένων ή άδειων κατοικιών κ. ά. Τέτοιες πρωτοβουλίες θα μπορούν να συνεργάζονται με τοπικούς φορείς και άλλες κοινωνικές επιχειρήσεις επαγγελματιών διαφορετικών ειδικοτήτων( π. χ. μηχανικών, τεχνιτών οικοδομικών εργασιών) και να ενθαρρυνθούν με την παροχή φορολογικών κινήτρων, αλλά και να επωφεληθούν από διαφορετικές κοινοτικές πηγές χρηματοδότησης. Τέτοια συλλογικά σχήματα θα μπορούσαν να παίξουν κεντρικό ρόλο στην άσκηση πολιτικής για την κοινωνική κατοικία, αξιοποιώντας τόσο την εμπειρία του τέως Οργανισμού Εργατικής Κατοικίας όσο και του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Housing Europe( Πρόγραμμα Housing 4 all, LEMON project, Transition Zero κ. ά.). Kαι, τέλος, μέσα από την αλληλεπίδρασή τους με άλλους κοινωνικούς φορείς και την τοπική κοινωνία θα μπορούσαν να αποτελέσουν μέρος του « τοπικού οικοσυστήματος » της κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας, ενθαρρύνοντας
125
Kyriaki Metaxa( Oκτ. 2011): Energy Audit in Buildings of Significant Multiplicatory and Architectural Value, MSc Energy Systems. Διαθέσιμο στο: https:// goo. gl / 8jyWwA
126
Carbon Coop( 2009): Society for the Reduction of Carbon Limited’ Trading as Carbon Co-op. Διαθέσιμο στο: https:// goo. gl / kHCbEf