Έμμεσες υφιστάμενες πολιτικές για την αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας στην Ελλάδα 41
4.3 . αξιΟλΟγηση των εμμεσων υφισταμενων εθνικων μετρων και πΟλιτικων για την αντιμετωπιση τησ ενεργειακησ φτωχειασ
Παρόλο που είναι ευρέως αποδεκτό ότι ένα πολύ μεγάλο ποσοστό εξοικονόμησης ενέργειας μπορεί να προέλθει από μειωμένη κατανάλωση στη θέρμανση και το ζεστό νερό χρήσης στα κτίρια λόγω της υψηλής ενεργειακής τους απόδοσης , λίγα γίνονται προς αυτήν την κατεύθυνση σήμερα στην Ελλάδα . Γενναίες πολιτικές κινήτρων είχαν οδηγήσει στο παρελθόν σε σημαντική αύξηση των εγκαταστάσεων ηλιακών θερμοσιφώνων . Αντίστοιχες πολιτικές θα μπορούσαν να συμβάλουν θετικά , τόσο προς την κατεύθυνση αναβάθμισης του υφιστάμενου κτιριακού αποθέματος όσο και σε επίπεδο ενημέρωσης των πολιτών , με στόχο τη μείωση / εξάλειψη πιθανών αμφιβολιών για τα οφέλη των ενεργειακών αναβαθμίσεων , αλλά και για άλλα παράπλευρα οφέλη , όπως π . χ . η καλή υγεία των ενοίκων .
Προκειμένου να επιτευχθούν ουσιαστικά αποτελέσματα στην αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας είναι καθοριστική η κατανόηση ορισμένων κρίσιμων ζητημάτων , ειδικά για την Ελλάδα , όπως ο κατακερματισμός της ιδιοκτησίας , η σχέση της με τον τομέα των κατασκευών και η ανάγκη για διαφορετικές λύσεις από γειτονιά σε γειτονιά .
Σε σχέση με το πρόγραμμα « Εξοικονόμηση κατ ’ Οίκον », το γεγονός ότι η δομή του περιελάμβανε τραπεζικό δανεισμό για την εφαρμογή των επεμβάσεων στις κατοικίες οδηγούσε στο να ελέγχονται οι πολίτες ως προς την πιστοληπτική τους ικανότητα , προκειμένου να ενταχθούν σε αυτό . Άτομα με χαμηλό εισόδημα ή χωρίς εργασία ( που συνήθως υποφέρουν και από ενεργειακή φτώχεια ) θεωρήθηκαν αφερέγγυοι δανειολήπτες από τις τράπεζες και , κατά συνέπεια , εξαιρέθηκαν από το πρόγραμμα . Ως εκ τούτου , ο περιορισμένος προϋπολογισμός του δεν μπόρεσε να κατευθυνθεί στα πραγματικά ευάλωτα νοικοκυριά , εκείνα δηλαδή με πολύ χαμηλό εισόδημα . Λόγω του περιορισμένου προϋπολογισμού του προγράμματος , αλλά και της ιδιαίτερα γραφειοκρατικής φύσης του , ο αριθμός των κατοικιών που τελικά εντάχθηκαν σε αυτό ήταν εξαιρετικά μικρός . Αξίζει να σημειωθεί πως δεν υπήρξε κάποια μέριμνα να προηγηθούν κτίρια υψηλής ενεργειακής κατανάλωσης , δεδομένου πως η συντριπτική πλειοψηφία των ελληνικών κατοικιών έχει κατασκευαστεί πριν τη θεσμοθέτηση του πρώτου Κανονισμού Θερμομόνωσης Κτιρίων ( 1979 ) και κατά συνέπεια το 60 % των ελληνικών κτιρίων κατατάσσεται στις κατηγορίες ενεργειακής απόδοσης Ε έως Η .
Ενδεικτικά αναφέρεται ότι από τις 33.000 κατοικίες που βρίσκονται εντός των ορίων του Δήμου Αγίου Δημητρίου , παρόλο που σε ποσοστό 75 % ανήκαν στις ενεργειακές κατηγορίες Ε- Ζ-Η , μόλις 356 κατοικίες ( περίπου 1 %) εντάχθηκαν στο πρόγραμμα « Εξοικονόμηση κατ ’ Οίκον » 79 . Ωστόσο , τα αποτελέσματα που προκύπτουν από τις κατοικίες που αναβαθμίστηκαν ενεργειακά στο πλαίσιο του προγράμματος ήταν πολύ ενθαρρυντικά . Το 59 % των κτιρίων κατατάχθηκαν στις κατηγορίες Γ και Δ , και το 14 % στις κατηγορίες Α και Β , ενώ από αυτοψίες έχει διαπιστωθεί ότι στα πιο εύρωστα νοικοκυριά έχουν γίνει επιπλέον παρεμβάσεις από αυτές που προβλέπονταν στο πρόγραμμα .
Σημαντικά χαμηλή ήταν και η συμμετοχή στο « Εξοικονόμηση κατ ’ Oίκον » πολυκατοικιών , παρόλο που κάτι τέτοιο θα ήταν λογικό , καθώς ορισμένα μέτρα εξοικονόμησης δεν μπορούν να είναι το ίδιο αποτελεσματικά εάν δεν εφαρμοστούν στο σύνολο ενός κτιρίου ( π . χ . εξωτερική
79
Στοιχεία που κατέθεσε ο Χρήστος Μπελιάς , Δήμος Αγίου Δημητρίου , στο πρώτο εργαστήρι που διοργανώθηκε στο πλαίσιο αυτής της μελέτης , τον Απρίλιο του 2016 .