Η κατάσταση των φτωχών νοικοκυριών στην Ελλάδα 31
Τα αποτελέσματα μιας πρόσφατης έρευνας πεδίου με θέμα « Βασικοί δείκτες ενεργειακής αποδοτικότητας των ελληνικών κατοικιών » 54 , που πραγματοποιήθηκε σε δείγμα περίπου 200 ελληνικών νοικοκυριών και αφορούσε τις συνήθειες των χρηστών σε σχέση με την κατανάλωση ενέργειας για θέρμανση , επιβεβαιώνουν τα σοβαρά προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα ελληνικά νοικοκυριά για την κάλυψη των ενεργειακών τους αναγκών . Σύμφωνα με την παραπάνω έρευνα , το 50-60 % των χρηστών χρησιμοποιεί θέρμανση για λιγότερο από 6 ώρες ημερησίως , ενώ αντίστοιχα μόνο το 13-17 % έχει συνεχή λειτουργία . Σχεδόν οι μισοί χρήστες εμφανίζονται δυσαρεστημένοι με τις επικρατούσες συνθήκες άνεσης στις κατοικίες τους , ενώ η πλειοψηφία επιλέγει την τμηματική θέρμανση της κατοικίας του .
Έχει διαπιστωθεί ότι το κόστος θέρμανσης ανά άτομο και μονάδα επιφάνειας είναι κατά 127 % μεγαλύτερο στις χαμηλές εισοδηματικές τάξεις σε σχέση με τα υψηλά εισοδήματα , ενώ το κόστος για τον δροσισμό είναι κατά 100 % μεγαλύτερο , όπως αναφέρεται στην παρουσίαση « Εξοικονόμηση ενέργειας στον κτιριακό τομέα στην Ελλάδα – Μύθοι και πραγματικότητες » 55 . Αυτό οφείλεται κυρίως στο γεγονός ότι τα χαμηλότερα οικονομικά στρώματα της κοινωνίας κατά κανόνα διαμένουν σε κατοικίες χαμηλής ενεργειακής απόδοσης και δεν διαθέτουν τους απαραίτητους πόρους για την ενεργειακή αναβάθμιση των κατοικιών τους .
Σύμφωνα με τη στατιστική ανάλυση των δεδομένων από τα Πιστοποιητικά Ενεργειακής Απόδοσης που εξέδωσε το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας ( ΥΠΕΝ ) το έτος 2015 56 , εάν τα υφιστάμενα κτίρια αναβαθμίζονταν ενεργειακά ώστε να πληρούν τις προδιαγραφές του Κανονισμού Ενεργειακής Απόδοσης Κτιρίων ( ΚΕΝΑΚ ), και συγκεκριμένα , αν αναβαθμίζονταν σε ενεργειακή κατηγορία Β ’, θα ήταν εφικτό ένα ποσοστό εξοικονόμησης ενέργειας 59 % για τις κατοικίες , 38 % για τα κτίρια τριτογενούς τομέα και 39 % για τα δημόσια κτίρια . Αυτό αυτόματα μεταφράζεται σε μείωση του κόστους για τη θέρμανση / ψύξη τους .
Σε μια ακόμα έρευνα με ερωτηματολόγια που πραγματοποιήθηκε πριν από τέσσερα χρόνια από το Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο με στοιχεία για τον Δήμο της Αθήνας 57 , παρατηρήθηκε μεγάλο πρόβλημα ενεργειακής φτώχειας στις κατηγορίες κοινωνικών ομάδων που θεωρούνται περισσότερο ευάλωτες ( μονογονεϊκές και πολύτεκνες οικογένειες , ΑΜΕΑ , άνεργοι , συνταξιούχοι ). Για τη Βόρεια Ελλάδα , τα περισσότερα από 500 ερωτηματολόγια που συμπληρώθηκαν δεν συνηγορούν στην ύπαρξη μεγάλου προβλήματος ενεργειακής φτώχειας , παρόλο που από τα στοιχεία των Πιστοποιητικών Ενεργειακής Απόδοσης ( ΠΕΑ ) προκύπτει ότι τα κτίρια των κατοικιών κατατάσσονται κυρίως στις κατηγορίες Ζ και Η , στις χαμηλότερες δηλαδή κατηγορίες . Παράλληλα , η μείωση της κατανάλωσης που διαπιστώθηκε τα προηγούμενα χρόνια δεν φαίνεται να προκύπτει από δράσεις εξοικονόμησης ενέργειας , αλλά λόγω της διαβίωσης σε συνθήκες χαμηλής θερμοκρασίας τον χειμώνα από νοικοκυριά που ζουν χωρίς ή με ελάχιστη θέρμανση .
Ο Συνήγορος του Πολίτη , στo πλαίσιo της συμμετοχής του στο πρόγραμμα « Αλληλεγγύη και κοινωνικός αποκλεισμός στην Ελλάδα » 58 , πραγματοποίησε μεταξύ Φεβρουαρίου και Απρι-
54
Κ . Α . Μπαλαράς , Ε . Γ . Δασκαλάκη , Μ . Βιτάλη ( 2014 ). Βασικοί Δείκτες Ενεργειακής Αποδοτικότητας Ελληνικών Κατοικιών , Ανακοίνωση στο 10ο Εθνικό Συνέδριο για τις « Ήπιες Μορφές Ενέργειας », Θεσσαλονίκη . Διαθέσιμο στο : https :// goo . gl / re3wAM
55
Μ . Σανταμούρης ( Νοέμ . 2011 ): Εξοικονόμηση Ενέργειας στον Κτιριακό Τομέα στην Ελλάδα – Μύθοι και Πραγματικότητες . Διαθέσιμο στο https :// goo . gl / 2qUSDE
56
ΥΠΕΝ ( 2015 ): Έκθεση Στατιστικής Ανάλυσης ΠΕΑ Κτιρίων Έτους 2015 . Διαθέσιμο στο : https :// goo . gl / qVQzN8
57
Σ . Ν . Μποέμη , Ε . Ζέρβας ( Νοέμ . 2014 ): 10ο Εθνικό Συνέδριο για τις Ήπιες Μορφές Ενέργειας « Οικιακή Θέρμανση και Επίπεδο Θερμικής Άνεσης σε Περίοδο Οικονομικής Κρίσης ». Διαθέσιμο στο : https :// goo . gl / QCS7II
58
Έκθεση Συνηγόρου του Πολίτη ( 2015 ). Διαθέσιμο στο : https :// goo . gl / QI9GND