42 |
Sivillik , sivil
toplum ; devletin
karşısında olmak
değil , tamamen
devletin dışında
olmaktır .
Şiir ” ifadesini kullanmayı tercih ediyor . Shakespeare ’ in saatlerce süren oyunlarını ayakta seyredenlere İngiltere ’ de sivil denilirmiş . Türkçe ’ de yalnızca çırılçıplak anlamına gelir diye açıklıyor . Şiirlerine yer yer misafir olan tanınmış bir genelev patroniçesi Çanakkaleli Melâhat ’ i , kendi köşesinden sivilliği en iyi anlatan kadın olduğu için seçmiş . Sivillik , sivil toplum ; devletin karşısında olmak değil , tamamen devletin dışında olmaktır . Yersizlerin , yurtsuzların , surlarda ve parklarda barınanların , kimsesizlerin , sokaklarda yaşayanların , dışlanmışların , orta ikiden ayrılanların , ıssız park bekçilerinin , tek kişilik tramvay müzesi müdürlerinin , müştemilatta oturanların sözcüsüdür Ece Ayhan . Egemen söylemin dışına çıkmadığı sürece söylemin o ya da bu şekilde maşası olacağının farkındadır . Okuyarak öğrenilmiş bir görüş değildir onunkisi .
|
Şiirleri , dış dünyanın gerçekliğine başvurularak açıklanmaya çalışıldığı oranda kendisini kapar : “ Sıkı şiir , kendini ele hemen vermeyecektir elbette . Biraz düşünülsün , biraz soru sorulsun .”. Okuru için her zaman zorlu bir serüven olmuştur onun şiir dünyasını izleme çabası . Bununla birlikte Mehmet Rifat da der ki : “ Ece Ayhan şiirini okuyabilmek için bir ‘ kültür sözlüğü ’ gerekir ama unutmayalım bu sözlük de doğrudan doğruya Ece Ayhan ’ ın şiirlerinin dokusunda yer alır .”.
Şiirin şiirde kalmaması gerektiğine inanmıştır . Tarih , coğrafya , felsefe , sosyoloji , etik gibi disiplinleri şiirinin içine yerleştirir . Özellikle tarih ön plana çıkar hem Ece ’ de hem de diğer “ sivil ” şairlerde : “ Tarihi kurcaladık . İkinci Yeni ’ nin sevilmeyişi bundan ileri geldi .”. Genel dili , grameri , sentaksı , kavramları , benzetmeleri değiştirdiği için Türk şiirini bozduğunu söylemişlerdir . Amacının tam olarak bu olduğu bilmem hala anlaşılabilmiş midir .
“ Hemen anlaşılmayabilirsin , göze alacaksın . Çoğunluk her zaman başlangıçta yanılabilir , sonradan ayıyorlar sanki . Yan yan değil de doğru doğru yürüyen bir yengece bakarak , ‘ sarhoş galiba ’ diyebiliyorlar .”
Anlaşılması en güç şiirleri “ Ortadoksluklar ” dayken en bilinen şiirleri “ Devlet ve Tabiat ya da Orta İkiden Ayrılan
|
Çocuklar İçin Şiirler ” kitabının içindedir . 1993 ’ te Son Şiirler kitabının yayımlanmasının ardından başka şiir yazıp yazmayacağı konusunda tartışmalar dönmüştür . Daha sonraki söyleşilerinden okuduğumuz üzere kitabının gerçek ismi “ Son Sivil Şiirler ” miş . “ Sivil ” sözcüğünü eklemeyi unutması umursamazlığının göstergesidir bir bakımdan .
Ece Ayhan ’ ı “ Şiirimiz karadır abiler !” dizesiyle tanıyoruz . Neden özellikle abiler ? Ece ’ nin kendi sözlerini buraya alıntılamak daha doğru olacak : “ Hayatın tam ortasında olduğu için sizi hayal kırıklığına uğratacak bu abiler sesi , tüyler
“ Yan yan değil
de doğru doğru
yürüyen bir
yengece bakarak ,
‘ sarhoş galiba ’
diyebiliyorlar .”
ürpertici bir çığlık olarak bana 1969 ’ da Kayseri ’ den gelip çatmıştı taa . Kayseri ’ de Türkiye Öğretmenler Sendikası ’ nın olağan genel kurulu toplanmıştır . Ülkücüler nizam-ı âlem adına o salonu basmışlar-
|