42 |
Sivillik, sivil
toplum; devletin
karşısında olmak
değil, tamamen
devletin dışında
olmaktır.
Şiir” ifadesini kullanmayı tercih ediyor. Shakespeare’ in saatlerce süren oyunlarını ayakta seyredenlere İngiltere’ de sivil denilirmiş. Türkçe’ de yalnızca çırılçıplak anlamına gelir diye açıklıyor. Şiirlerine yer yer misafir olan tanınmış bir genelev patroniçesi Çanakkaleli Melâhat’ i, kendi köşesinden sivilliği en iyi anlatan kadın olduğu için seçmiş. Sivillik, sivil toplum; devletin karşısında olmak değil, tamamen devletin dışında olmaktır. Yersizlerin, yurtsuzların, surlarda ve parklarda barınanların, kimsesizlerin, sokaklarda yaşayanların, dışlanmışların, orta ikiden ayrılanların, ıssız park bekçilerinin, tek kişilik tramvay müzesi müdürlerinin, müştemilatta oturanların sözcüsüdür Ece Ayhan. Egemen söylemin dışına çıkmadığı sürece söylemin o ya da bu şekilde maşası olacağının farkındadır. Okuyarak öğrenilmiş bir görüş değildir onunkisi.
|
Şiirleri, dış dünyanın gerçekliğine başvurularak açıklanmaya çalışıldığı oranda kendisini kapar:“ Sıkı şiir, kendini ele hemen vermeyecektir elbette. Biraz düşünülsün, biraz soru sorulsun.”. Okuru için her zaman zorlu bir serüven olmuştur onun şiir dünyasını izleme çabası. Bununla birlikte Mehmet Rifat da der ki:“ Ece Ayhan şiirini okuyabilmek için bir‘ kültür sözlüğü’ gerekir ama unutmayalım bu sözlük de doğrudan doğruya Ece Ayhan’ ın şiirlerinin dokusunda yer alır.”.
Şiirin şiirde kalmaması gerektiğine inanmıştır. Tarih, coğrafya, felsefe, sosyoloji, etik gibi disiplinleri şiirinin içine yerleştirir. Özellikle tarih ön plana çıkar hem Ece’ de hem de diğer“ sivil” şairlerde:“ Tarihi kurcaladık. İkinci Yeni’ nin sevilmeyişi bundan ileri geldi.”. Genel dili, grameri, sentaksı, kavramları, benzetmeleri değiştirdiği için Türk şiirini bozduğunu söylemişlerdir. Amacının tam olarak bu olduğu bilmem hala anlaşılabilmiş midir.
“ Hemen anlaşılmayabilirsin, göze alacaksın. Çoğunluk her zaman başlangıçta yanılabilir, sonradan ayıyorlar sanki. Yan yan değil de doğru doğru yürüyen bir yengece bakarak,‘ sarhoş galiba’ diyebiliyorlar.”
Anlaşılması en güç şiirleri“ Ortadoksluklar” dayken en bilinen şiirleri“ Devlet ve Tabiat ya da Orta İkiden Ayrılan
|
Çocuklar İçin Şiirler” kitabının içindedir. 1993’ te Son Şiirler kitabının yayımlanmasının ardından başka şiir yazıp yazmayacağı konusunda tartışmalar dönmüştür. Daha sonraki söyleşilerinden okuduğumuz üzere kitabının gerçek ismi“ Son Sivil Şiirler” miş.“ Sivil” sözcüğünü eklemeyi unutması umursamazlığının göstergesidir bir bakımdan.
Ece Ayhan’ ı“ Şiirimiz karadır abiler!” dizesiyle tanıyoruz. Neden özellikle abiler? Ece’ nin kendi sözlerini buraya alıntılamak daha doğru olacak:“ Hayatın tam ortasında olduğu için sizi hayal kırıklığına uğratacak bu abiler sesi, tüyler
“ Yan yan değil
de doğru doğru
yürüyen bir
yengece bakarak,
‘ sarhoş galiba’
diyebiliyorlar.”
ürpertici bir çığlık olarak bana 1969’ da Kayseri’ den gelip çatmıştı taa. Kayseri’ de Türkiye Öğretmenler Sendikası’ nın olağan genel kurulu toplanmıştır. Ülkücüler nizam-ı âlem adına o salonu basmışlar-
|