şılanmıyor. Şunu unutmamak lazım ki
graffiti; bir haykırış, bir çığlık ve bir
fark edilme çabasıdır. Bu yüzden sa-
natçılar en gözde yerlere zarar verebi-
liyorlar. Bazı ülkeler bunun için özel
çabalar gösteriyor. Londra Belediyesi
sanatçılara graffitilerini icra etmeleri
için özel alanlar tesis ediyor.
Graffitinin bir şehrin turizm gelirleri-
ne ciddi katkıda bulunabileceği ger-
çeği göz ardı edilemez. 2012’de “See
No Evil” festivaline ev sahipliği yapan
Bristol’u 50.000 kişi ziyaret etti. Her
sene Norveç’in Stavanger kentinde
gerçekleşen “NuArt” festivali de kente
pek çok turist çekiyor. Bunların ortak
özelliği, sokak sanatına adanmış et-
kinlikler olmalarıdır. Bunlar gibi fes-
tivallerin yokluğunda bile graffitiyle
süslenmiş duvarlardan para kazan-
manız mümkün. Londra’nın gözde
mahallesi Shoreditch’te üç saatlik bir
graffiti turu 20 sterlin.
Kanunen yasak olsa da Buenos Aires
tam bir graffiti cennetidir ve şehrin bu
özelliği ciddi bir turistik unsura dö-
nüştürülmüştür. Şehir içinde yürüye-
rek, arabayla ve bisikletle graffiti tur-
ları düzenleniyor. Havaalanında şehir
haritasıyla birlikte graffitilerin bulun-
duğu alanları gösteren haritalar da da-
ğıtılıyor. Diğer bir yandan Brezilya’da
katadorlar sosyal eşitsizlik, işsizlik ve
çöp toplama sisteminin yetersizliğin-
den kaynaklanan katı atık fazlalığı
sebeplerine dikkat çekmek için çöp
topladıkları arabaları rengarenk, ilgi
çekici ve biraz da isyan barındıran
graffitilerle süslüyorlar. Bu sadece
Brezilya’da değil; Bolivya, Arjantin ve
hatta Türkiye’de de yapılan bir aktivi-
te haline geldi. Yaklaşık 200 gönüllü
sanatçı, seyahat edip sokaklardaki çöp
kutularına kendi graffitilerini çiziyor-
lar. Bir graffiti sanatçısı olan Munda-
no, bu projeye “Çöp torbamı güzelleş-
tir” adını vermiştir.
Türkiye’de gün geçtikçe çoğalan graffi-
tiler yüzünden yasal düzenlemeler ya-
pılıyor, graffiti yapılacak alanlar belir-
leniyor ama yine de graffiti sanatçıları
gösterilen alanların dışında da kendi
sanatlarını icra ediyorlar. Grafitiler,
devlet tarafından belirlenen alanlara
yapılırsa suç teşkil etmiyor ama yasal
olmayan yerlere, kamu binalarına, ta-
rihi eserlere, özel mülklerin duvarları-
na ve trenlere izin alınmadan yapılırsa
yasal işlem başlatılıyor ve para cezası
veriliyor.
27
Şunu
unutmamak
lazım ki graffi-
ti; bir haykırış,
bir çığlık ve
bir fark edilme
çabasıdır.
2015 yılında Türkiye’ye gelen ünlü
Fransız graffiti sanatçısı JR, büyümekte
olan ve kentsel dönüşüme uğrayan şe-
hirlerde gerçekleştirdiği “Wrinkles of
the City” projesinin son durağı olarak
belirlediği İstanbul’da birbirinden çar-
pıcı çalışmalar geriye bıraktı ancak Fa-
tih Belediyesi’nin duvarları boyamasıy-
la birlikte, projesinin ana temasına bir
gönderme gibi çabucak yaşlandılar ve
yok oldular.
Yaratıcılarının hayal gücünü ve bulun-
dukları ülkenin kültürünü yansıtan
graffitiler diğer bütün sanatlar gibi emek
gerektirir ve içten gelen duyguların dışa
vurumuyla oluşurlar. Bu yüzden gezdi-
ğiniz yerlerin ve seyahat ettiğiniz şehir-
lerin sokaklarında renklerin içinde kay-
bolmayı unutmayın. P
KAYNAK
http://www.diken.com.tr/sadece-turkiyede-
zabitlar-dunyaca-unlu-sanatci-jrin-balattaki-
eserini-griye-boyadi/
http://www.speerstra.net/en/about-graffiti-
and-street-art
https://www.ladepeche.fr/
article/2000/08/07/71407-graffitis-art-ou-
vandalisme.html
http://globalstreetart.com/artists/mundano