D Dosya
Sanatın Sokağa Taşınmış Hali: Graffiti
Sanat mı yoksa vandalizm mi?
Çağlasu Genç
[email protected]
G
raffitinin hayatımıza 60’lı
yılların sonunda girdiğini
zannetsek de tarihi çok es-
kilere dayanıyor. Pompei’de
duyuruların yapılmasına,
Roma’daki duvar yazısı ge-
leneğine, hatta ilkel insana uzanan bir
geçmişi var. Modern anlamda ilk graf-
fitiler 1960’larda Philadelphia’da ortaya
çıktı. İlk başlarda protesto aracı olarak
görülen graffiti, zamanla işlevini değiş-
tirip bir sanat olarak görülmeye başlan-
mıştır. Çıktığı yıllarda New York, Paris
ve Londra’da çok popüler olmuş, Soğuk
Savaş dönemlerinde Berlin sokakları
graffitilerle bezenmiştir. Son yıllarda şe-
26
hirlerin bir parçası haline gelen graf-
fitilerin meraklısı oldukça fazla ol-
makla beraber sokak festivallerinin
de göz bebeği olmuştur. Öyleyse,
sokak duvarlarında gördüğümüz bu
yazılar sadece bir sanat eseri midir?
Graffiti; kitlelerin sesidir, kurallara
aykırıdır ve yüksek sesle bir gerçeği
ya da genel hoşnutsuzluğu dile ge-
tirir. Bunlarla kalmayarak, insanla-
rın hayal gücünü özgürleştirir. Çok
fazla görünürlükle beraber yıkıcı
ve renkli olma arzusunu sergileyen
görsel bir sanattır. Genellikle yasa-
dışı ya da gizli olan karakterlerin
tasvir edildiği yerler ve temsil ettik-
lerinden farklıdır.
Graffiti;
kitlelerin sesi-
dir, kurallara
aykırıdır ve
yüksek sesle
bir gerçeği ya
da genel hoş-
nutsuzluğu dile
getirir.
Yıllar boyunca tartışılan bir diğer
konu ise graffitinin sanat mı yoksa
vandalizm mi olduğudur. Graffiti-
yi siyasi, hukuki ve dini otoriteye
karşı gelmek amacıyla kullananlar
olduğu gibi yasal olmayan bir şeyi
yaparkenki heyecanı duymak ve
adrenalin hissetmek için kullanan-
lar da vardır. Yapılmasının başka
bir sebebi çirkin, estetikten uzak,
renksiz duvarlara hoş bir görünüm
kazandırmak olsa bile graffiti, kamu
malına veya özel mülkiyete saldırı
olarak görülebiliyor. Bu durum-
da sanat olmaktan çok vandalizm
olarak değerlendiriliyor ve yasal
işlemler uygulanıyor. Bu yüzden
graffiti uygulayıcıları gerçek isimle-
rini saklayıp imza yerine enteresan
resimler ya da semboller kullanıyor-
lar. Bazıları graffitinin bir bölgenin
ya da ilçenin imajını aynı zamanda
belli anıtları ve kamu mallarını boz-
duğunu düşünüyor. Tarihsel değeri
olan mahallelerde duvarları kapla-
yan renkli yazı ve figürler hoş kar-