ORIENTAL STUDIES IN ARMENIA VOLUME 3 Արևելագիտությունը Հայաստանում, հատոր 3 | Page 98

գտնվել է արևմտյան եթովպացիների երկրում 1 : Եթե կոլխերի պարագայում
պարագայում կարելի է ասել, որ միացված են եղել XIX սատրապությանը 2 ,
ապա եթովպացիները վարչական առումով, ըստ էության, միացված են
եղել եգիպտական սատրապությանը, իսկ արաբները կարող էին հանդես
գալ և՛ V, և՛ IX սատրապությունների կազմում, չնայած Քսերքսեսի
հունական արշավանքին արաբները և արևմտյան եթովպացիները
միավորվում են մեկ հրամանատարության ներքո, ընդ որում՝ նրանց
առաջնորդում է Արսամեսը` Դարեհի և Արտիստոնեի` Կյուրոսի դստեր
որդին 3 , ինչը, իրոք, վկայում է նրանց առանձնահատուկ կարգավիճակի
մասին:
Պարսկական սեպագիր աղբյուրներում Եթովպիան հիշատակվում է
Քուշ անվան ներքո, որը Դարեհը համարում է իր տերության երկրներից
մեկը, որտեղ ձգվում էին թագավորության սահմանները, և որտեղից բեր-
վում էր արքունիքին անհրաժեշտ փղոսկրի մի մասը 4 , ինչի մասին գրում է
նաև Հերոդոտոսը: Հետևաբար, եթովպացիների վրա պարսիկների իշ-
խանությունն իրական էր, քանի որ կոլխերի դեպքում էլ Հերոդոտոսը
նշում է, որ պարսիկները տիրում էին մինչև Կովկաս լեռը: Ինչ վերաբերում
է արաբներին, ապա նրանց մասին խոսել ենք վերևում և վերջում ավե-
լացնենք միայն, որ փաստացի կային արաբական որոշ ցեղեր, որոնց հետ
պարսիկների հարաբերությունները դաշնակցային էին, և այդ ցեղերը
վարչական առումով ոչ մի հարաբերություն չունեին Աքեմենյան Պարս-
կաստանի սատրապական համակարգի հետ:
ՕԳՏԱԳՈՐԾՎԱԾ ԳՐԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ
Խորիկյան Հ. 2006, Աքեմենյան Պարսկաստանի XIX սատրապության
էթնիկական կազմի վերաբերյալ, ԲԵՀ 2, 114-126:
Խորիկյան Հ. 2014, Հայաստանը և Այսրկովկասը Աքեմենյան Պարսկաս-
տանի վարչական բաժանումներում (պատմաաշխարհագրական
ուսումնասիրություն), Երևան:
Հարությունյան Բ. 1999, Աքեմենյան Պարսկաստանի XVIII սատրապու-
թյան տեղադրության շուրջ, Հանդէս Ամսօրեայ, Վիեննա, 1-12, 49-
53:
1
Հմմտ. Herodotus 1957: III, 97, n. 1, էջ 125: «Probably the mountain called
Barkal in Upper Nubia; this is called ”sacred” in hieroglyphic inscriptions».
2
Խորիկյան 2006: 114-126:
3
Հերոդոտոս VII, 69:
4
Kent 1953: 136, 143:
98