Vecihi Hürkus
Hem mühendis, hem pilot, hem asker,
hem de birçok ilklere imza atmış bir
girişimci…
Kim?
Vecih-i Hürkuş…
Bir uçak mühendisi adayı olarak Türk
havacılık tarihinin belki de en önemli ismi
olan Vecih-i Hürkuş’u herkesin tanıması
gayesiyle yazıyorum yazımı. Hem de öyle bir
isim olsun ki Kurtuluş Savaşı’nın hem ilk hem
de son uçuşunu yapmış, bir Yunan ve Rus
uçağını düşürerek ilk uçak düşüren Türk pilot
olmuş, yüzden fazla tipte uçak kullanmış,
ilk Türk askeri ve sivil uçağını inşa etmiş, ilk
kadın pilotu eğitmiş olsun. O halde gelin
pilot, mühendis, girişimci ve cesur kişiliğiyle
birçok ilklere imza atmış bu başarılı hayatı
derinlemesine inceleyelim.
14
Vecih-i Hürkuş, 6 Ocak 1896’da İstanbul’da
doğmuş. Babasını erken yaşta kaybetmesi
sonucu hayatını annesiyle geçirmiş. İlk
ve orta öğrenimini tamamladıktan sonra
Tophane Sanat Okulu’nu bitirmiş. Okulu
bitirdikten sonra henüz 16 yaşındayken,
1912 yılında, gönüllü olarak Balkan
Savaşları’na katılmış. 1914 yılında o
dönemin önemli tayyarecilerinden Nuri,
Sadık ve Fethi Bey’lerin şehit düşmesi
sonrası, hayatını kökten değiştirecek bir
karara imza atarak, pilot olmak amacıyla
Makinist Mektebi’ni ardından Tayyare
Mektebi’ni bitirerek tayyarecilik diploması
almış. Kafkas cephesinde birçok başarılı keşif
ve bombardıman uçuşu yapmasının yanı
sıra Rus uçağını düşürerek uçak düşüren
ilk Türk unvanını da kazanmış. Ancak aynı
cephede bir süre sonra uçağı düşürülmüş
ve kendisi esir olacağını anlayınca uçağını
düşmanın eline geçmemesi için kendi elleriyle
yakmış. Esir düşüp Hazar Denizi’nin Nargin
Adası’nda tutulurken yüzerek kaçmış ve 2,5
aylık yürüyüşle İstanbul’a ulaşmış. 1920’de
Kurtuluş Savaşı’na katılan Hürkuş, sivil pilot
olarak yer almış ve pek çok uçuşa imzasını
atmış. Keşif ve destek uçuşlarına çıkan
Vecihi Hürkuş, bir Yunan uçağı indirmiş,
ayrıca Kurtuluş Savaşı’nın ilk ve son uçuşunu
gerçekleştiren pilot olma unvanı kazanmış.
Bu askeri başarıları TBMM tarafından kırmızı
şeritli İstiklal Madalyası ile taçlandırılmış.
Kurtuluş Savaşı sonrası Hadiye Hanım ile
evlenen Hürkuş’un Gönül ve Sevim adında iki
kızı olmuş.