Optimum Apr. 2018 | Page 13

Krizin Sonuçları: Madencilik alanı krizin en fazla etkilediği sektörlerin başında gelirken bunalımda etkilenen birçok ülkede inşaat faaliyetleri durmuş; tarım ürünü fiyatlarındaki %40- 60’lık düşüş, çiftçileri ve kırsal bölge nüfusunu kötü etkilemiştir. Ekonomik kriz dünyada 50 milyon insanın işsiz kalmasına, yeryüzündeki toplam üretimin %42 oranında ve dünya ticaretinin de %65 oranında azalmasına sebep olmuştur. 1929 yılına kadar dünyada oluşan diğer krizlere bakıldığında dünya ticaretinin en fazla %7 oranında düştüğü düşünülürse 1929 bunalımının ne derece etkili olduğu görülebilir 1987 Wall Street Krizi: Kara Pazartesi Bu Amerikalılar neredeyse her güne bir kara lakabı takmışlar. Pazartesi’nin suçu Wall Street çöküşü, Salı’nın suçu 1929’da ABD borsasının çöküşü, Perşembe’nin suçu yine 1929 Büyük Bunalımında ABD borsasının dibe vuruşu, Cuma’nın suçu da her yıl şükran gününün sonunda gelen alışveriş çılgınlığının bir sembolü. Kara pazartesi: Wall Street Krizi… Hong Kong borsasındaki düşüşle başlayan krize, saat farkı nedeniyle daha geç açılan Avrupa ve ABD borsaları da katılmış ve bu borsa krizi dünya geneline yayılmıştı. ABD’de Wall Street Borsası’nın Dow Jones Endeksi, 19 Ekim 1987´de %23 düşüşle tarihin en büyük günlük düşüşünü kaydetmişti. Kaydedilen bu büyük düşüş Büyük Buhran öncesi 28 Ekim 1929´daki tek günlük %12,8´lik düşüşten de büyük olmuştu.19 Ekim günü Borsa Değer Kayıpları tablodaki gibi yaşanmıştır: Gamze Gediz; [email protected] Krizin başlıca nedenlerine gelince onları şu şekilde sıralamak mümkün: • Program Trading (Program Trading; Büyüklü küçüklü fon sahiplerinin borsada yaşanacak aşırı yoğun işlemlere yönelik otomatik alım veya satım yapma yeteneği yüklenmiş bilgisayar programlarıdır.) • Aşırı değerlendirme • Olumsuz beklentiler Krize Müdahale ve Sonrası: Ağustos 1987’de o dönemin ABD Başkanı Ronald Reagan tarafından göreve getirilen Merkez Bankası (Fed) Başkanı Alan Greenspan, kariyerinin ilk krizinde piyasalar için her türlü likiditeyi sağlayacağını duyurdu. 19-30 Ekim arası her gün toplanan Fed, ekonominin bir durgunluğa veya banka krizine girmesini önlemek için kısa dönemli faiz oranlarını hızla düşürdü, borçlanma maliyetleri 2 puan aşağı çekildi. Bu, Wall Street’te rahatlamaya yol açtı. Fiyatların toparlanmasının ardından 1988’e gelindiğinde sanayi üretimi artışı ABD’de %5, Almanya’da %3,2, Japonya’da %9,4 ve İngiltere’de %2,2 oldu. Greenspan’e göre bu kriz “ucuz atlatılmıştı” ama kayıpların tamamen geri alınması 2000’li yılları buldu ve ABD hane halkının servet kaybı 1 trilyon dolara ulaştı. 11