Krizin Sonuçları:
Madencilik alanı krizin en fazla etkilediği
sektörlerin başında gelirken bunalımda
etkilenen birçok ülkede inşaat faaliyetleri
durmuş; tarım ürünü fiyatlarındaki %40-
60’lık düşüş, çiftçileri ve kırsal bölge
nüfusunu kötü etkilemiştir.
Ekonomik kriz dünyada 50 milyon insanın
işsiz kalmasına, yeryüzündeki toplam
üretimin %42 oranında ve dünya ticaretinin
de %65 oranında azalmasına sebep
olmuştur. 1929 yılına kadar dünyada oluşan
diğer krizlere bakıldığında dünya ticaretinin
en fazla %7 oranında düştüğü düşünülürse
1929 bunalımının ne derece etkili olduğu
görülebilir
1987 Wall Street Krizi: Kara
Pazartesi
Bu Amerikalılar neredeyse her güne bir kara
lakabı takmışlar. Pazartesi’nin suçu Wall
Street çöküşü, Salı’nın suçu 1929’da ABD
borsasının çöküşü, Perşembe’nin suçu yine
1929 Büyük Bunalımında ABD borsasının
dibe vuruşu, Cuma’nın suçu da her yıl şükran
gününün sonunda gelen alışveriş çılgınlığının
bir sembolü. Kara pazartesi: Wall Street
Krizi…
Hong Kong borsasındaki düşüşle başlayan
krize, saat farkı nedeniyle daha geç açılan
Avrupa ve ABD borsaları da katılmış ve bu
borsa krizi dünya geneline yayılmıştı. ABD’de
Wall Street Borsası’nın Dow Jones Endeksi,
19 Ekim 1987´de %23 düşüşle tarihin
en büyük günlük düşüşünü kaydetmişti.
Kaydedilen bu büyük düşüş Büyük Buhran
öncesi 28 Ekim 1929´daki tek günlük
%12,8´lik düşüşten de büyük olmuştu.19
Ekim günü Borsa Değer Kayıpları tablodaki
gibi yaşanmıştır:
Gamze Gediz; [email protected]
Krizin başlıca nedenlerine gelince onları şu
şekilde sıralamak mümkün:
• Program Trading (Program Trading;
Büyüklü küçüklü fon sahiplerinin borsada
yaşanacak aşırı yoğun işlemlere yönelik
otomatik alım veya satım yapma yeteneği
yüklenmiş bilgisayar programlarıdır.)
• Aşırı değerlendirme
• Olumsuz beklentiler
Krize Müdahale ve Sonrası:
Ağustos 1987’de o dönemin ABD Başkanı
Ronald Reagan tarafından göreve getirilen
Merkez Bankası (Fed) Başkanı Alan
Greenspan, kariyerinin ilk krizinde piyasalar
için her türlü likiditeyi sağlayacağını duyurdu.
19-30 Ekim arası her gün toplanan Fed,
ekonominin bir durgunluğa veya banka
krizine girmesini önlemek için kısa dönemli
faiz oranlarını hızla düşürdü, borçlanma
maliyetleri 2 puan aşağı çekildi. Bu, Wall
Street’te rahatlamaya yol açtı.
Fiyatların toparlanmasının ardından 1988’e
gelindiğinde sanayi üretimi artışı ABD’de
%5, Almanya’da %3,2, Japonya’da %9,4 ve
İngiltere’de %2,2 oldu.
Greenspan’e göre bu kriz “ucuz atlatılmıştı”
ama kayıpların tamamen geri alınması
2000’li yılları buldu ve ABD hane halkının
servet kaybı 1 trilyon dolara ulaştı.
11