24 Business
• NVM MAGAZINE
Een slordige 500 NVM Businessleden en hun relaties kwamen eind november bij elkaar in Circa Amsterdam , de eerste circulaire evenementenlocatie van Nederland . Met de keuze voor dit ultra duurzame gebouw bekrachtigde NVM Business haar innovatiemotto : verantwoordelijkheid nemen voor de toekomst . Het ovalen gebouw parellel aan het spoor bij station Sloterdijk voorzag ook presentator Jeroen Pauw van nieuwe energie . Samen met medepresentator en nieuwe NVM Business-voorzitter Irene Flotman gaf hij een strakke , dynamische en onderhoudende talkshow ten beste . De sprekers – gedreven groene koplopers in het vastgoed – verhoogden de urgentie nog eens met dringende oproepen aan hun branchegenoten .
‘ Vies ’ beton Cees van der Spek , global corporate relations & marketing director van gebouwenontwikkelaar EDGE , gooide de knuppel meteen in het hoenderhok . “ De verplichte halvering in 2030 van de CO 2
-uitstoot gaat de bouw- en vastgoedsector niet halen . Ten eerste vanwege de lange procedures van vastgoedprojecten . Maar het grootste probleem is de embodied carbon in vastgoed : 80 tot 90 procent van een gebouw bestaat uit ‘ vies ’ beton . EDGE en andere ontwikkelaars gebruiken weliswaar steeds meer hout , gerecyclede materialen en CO 2
-neutraal beton . Maar dat beton is nog niet sterk genoeg . Zo bouwen we in Berlijn alleen de twee bovenste etages van een nieuw kantoor met CO 2
-neutraal beton .” EDGE blijft echter stug groene , gezonde en slimme kantoren realiseren . “ Hoewel de rente en bouwkosten hoog zijn , blijven we ‘ bruine ’ gebouwen kopen die we herontwikkelen naar donkergroen . Ondanks de slechte conjunctuur blijft er namelijk enorm veel vraag naar groene gebouwen . De generatie-Z gaat niet meer naar oude kantoren met slechte lucht zonder groen en natuurlijk licht . De recessie op de Nederlandse kantorenmarkt is bovendien milder dan in Duitsland , waar het echt misgaat . In Nederland zie ik weliswaar minder partijen en projecten . Maar faillissementen zijn er niet , dankzij een verstandige manier van financieren .”
Financiële waardering Synchroon stemt zijn acquisitiebeleid nu al af op klimaatverandering , onthulde circulair strateeg en projectontwikkelaar Maaike Perenboom . “ We willen dat onze gebouwen minstens honderd jaar meegaan . Met een dalende bodem en een stijgende zeespiegel in het westen kijken we nu meer naar locaties boven NAP in het oosten van Nederland . Vroeger wilden we nog weleens in een rivierbedding bouwen vanwege het mooie uitzicht . Dat doen we niet meer , net zo min als bouwen in de allerdiepste punten van het land .” Ze pleit voor financiële waardering van duurzame vastgoedprojecten . “ Nu worden de ecologische en sociale waarden van een vastgoedproject niet gewaardeerd , terwijl het ons wel veel tijd en geld kost . Een betere waardering zou de verduurzaming van de gebouwde omgeving versnellen .” Zelfs Synchroon ontkomt echter niet aan CO 2
-uitstoot . “ In 2021 hebben we berekend dat al onze projecten tot maar liefst 100.000 ton CO 2
-uitstoot leiden . Synchroon heeft ter compensatie 500.000 bomen laten planten . Onze keuze voor binnenstedelijk ontwikkelen betekent echter per definitie een forse CO 2
-reductie . Alle benodigde infrastructuur is immers al aanwezig . Compacter bouwen is ook een oplossing .”
Beprijzen luchtkwaliteit Nils Kok , professor Real Estate Finance Maastricht University , maakte de businesscase voor groen vastgoed cijfermatig inzichtelijk . “ Al vijftien jaar doe ik onderzoek naar de groene premie van de bovenkant van de vastgoedmarkt . Die bedraagt voor de groenste kantoren gemiddeld 7 procent in de VS en 4 procent in Nederland . De bezettingsgraad is 7 procent hoger in de VS en 5 procent in Nederland . De bruine discount is veel hoger . Sinds de aankondiging van de energielabel-C-eis in 2017 in Nederland is de onderkant van de markt in elkaar gestort . In 2022 bedroeg de daling 40 procent , gecorrigeerd voor locatie en andere kenmerken .” De professor deed een dringend beroep op de NVM Businessleden . “ Te lang hebben makelaars gedacht dat het niet zo ’ n vaart zou lopen met energielabels . Steek je kop niet nogmaals in het zand . Er komt straks geheid een klimaatlabel . Ook zie ik een energielabel voor het binnenklimaat komen , zodat goede luchtkwaliteit kan worden beprijsd . Vastgoedadviseurs en taxateurs vervullen hierin een cruciale rol . Neem je opdrachtgevers hierin mee , maak de markt beter en transparanter en omarm de toekomst .”