Nobel Tıp Kitabevleri | Page 47

BÖLÜM 4 TABLO 4.1. Göz ve göz kapağının hareketinden sorumlu kaslar, sinirler Kas Sinir Primer fonksiyon Hasar Göz hareketlerinden sorumlu kaslar 3. kraniyal sinir Gözü nazale çeker Göz aşağıda ve dışta (lateral rektus ve süperior oblik kası dengelenemediği için) Lateral rektus 6. kraniyal sinir Gözü temporale çeker Göz temporale bakamaz Süperior rektus 3. kraniyal sinir Gözü yukarı hareket ettirir. Yukarı bakış kısıtlılığı İnferior rektus 3. kraniyal sinir Gözü aşağı hareket ettirir. Aşağı bakış kısıtlılığı Süperior oblik 4. kraniyal sinir Göz nazale bakarken, gözü aşağa çeker. Göz temporale bakarken, gözü döndürür. Göz düz karşıya bakarken, gözü aşağı ve dışa döndürür. Vertikal diplopi Eğik baş (Göz rotasyonu yokluğunu telafi etmek için) İnferior oblik Baş ve Boyun Muayenesi Medyal rektus 3. kraniyal sinir Göz nazale bakarken, gözü yukarı çeker. Göz temporale bakarken, gözü döndürür. Göz düz karşıya bakarken, gözü yukarı ve dışa döndürür. Vertikal diplopi Eğik baş (Göz rotasyonu yokluğunu telafi etmek için) Göz kapağı hareketlerinden sorumlu kaslar Süperior levator palpebra Göz kapağını kaldırır Belirgin pitozis Orbikülaris okuli 7. kraniyal sinir Göz kapağını kapatır Göz kapağı kapanmaz Müller 94 3. kraniyal sinir Süperior servikal ganglionun sempatik lifleri Göz kapağını kaldırır Hafif pitozis üst-dış, üst iç, alt-dış, alt-iç taraflara ve gözün köküne doğru hareket ettirilerek, gözün hareketleri incelenmelidir. Her iki göz normalde birbirini takip eder. Bu şekilde tek ve binoküler görme sağlanır. Örneğin sağa bakarken, sağ lateral rektus kası ve sol medial rektus kası aynı anda kasılarak, her iki gözün de sağa bakmasını sağlar. Eğer bir göz diğerini takip edemiyorsa, buna heterotropya (şaşılık) denir. Gözler birbirinde ayrılıyor gibi hareket ediyorsa, diverjan şaşılık (ekzotropya-dışa kayma), birbirinde yaklaşıyor gibi hareket ediyorsa konverjan şaşılık (ezotropya-içe kayma) denir. Bu durum bazen çift görme ile birliktedir. Göz hareketlerinden sorumlu ekstraoküler kaslardan bir veya daha fazlasının paralizisine oftalmopleji veya oftalmoparezi denir. Oftalmopleji, göz ve sinir sistemini ilgilendiren çok sayıda hastalıkta görülebilir. Bunlardan bazıları aşağıda belirtilmiştir: • Alkolizm • Diyabet • Graves hastalığına bağlı oftalmopati: Göz kaslarının biri veya daha fazlasında ödem veya infiltrasyona bağlı mekanik kısıtlılık sonucu oftalmopleji gelişir. Çift görmeye neden olur. • Beyin hasarı • Multiple skleroz • Myasthenia gravis • Parkinson hastalığı • Kavernöz sinüz trombozu veya intrakraniyal basınç artışı yapan sebepler sonucunda kranial • • • • sinir felçleri (okülomotor, troklear veya abdusens) Belladonna zehirlenmesi Fenition intoksikasyonu Botulismus Tiamin eksikliğine bağlı Wernike ensefalopatisi Nistagmus Orbitanın çeşitli yönlere istemsiz ritmik titreşimlerine nistagmus denir. Hareketin yönüne göre vertikal, horizontal veya rotatuvar olabilir. Özellikle zorlanmış lateral bakışta belirginleşir. Nistagmusa sebep olan çok sayıda sebep vardır. En sık sebepleri vestibüler hastalıklar, alkolizm, bazı ilaçlar (barbitüratlar, lityum, fenitoin, fenobarbital, karbamazepin, gabapentin gibi), multiple skleroz, myastenia gravis, Down sendromu, serebrovasküler olaydır. Göz Küresinin Pozisyonu Göz küre ileri doğru yer değiştirmiş veya içeri doğru çökmüş gözükebilir. Proptozis (Ekzoftalmus) Göz kürenin ileri doğru yer değiştirmesidir. Objektif olarak ekzoftalmometre ile ölçülür. Klinikte daha basit olarak bir cetvelin palpebral fissüre konup, fissür ile kor-