12 Genel Anatomi
ANATOM‹ TERM‹NOLOJ‹S‹
Hekimlik dilinin de temelini oluflturan anatomi terimleri Latince (L.) ve Grekçe
(Gr.) kökenlidir. ‹nsan vücudunda bulunan yaklafl›k 5000 oluflumun adland›r›lmas›,
ortak bir dilin yarat›lmas› amac› ile, belli prensipler çerçevesinde Uluslararas› Anatomi Nomenklatür Komitesi taraf›ndan yap›l›r. Bu terimler, Nomina Anatomica (N.A.)
olarak yay›mlanarak tüm anatomi bilim dallar› taraf›ndan kullan›l›r.
‹nsan vücudundaki tüm tarifler, geçirilen tasar›l› planlar, organ ve oluflumlar›n konumlar› ile birbirleriyle olan iliflkileri, ekstremiteler veya bir bölümünün hareket fleklinin belirtilmesi normal anatomik pozisyonda (positio anatomica normalis) duran bir kifliye göre yap›l›r. Ayakta dik duran, yüzü öne dönük - gözleri ile karfl›ya
bakan, kollar› yanlarda sark›k - avuç içleri öne bakan, ayaklar› bitiflik bir flekilde duran kiflinin pozisyonuna normal anatomik durufl denir.
Normal anatomik durufltaki bir kiflide yap›lacak tarif ve iliflki adland›rmalar›n›n,
herkes taraf›ndan ayn› anlamda alg›lanabilmesi için dört tasar›l› düzlem ile üç eksen
tan›mlanm›flt›r (fiekil 1-1).
TASARILI ANATOM‹K DÜZLEMLER (plana)
1. Plana sagittalia: Vücudun uzun ekseni boyunca (longitudinal flekilde), yere
dik olarak önden-arkaya (veya arkadan-öne) do¤ru geçirilen düzlemler için
kullan›lan ortak terimdir.
• Planum medianum: Özel bir sagittal plan olup, linea mediana anterior et
posterior’dan geçerek vücudu sa¤-sol iki eflit yar›ma böler.
• Plana paramediana: Planum medianum’a paralel geçirilen planlar için kullan›lan ortak terimdir. Bir planum paramedianum da, vücudu sa¤-sol olarak iki
parçaya ay›r›r; fakat parçalar planum medianum’un ay›rd›¤› yar›mlar›n aksine
eflit de¤ildir.
2. Plana frontalia (plana coronalia): Vücudun uzun ekseni boyunca yere ve sagittal düzlemlere dik olarak, sa¤dan-sola (veya soldan sa¤a) do¤ru geçirilen
düzlemler için kullan›lan ortak terimdir. Herhangi bir frontal düzlem, vücudu
ön-arka fleklinde, eflit olmayan iki parçaya ay›r›r.
3. Plana horizontalia (plana transversalia): Sagittal ve frontal planlara dik olarak, yere paralel geçirilen düzlemler için kullan›lan ortak terimdir. Herhangi
bir horizontal düzlem, vücudu üst ve alt, eflit olmayan iki parçaya ay›r›r. Planum transpyloricum, planum subcostale, planum supracristale vb. özel transversal planlar da tan›mlanm›flt›r (Bkz. kar›ndan geçirilen tasar›l› düzlemler).
TASARILI EKSENLER: Herhangi iki düzlemin kesiflme yerinde oluflmak üzere üç tasar›l› eksen tan›mlanm›flt›r.
1. Axis verticalis: ‹nsan vücudunun longitudinal-dikey ekseni olup, planum medianum ile planum midcoronale’nin kesiflim yerinde oluflur.