ÖNSÖZ
XXV
1946’daki 4936 sayılı, 1960’taki 115 sayılı, 1973’teki 1750 sayılı Üniversite Kanunları ile 1981’deki
2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu ve bu kanunları takip eden türlü yönetmelikler konusunda da
yer yer açıklamalar yaparak olayları ve gelişmeleri daha iyi izlemenize yardımcı olmaya çalıştım.
Bu kanunlardan başka, kişileri ve tabii üniversiteleri uzun süre etkileyen iki kanun daha çıkmıştı.
1960’ta 115 sayılı Kanun ile beraber aynı gün çıkarılan 114 sayılı ve 1962’de çıkarılan 43 sayılı Kanun.
Bilindiği gibi, 114 sayılı Kanun’la üniversitelerde değişik kademelerde görev yapan 147 kişi, “bir daha
üniversiteye dönmemek” kaydı ile görevlerinden ve üniversitelerden “kesin” olarak uzaklaştırılmıştı.
Ancak kısa bir süre sonra, basındaki sistemli büyük bir kampanyayı takiben (!), bu defa 43 sayılı
Kanun’la hiçbir şey olmamış gibi bütün hakları ile eski görevlerine iade edildiler. Garip bir durum. İki
yıl içinde birbirine tamamen zıt iki karar. Basit bir karar da değil, iki kanun. Biri kara, diğeri ak. Peki, bu
kararların özündeki nedenler tartışıldı mı? Hayır. Peki, bilimde doğruya varmak için “Neden? Niçin?
Nasıl?” kavramları temel kavramlar değil mi? Bu kanunları da ilgilendiren üniversiteler olduğuna
göre, neden üniversite içinde bile bu konular bugüne kadar hiç tartışılmadı? 43 sayılı Kanun çıktıktan
sonra özellikle İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde mahkemelere kadar giden iç çekişmeler ve
kırgınlıklar uzun süre devam ettiği halde neden her iki yasanın da âdeta üstleri kapatıldı. Neden?..
Bu konuyu merak ettiğim ilk günler 114 sayılı Kanun metnini aradım. Gariptir, her iki tıp fakültesi
bürolarında ve hatta üniversite hukuk bürosunda bile yoktu. Nihayet Hukuk Fakültesi kütüphanesinde
bulabilmiştim. Kitap içinde yeri geldikçe bu ilginç konuya da temas edeceğim.
Hocaların yaşamlarındaki kişisel bilgilerden daha başka sonuçlar da çıkarabilirsiniz. Örneğin; o
dönemlerdeki uzun savaş yıllarının etkileri, savaş ve hatta barış yıllarındaki uzun ve zahmetli askerlik
hizmetleri, mecburi hizmetler, ülkemizin genel sağlık sorunları, fakülte eğitimi öncesi yurttaki genel
eğitim düzeni, siyasi ve iktisadi karmaşa ve sıkıntılar ile geçen uzun yılların etkisi oluşan farklı
toplumsal ve sosyal gelişmeler.