28
B
Karaciğerin Taşıma ve
Metabolik İşlevleri
H E D EFLER
■
Bu bölümü çalıştıktan sonra;
■
■
■
■
■
■
Ö
L Ü
M
Karaciğerin metabolizma, detoksifikasyon ve hidrofobik maddelerin atılımına
ilişkin temel işlevlerini tanımlayabilmeli,
Karaciğerin işlevsel anatomisini, hepatositler, kolanjiositler, endotel hücreleri ve
Kupffer hücrelerinin yerleşimini anlayabilmeli,
Karaciğer dolaşımının özelliklerini ve bu özelliklerin karaciğer işlevlerine aracılık
etmesindeki rolünü tanımlayabilmeli,
Karaciğer tarafından sentezlenen plazma proteinlerini tanımlayabilmeli,
Safra ve bileşenlerinin oluşumunu ve bunun kolesterol ve bilirubin atılımındaki
rolünü tanımlayabilmeli,
Karaciğerin aracılık ettiği tüm vücudun amonyak homeostazına ait
mekanizmaları ve özellikle beyin işlevlerinde olmak üzere bu mekanizmaların
bozulmasının sonuçlarını ana hatlarıyla belirleyebilmeli,
Safra kesesinin normal işlevlerini meydana getiren mekanizmaları ve safra taşı
hastalığının temelini tanımlayabilmelisiniz.
GiriŞ
Karaciğer vücuttaki en büyük bezdir. Yaşam için gereklidir, çünkü vücutta biriktiği zaman zararlı olabilecek maddelerin vücuttan temizlenmesi ve ilaç metabolitlerinin atılımı gibi olayları içeren çok geniş bir dizi biyokimyasal ve metabolik işlevlere yön verir. Karaciğer aynı zamanda barsak duvarı boyunca emilen bir-
çok besinin ilk uğradığı yer olup birçok plazma proteinini sağlar
ve boşaltım sıvısı olarak görev alan yağların emilimini en uygun
hale getiren safrayı sentez eder. Karaciğer ve onunla ilişkili olarak safra sistemi, önemli işlevleri destekleyecek şekilde yapısal ve
fizyolojik olarak gelişim göstermiştir.
karaCiğer
ra oluşturulur. Safra barsaklara hepatik kanal aracılığıyla geçer (Şekil 28-1).
Her hepatik lobülde hepatik hücre tabakaları genellikle bir hücre kalınlığındadır. Endotel hücreleri arasında geniş aralıklar oluşur ve plazma bu hücrelerle yakın temas halindedir (Şekil 28-2). Hepatik arter kanı, sinüzoidlere de girer. Santral venler, inferior vena kava’ya akan hepatik venleri oluşturmak üzere birleşirler. Portal venülden santral hepatik vene karaciğer lobülü boyunca kanın ortalama geçiş
zamanı 8.4 saniyedir. Organ işlevi için önemli olan karaciğer mikro- ve makrodolaşım özelliklerinin ek ayrıntıları
aşağıda verilmiştir. Çok sayıda makrofaj (Kupffer hücresi)
iŞlevsel anatoMi
Karaciğerin önemli bir işlevi, gastrointestinal kanaldan gelen
kan ile vücudun diğer kısmında kalan kan arasında filtre görevi yapmaktır. Barsaklardan ve diğer iç organlardan gelen kan,
karaciğere portal ven aracılığıyla ulaşır. Bu kan, hepatik hücre tabakalarının arasındaki sinüzoidlerde süzülür ve son olarak inferior vena kavaya giren hepatik venlere dökülür. Hepatik hücre tabakalarından geçişi sırasında kimyasal olarak belirgin şekilde değiştirilir. Diğer yandan, her bir tabakada saf-
509