Restorasyon/Restoration: Kılıç Ali Paşa Hamamı
Restorasyon projesinde, yapının zamanla kaybettiği Sinan dönemine
ait karakteristik mimari özellikleri geri getirmeyi amaçlanmış. Söz
gelimi, frigidariumun (camegah) merkezinde yer alan altıgen mermer
fıskiye, caldariumun (sıcaklık) merkezindeki orijinali tahrip olan ve
sonraki dönemlerde yenilenen altıgen formlu mermer göbek taşı,
beyaz renkli mermerden yeniden oluşturulurken, ıslak hacimlerin
tamamında mermer kullanılmış.
Yapıda halvet de denilen banyo odalarını birbirine bağlayan, sonraki
dönemlerde değiştirilmiş ya da kapatılmış olan kapılar; ilk düzenine
döndürülürken, ardışık malzeme katmanlarının çıkarılması sonucunda
ortaya çıkan kapılardaki mukarnaslı süslemeler ve birkaç kat fayans
ve harç altında kalan banyo odalarının özgün duvarları ve yer karoları
restore edilmiş. Islak hacimlerin üzerini örten kubbelerdeki filgözü
pencereler günümüze ulaşmadığından, tasarlanarak yeniden üretilmiş.
Ana kubbe (camegah) altındaki Sinan dönemine ait özgün malzeme
ve mekansal deneyim, 20. yüzyılda eklenen soyunma odaları ve
dolapları barındıran ahşap asma katın kaldırılmasıyla, yeniden hayata
kazandırılmış. Böylelikle özgün iç duvarlar ve mimari detayların ortaya
çıkması sağlanmış. Yeni tasarımda mekana saygılı, özgün duvarları
ve ana girişin karşısındaki kemeri kamufle etmeyen, hafif bir meşe
asma kat yer alıyor. Bu tasarımla zemin kat ve burada oturmak ya da
dinlenmek için kullanılan 16. yüzyıla ait taş platform olabildiğince
görünür kılınmış. Yapının dış cephe restorasyonunda ise zamansal ve
çevresel koşulların zararlarının tamiriyle, özgün duvar tarzına uygun
temizleme yapılmış.
İstanbul özelinde hamam yapılarının yeniden kullanımına yönelik çok
sayıda proje var. Bunların bir kısmı yapıların restorasyonundan sonra farklı
işlevlerle kullanımına yönelik... Özgün işlevini koruyarak diğer örneklerden
ayrılan Kılıç Ali Paşa hamamı ise, geçmişi günümüz içinde yeniden
anlamlandırarak İstanbul’un kültürel potansiyeline katkıda bulunuyor.
*Restorasyon projesi için referans, “Kılıç Ali Paşa Hamamı”, ARKIV, arkiv.com,
15 Mayıs 2013.
ISLAK HACİMLERİ
ÖRTEN
KUBBELERDEKİ
FİLGÖZÜ
PENCERELER,
GÜNÜMÜZE
ULAŞAMADIĞI
İÇİN ONARIM
KAPSAMINDA
YENİDEN
TASARLANIP
UYGULANDI.
THE ‘FİLGÖZÜ’
WINDOWS ON
THE DOMES
COVER THE WET
SPACES WERE ALL
REDESIGNED AND
REPLACED DURING
THE RENOVATION.
of the bathing rooms (halvet) found under several
layers of ceramic tiles and mortar, were restored.
The fragile glass window features (filgözü)
decorating the domes of the wet spaces were lost
entirely, and the detail of their special aesthetic
and water-proof insulation had to be re-designed
and produced.
The original Sinan period material and spatial
experience underneath the main dome (camegah)
is recovered by removing the dominant 20th
century addition of the two-storey wooden
structure for dressing rooms and lockers that had
entirely concealed the original interior walls and
architectural details. The new design features a
light and respectful mezzanine floor instead, built
of solid oak, and designed such that it especially
exposes the original wall and blind arch across from
the main street entrance. The ground floor is kept
as open as possible, thus exposing the original 16th
century stone platform used again today for sitting
and relaxing. The restoration of the exterior involves
repairing the damages of time and environmental
conditions and cleaning the exterior and interior
façades in keeping with the original masonry style.
There are many projects to revive hamam in Istanbul
which were applied and renovated to serve totally
different functions. Distinguished in this respect
Kılıç Ali Paşa Hamamı contributes to the Istanbul’s
cultural potential with new meanings and cultural
significance reflecting the past into the present.
*Reference for restoration project, “Kılıç Ali Paşa Hamamı”,
ARKIV, arkiv.com, May 15, 2013.
32 NATURA • MAYIS - HAZİRAN 2013 / MAY - JUNE 2013