MIDDLE EAST HISTORY POLITICS CULTURE XIII MIDDLE EAST XIII | Page 107

ԽԱԹՈՒՆԱ ԳԱՓՐԻՆԴԱՇՎԻԼԻ
(ՎՁԱԿ)
XIX ԴԱՐԻ I ԿԵՍԻ ՎՐԱՑ-ՀԱՅԿԱԿԱՆ
ԳՐԱԿԱՆՈՒԹՅԱՆ ՄԻ ՕՐԻՆԱԿ (H-60)
Վրաստանի Ձեռագրերի ազգային կենտրոնում պահպանվել են
վրացական գրույթներով մի քանի հայերեն ձեռագրեր, որոնց մեծամաս-
նությունը հիմնականում ընդօրինակվել է XVIII-XIX դարերում: Այդ
ձեռագրերը կարևոր աղբյուր են վրաց-հայկական հարաբերություն-
ների, գրականության և լեզվի ուսումնասիրության տեսանկյունից:
Դրանցից առավել հետաքրքիր է մի ձեռագիր, որը պահպանվել է
Վրաստանի ձեռագրերի Hժողովածուում, համարը՝ 60 (H-60): Այդ ձե-
ռագիրը թվագրված է 1836 թվականով, բաղկացած է 324 էջից, գրված է
թղթի վրա, մուգ շագանակագույն թանաքով: Ըստ ձեռագրի հիշատա-
կարանի` գրիչը Մովսես Կորղանովն է.
«Զայս գիրս երբ գրեցի ես, Մովսես Կորղանով, ով եք կարդաք,
յիշեցեք զիս մեղաւորս և դուք յիշյալ լիջիք առաջի Աստուծու և Քրիստոս
մարդասիրն փառք յաւիտեանս, Ամէն, 1836 Մարտի ամսին»: (54r)
Մինչ Մովսես Կորղանովի գործունեությանն անդրադառնալը
պետք է նշել, որ ցավոք, Մովսես Կորղանովի կենսագրությունից քիչ
տեղեկություններ են պահպանվել: Վրաստանի ձեռագրերի ազգային
կենտրոնում պահպանվել է նրագրած ութ ձեռագիր: Հենց այդ ձեռա-
գրերի հիշատակարաններն են չնչին տեղեկություններ հաղորդում
Մովսես Կորղանովի մասին: Մասնավորապես, որ նա ծնվել է 1774 թ.,
ինքն իրեն կոչում է Բախուտայի որդի, ունեցել է երեք որդի, որոնցից
միայն երկուսի անուններն են հայտնի՝ Սերգեյ և Միխեիլ, մի դուստրը՝
Նինոն և թոռնուհին՝ Աննուշկան (Աննա):
Ո՞վ է Մովսես Կորղանովը, ի՞նչ պաշտոն է զբաղեցնում և որևէ
կապ ունի՞ արդյոք հռչակավոր դիվանադպիրներ Կորղանաշվիլիների
ազգատոհմի հետ: Գիտական ուսումնասիրություններից հայտնի է, որ
Կորղանաշվիլիների ազգատոհմի մեջ այդ պաշտոնը ժառանգական էր 1 :
Պատմական փաստաթղթերի համաձայն՝ XVII դարից Կորղա-
նաշվիլիները Վրաց թագավորներ Սիմոնի (1619-1631 թթ.), Ռոստոմի
ა. ბაქრაძე, ქართველ მდივან-მწიგნობრებთან დაკავშირებული ზოგიერთი
საკითხი // ხელნაწერთა ინსტიტუტის მოამბე, II, 1960, გვ 75.
1
107