MIDDLE EAST HISTORY POLITICS CULTURE XIII MIDDLE EAST XIII | Page 105
Օսմանյան կայսրության այդ քաղաքականության միակ նպա-
տակն էր հակառակորդներին պառակտելը՝ որոշ զիջումների ու ար-
տոնությունների միջոցով իր կողմը քաշելով հակառակորդներիմի
մասին և հենց նրանց աջակցությամբ հնազանդեցնելով երկիրը: Հատ-
կանշական է այն, որ օսմանյանսուլթանը այդ զիջումներն ու արտո-
նությունները երկարաժամկետ չէին և հետզհետե վերացնում էր դրանք:
Ինչ վերաբերում է հայկական համայնքին, Հակոբ Կարնեցին մի
քանի անգամնշում է, որ պետության մեջ խիստ իրավունք է գործում.
«Ամենայն շրջակայ բերթորայքս եւ գաւառքս, զորս պատմեցից
կարգաւառ հասարակ հուքմի եւ հրամանի ներքեւ ի սորա են, զի ոչ ոք
կարէ կիալ ընդդէմ հրամ[ան]աց սորա, ոչ պարոն, եւ ոչ իշխան, այլ
հնազանդեալ ամենեքեան... Եւ թէ մեծ պատերազմ կամ թագաւորի
հրաման լինի իւր կերւացքովն ամենայն ՃՌ (100.000) Թուրքի ձիա-
ւորելան է քաղաքէս»: 13 Մեր բնագրի օրինակից երևում է, որ կո-
ղոպտված տաճարի հոգևորականներն ու ժողովուրդը արդարություն
գտնելու համար գնացել էին փաշայի մոտ: Աշխարհիկ իշխանությունը
ներկայացնող փաշան, օրենքի պաշտպանն է ևօգնում նրանց: Ավելին,
նա ոչ մի նվեր չի ստանում այդ գործը իրականացնելու համար և
հրապարակային է պատժում մեղավորներին: Եվ հակառակը, մոլլան՝
մուսուլման հոգևորականը ոչ միայն չի օգնել վերջիններիս, այլև
հակառակը. դրդել է այս հանցանքի կատարողներին չարիք գործելու:
Այս պատմությունը բարու հաղթանակն է չարի հանդեպ, պատ-
մություն արդարության ու ամենօրյա փորձություններից խուսափելու,
մահմեդական ու քրիստոնյա ազգերի խաղաղ համակեցության վե-
րաբերյալ: Հենց այդ պատճառով է, որ նշված պատմությունը շատ
ուրախալի ու հատկանշական էր այնքան, որ սրանից առանձին պատ-
մություններ էին հյուսում և ավանդում սերնդից սերունդ:
Հակոբյան Վ., Մանր..., Հ. 2, էջ 560:
13
105