Բ Ա Ն Ա Ս Ի Ր Ո Ւ Թ Յ Ո Ւ Ն
ԱՎԱԳՅԱՆ ԱՆԺԵԼԱ ( ԵՊՀ )
ԿՐՈՆԱԿԱՆ ԸՆԿԱԼՈՒՄՆԵՐԸ Ջ . Ջ . ՄՈՐԻԵՐԻ « ԱՅԵՇԱՆ ՝ ԿԱՐՍԻ ՀԱՐՃԸ » ՎԵՊՈՒՄ
19-րդ դարը եվրոպական գրականության մեջ նշանավորվեց հուշագրային ժանրի աշխուժացումով , որը պայմանավորված էր տվյալ ժամանակաշրջանի պատմական-քաղաքական , հասարակականտնտեսական ու գիտատեխնիկական նոր ձեռքբերումներով : Եվրոկենտրոն դարաշրջանում մեծ զարգացում էր ապրում գիտական օրիենտալիզմը , որը տասնյակ հետազոտողների ու ստեղծագործողների մղում էր դեպի Արևելք ՝ նորովի պեղելու և բացահայտելու վերջինս :
19-րդ դարում դեպի Արևելք կատարած ճանապարհորդությունների շնորհիվ ծնվեցին հուշագրություններ , օրագրություններ , ճանապարհորդական գրքեր , որոնք գրական-գեղարվեստական արժեքից զատ պարունակում էին հանրագիտարանային տեղեկություններ արևելյան երկրների մասին : Այս առումով մեծ ներդրում ունի անգլիական օրիենտալիզմի գիտական դպրոցը , որի հայտնի ներկայացուցիչներից է անգլիացի հեղինակ և դիվանագետ Ջեյմս Ջուստինիան Մորիերը : Վերջինս , 1780 թ . ծնվելով Զմյուռնիայում , իր կյանքի զգալի մասն անցակցրել է Արևելքում ՝ զբաղեցնելով դիվանագիտական տարբեր պաշտոններ 1 : Սակայն նա Արևելքում մեծ համբավ է ձեռք բերել ոչ միայն այնտեղ ունեցած իր դիվանագիտական գործունեության շնորհիվ , այլև ճանաչելի է դարձել Արևելքի մասին իր հայտնի գեղարվեստական ստեղծագործություններով , հուշագրություններով , որոնք միտված էին 19-րդ դարի Անգլիայի համար բացահայտելու Արևելքի ,
1
Krotkoff G ., Haiji Baba , and the Moriers Author , - International Journal of Middle East Studies , Cambridge University Press , Vol . 19 , No . 1 ( Feb ., 1987 ), p . 104 .
237