MIDDLE EAST HISTORY POLITICS CULTURE XI-XII Middle East | Page 201

թին, որտեղ պարույրի առկայությունը երբեմն կարևորագույն մասերից
մեկն է դառնում՝ խորհրդանշելով կենաց ծառի կամ բույսի
կենսունակությունն ու աճը:
Որպես կենդանակերպ մոտիվ
Հետաքրքրական է նշել, որ կուր-արաքսյան խեցեղենի զար-
դաբանման մեջ շատ հաճախ պատկերված են լինում երկրաչափական
մոտիվներ՝ միաժամանակ համադրված գալարվող պարույրների ու հա-
մակենտրոն շրջանների հետ: Խեցանոթների մեծ մասամբ՝ իրաններին
(ավելի քիչ՝ ուսերին և վզին) պատկերված հորինվածքներում հանդի-
պող որոշ պարույրներ կենդանակերպ են: Այստեղ պարույրն իր սա-
հուն, պլաստիկ ոճով ու կատարումով տարբերվում է զուգահեռ պատ-
կերված մյուս զարդաձևերից, որոնք շատ ավելի երկրաչափական են:
Խիստ տարբեր լինելով հանդերձ՝ խեցեգործ վարպետը շատ հմուտ ար-
վեստագետի մակարդակով կարողացել է համադրել այս երկու՝ ոճա-
բանորեն իրարից խիստ տարբեր մոտիվները, որտեղ, երկրաչափական
առանձին էլեմենտներից և եզրագոտիներից բացի, առկա են նաև երկ-
րաչափական լուծում ստացած` եռանկյունաձև իրանով թռչնի պատ-
կերներ՝ պարուրաձև պոչերով: Օրինակներ՝ իրանի մեջ ներառված (աղ.
II, նկ. 1 17 ) պարույրաձև պոչերով (աղ. I, նկ. 11 18 , աղ. II, նկ. 5 19 ) մաս
կազմող թռչուններ, գալարվող օձեր (աղ. II, նկ. 3 20 , 4 21 ) և խոյեր՝
շեշտված պարույրաձև եղջյուրներով (աղ. II, նկ. 2 22 , 6 23 , 7 24 ):
Որոշ զարդամոտիվների ծագման հետ կապված՝ պետք է հաշվի
առնել նրանց առնչությունը կենդանիների վարքի, բույսերի կառուց-
վածքի, բնականոն երևույթների և բնության տարերքների հետ:
Շենգավիթ, Ս. Սարդարյան 1967-1969թթ. պեղ., Էրեբունի պատմահնագի-
տական արգելոց-թանգարան, ինվ. N 1-400:
18 Демирханян А., ИФЖ 1982/4, նշվ. աշխ.,աղ.1, նկ. 4:
19 Sagona A., The Caucasian region in the Early Bronze Age//BAR International Series,
214, Oxford, 1984. աղ. 123, նկ. 259:
20 Бадалян Р., Раннебронзовое поселение близ с. Карнут, ИФЖ 1984/1, նկ. 2-18:
21 Եգանյան Լ., Քուռարաքսյան մի կարասի զարդագոտու սիմվոլիկայի շուրջ,
Գիտական աշխատություններ XV, 2012, էջ 37:
22 Sagona A.,1984, նշվ. աշխ., աղ. 120, նկ. 191:
23 Куфтин Б.А., Урартский «колумбарий» у подошвы Арарата и Куро-аракский
энеолит, Вестник Гос. Музея Грузии т. XIII В, Тбилиси. նկ. 55-2:
24 Խանզադյան Է., Գառնի IV, նշվ. աշխ., նկ. 73:
201
17