MIDDLE EAST HISTORY POLITICS CULTURE XI-XII Middle East | Page 13

Ն Ո Ր ԵՎ ՆՈ ՐԱԳՈ Ւ Յ Ն
Պ ԱՏ Մ Ո Ւ ԹՅ ՈՒ Ն
ԱԶԻԶՅԱՆ ԽԱՉԻԿ
(ԱԻ)
ՄՈՒՀԱՄՄԱԴ ԱԼԻԻ ԲԱՐԵՓՈԽՈՒՄՆԵՐԸ ՌԱԶՄԱԿԱՆ ՈԼՈՐՏՈՒՄ.
ՆՈՐ ԲԱՆԱԿԻ ԿԱՌՈՒՑՄԱՆ ՀԻՄՔԵՐԸ
Մուհամմադ Ալին, 1805 թ. իշխանության գալով Եգիպտոսում,
ժառանգություն ստացավ մի երկիր՝ քայքայված տնտեսությամբ, կառա-
վարման բարդ ու հետադիմական համակարգով, օսմանյան սուլթան-
ների, նրանց տեղական պաշտոնյաների և մամլուքների կամայա-
կանությունների ու բռնությունների վրա խարսխված իշխանությամբ:
Տրամաբանորեն մոտենալով իր իշխանության հիմքերի կառուցմանը և
պատրաստելով կայուն հիմքեր հետագա սոցիալ-տնտեսական բարե-
փոխումների համար՝ Մուհամմադ Ալին իրավացիորեն առաջնային
դեր հատկացրեց հուսալի բանակի կառուցման հիմնախնդրին:
Որպես առաջադեմ ղեկավար, նա հստակ գիտակցում էր, որ բա-
նակը առաջին հերթին մարդիկ են և նրանց կառավարումը. հենց այս
մոտեցումը նա դարձրեց հիմք իր հետագա ռազմական մարտավա-
րության կառուցման համար: Բանակի հիմնովին վերափոխման նպա-
տակով նա որդեգրեց միջազգային լավագույն փորձը, մասնավորապես՝
ֆրանսիական բանակի կառավարման մոտեցումները, ինչը մեծ հաշվով
պայքար էր հին և արմատացած կարծրատիպերի դեմ:
Այսպես, 19-րդ դարում Մուհամմադ Ալիի կողմից հաջողությամբ
իրականացված ռազմական բարեփոխումների կարևոր նախադրյալը
հանդիսացավ ֆրանսիական բանակի ներխուժումը Եգիպտոս (1798-
1801 թթ.)։ Չնայած այն բանին, որ ֆրանսիացիները վերջին հաշվով
ջախջախիչ պարտություն կրեցին՝ ֆրանսիական ռազմարշավը ամբող-
ջությամբ ցնցեց եգիպտական հասարակությանը և մասնավորապես՝
եգիպտական ռազմական կազմակերպությանը։ Ֆրանսիացիների օրոք
ի հայտ եկան սպառազինման նոր տեսակներ, մարտերը վարելու նոր
ռազմավարություններ, զորքերը համախմբելու և ղեկավարելու նոր
13