երաժշտական կ յանք
Կոնսերվատորիայի շենք
Կոնսերվատորիայի դասախոսներից: Կենտրոնում նստած ՝ Կոնստանդին Սարաջևը:
PanARMENIAN Photo Հայաստանի ազգային արխիվ նո լոր տի խար դախ վայ րե րո ւմ »։ Այս նամա կից տա րի ներ ան ց նա մա հա նո ւմ է Փա րի զի հո գե բու ժա րան նե րից մե կո ւմ ։ Հայ ե րա ժշ տու թյան մե ծե րից մե կն էր Ա րամ Խա չատ րյա նը, որի ստեղ ծագոր ծա կան ան սահ ման մեծ թռիչ քը հնա րա վո րու թյո ւն տվեց մեզ ու նե նալ ևս մեկ ազ գային դի մա գիծ, ևս մեկ ազգային տա րր, ո րը սե րն դե սե րո ւնդ պիտի փո խա նց վե ր ։ Գրել է սիմ ֆո նի ա ներ, դաշ նա մու րի, թավ ջու թա կի, ջու թա կի կոն ցե րտ, բա լետ ներ, կա մե րային ստեղծա գոր ծու թյո ւն ներ, դաշ նա մու րային մե նան վագ ներ և այլն ։ Նա ստեղ ծեց ազ գային ա ռա ջին սիմ ֆո նի ան, ա ռաջին բա լե տը` « Եր ջան կու թյուն », հե տո վե րան վան վեց « Գայա նե »: 1915 թվակա նին ե րի տա սա րդ Ա րամ Խա չատրյա նի ա հա բեկ ված ըն տա նի քը, թող նելով ամ բո ղջ իր ու նեց ված քը, գաղ թո ւմ է Ե կա տե րի նոգ րադ( Կ րաս նո դար), Խա չատ րյա նի մեծ եղ բոր մո տ ։ Բա րեբախ տա բար թո ւր քա կան զոր քե րը չեն ներ խու ժո ւմ Թիֆ լիս և Խա չատ րյա նի ըն տա նի քը վե րա դառ նո ւմ է տուն ։ 1921 թվա կա նին Ա րամ Խա չատ րյա նի եղբայր Սու րե նը տա նո ւմ է Ա րա մին Մոսկ վա, որ տեղ Ա րա մն ըն դո ւն վո ւմ է Գ նե սի նի ե րա ժշ տա կան քո լեջը ։ Այդ ա մե նից ա ռաջ Ա րա մը նույ նի սկ նո տա նե րը չգի տե ր ։ Սա կայն ո րոշ ժամա նակ ան ց նա լի ո վին ար դա րաց նում է ի րեն և Գնե սի նից վար պե տության դա սե րի մաս նակ ցե լու հրա վեր ստանո ւմ ։ Սո վո րել է նաև Մո սկ վայի կոնսեր վա տո րի այո ւմ ։ Նրա յու րա քան չյո ւր ստեղ ծա գոր ծու թյո ւն ու նի իր ու րույն ձե ռա գի րն, ու ան գամ դա րե րի թո հու բոհի մեջ չեն կո րց րել ի րե նց հմայ քը ։ Մեր հիմ նի( օ րհ ներ գի ե րա ժշ տու թյան) հե ղի նա կը Բար սեղ Կա նա չյա նն է` հայ կոմ պո զի տոր, խմ բա վար և ե րա ժշ տական-հա սա րա կա կան գոր ծիչ է, որը նաև « Գու սան » երկ սեռ երգ չա խմ բի հիմ նադի րն է( 1933-1961)։ Կա նա չյա նի համար ո րո շիչ է ե ղել Կո մի տա սի հետ հանդի պու մը 1910 թվա կա նի դեկ տեմ բե րի ն ։ Ա ռա ջին ան կախ Հայաս տա նի մեծ ձեռք բե րո ւմ նե րից էր նաև 1933 թ. հո ւն վա րի 20-ին Ալ. Սպեն դի ա րյա նի ան վան օ պե րայի և բա լե տի պե տա կան ա կա դե մի ա կան թատ րո նի բա ցու մը ։ Այն հիմ նա դր վել է 1932 թ.։ Թատ րո նի հիմ նա դր ման գոր ծո ւմ անգնա հա տե լի ա վա նդ ու նեն նշա նա վոր դի րի ժոր ներ Գ. Բու դա ղյա նը, Կ. Սարաջ ևը, թատ րո նի մե ներ գիչ ներ Հ. Դանի ե լյա նը, Շ. Տա լյա նը, նկա րիչ Մ. Սարյա նը և այլք ։ Շա րա Տա լյա նը ևս ա ռա ջին նո րանկախ Հայաս տա նի զա վակ է ։ Ծն վել է ա շո ւղ Ջա մա լու ըն տա նի քո ւմ ։ 1901 – 13 թթ. սո վո րել է Թիֆ լի սի Ներ սի սյան դպ րո ցո ւմ, ա շա կեր տել կոմ պո զի տորներ Գրի գոր Սյու նո ւն և Սպի րի դոն Մե լի քյա նի ն ։ 13 տա րե կա նից մե ներ գել է դպ րո ցի երգ չա խմ բո ւմ ։ 1911 թ-ին ՝ Շուլա վե րո ւմ, 1912 թ-ին Թիֆ լի սո ւմ տե ղի են ու նե ցել Տա լյա նի ա ռա ջին մե նա համե րգ նե րը. նա աչ քի է ըն կել կա տա րողա կան ո ճի ան հա տա կա նու թյա մբ և ար ժա նա ցել ե րա ժշ տա կան հա սա րակայ նու թյան ու շադ րու թյա նը ։ Հայ ազ գի բե ղո ւն կյան քի ո րոշ դր վագներ գա լիս են ա պա ցու ցե լու, որ հայ ժողո վուրդն ան գամ դժ վա րին պա հե րին ծնո ւմ է տա ղա նդ ներ ա մեն բնա գա վառո ւմ ։
2( 22) 2013
66