խորհրդանշաններ
« … Ո ՜ չ , քա նի Հայոց ե ռա գույ նը ապ րո ւմ է Հայ ժողո վր դի սր տո ւմ , մեր հայ րե նի քը թշո ւառ չէ , ոչ էլ ան տէ ր …» Սիմոն Վրա ցե ա ն
« ՀՅ Դաշնակցութեան պատմութեան թանգարան » հիմնադրամ
Պե տա կան խո րհր դան շան նե րը , պատ մա կան ո րո շա կի հատվա ծից սկ սած , ձե ռք են բե րո ւմ և ի րե նց մեջ ամ փո փո ւմ ազգային ան կա խու թյու նը , իսկ ո րո շա կի պատ մա կան զար գացո ւմ նե րի հետ ևան քով , ին չու չէ , նաև ազ գային ինք նու թյո ւնն ու ինք նա գի տակ ցու թյու նը խո րհր դան շող ի մա ստ ու գա ղափար : Այդ պի սին է ին Հայաս տա նի ա ռա ջին հան րա պե տության պե տա կան խո րհր դան շան նե րը , ո րո նք հայի դա րա վոր ե րա զան քի` ազ գային ան կախ պե տա կա նու թյան վե րա կանգըն ման առ հա վատ չյան է ին : Իսկ ազ գային ան կախ պե տակա նու թյան կո րս տից հե տո սո սկ ան ցյա լի թա նկ մա սո ւնք ներ չէ ին , այլ , հատ կա պես աշ խար հաս փյո ւռ հայու թյան հա մար , ազ գային ինք նու թյու նը փաս տող , ազ գային ինք նա գի տակցու թյան պահ պան մա նը նպաս տող թա նկ ազ գային ար ժեքներ : Պե տա կան ազ գային խո րհր դան շան նե րն արժ ևո րե լը , դրա նց նկատ մա մբ հայ մար դու հա վա տար մու թյան վե րա բեր մո ւնքը ձևա վոր վեց ա րագ , ինք նա բո ւխ` ան կա խու թյան ա ռա ջին իսկ օ րե րի ց ՝ մի ա հյո ւս վե լով պե տա կա նու թյան գա ղա փա րի հետ : Ազ գային ինք նա գի տակ ցու թյան արթ նա ցո ւմն ան շըրջե լի գոր ծը թաց էր և վե րա բեր վո ւմ էր հայ հա սա րա կու թյան բո լոր շեր տե րին , կրո ւմ էր հա մազ գային բնույթ ։ Այս ա ռու մով բնու թագ րա կան է Հայաս տա նի ան կա խու թյան երկ րո րդ տարե դար ձի տո նա կա տա րու թյան նկա րագ րու թյու նը . « 1920թ . Մայիս 28 էր … Վաղ ա ռա ւօ տից քա ղա քը ( Եր ևա նը – Ա . Ա .) զար դա րո ւել էր ան հա մար դրօ շակ նե րով եւ գոյնզ գոյն գորգե րով ու կար պետ նե րո վ ։ Ա ռա ւո տից մին չեւ ե րե կոյ տե ղի ու նե ցան ժո ղո վր դա կան հա ւա քոյթ ներ , զօ րա հան դէս , զօր քի , ա րի նե րի , ա շա կե րտ նե րի , ար հես տակ ցա կան մի ու թի ւն նե րի թա փօր ներ եւ ա մէն տե սակ ու րա խու թի ւն նե ր ։ Բայց ա մե նէն յու զի չը եւ ան մո ռա նա լին հան րա պե տու թե ան մաղ թա նքն էր , մայ րա քա ղա քի կե նտ րո նա կան հրա պա րակի վրայ , խո րհր դա րա նի ու կա ռա վա րու թե ան ան դամ ների , բա նա կի բա րձր հրա մա նա տա րու թե ան , դես պան նե րի եւ օ տար հիւ րե րի , խո ւռ նամ բոխ բազ մու թե ան ներ կայու թե ա մբ ՝ Ա մե նայն Հայոց Կա թո ղի կոս Գէ ո րգ Ե . Ի նա խա գա հու թեան տա կ ։ … Ի րար կո ղք-կող քի կա նգ նած է ին խո րհր դա րա նի նախա գա հը , Հայոց բա նա կի սպա րա պե տը , Ա մե նայն Հայոց Կա թո ղի կո սը ։ Իմ ու շադ րու թիւ նը յատ կա պէս գրա ւո ւմ էր Կա թո ղի կո սի դէմքը ՝ եր կար , սպի տակ մօ րու քով զար դա րո ւա ծ ։ Ա մէն ան գամ , երբ դպիր նե րը եր գո ւմ է ին « Եւ զՀան րա պե տու թի ւն Հայաս տան Աշ խար հի » Կա թո ղի կո սի դէմ քը կար ծես պայ ծա ռա նո ւմ էր ։ Հայե աց քը ուղ ղո ւած Պա րէ տի դրօ շա զա րդ շէն քի գլ խին ծածա նո ւող ե ռա գոյ նի ն ՝ նա չէր նկա տո ւմ աչ քե րից հո սող ար ցուն քը , որ կա թիլ-կա թիլ սա հո ւմ էր մօ րո ւքն ի վա ր …»: Պե տա կան խո րհր դան շան նե րից ա ռա վել մեծ դեր հատ կացվեց Հայաս տա նի Հան րա պե տու թյան դրո շին` Ե ռա գույ նին : Նույ նի սկ Հայաս տա նի Հան րա պե տու թյան` բո լշ ևի կյան բռնա զավ թու մից հե տո ՝ այդ վտան գա վոր ու դժն դակ օ րե րին ,
2 ( 22 ) 2013
27 27