„REINHARD HEYDRICH.
KARIERA I PRZEMOC”
WYSTAWA W BERLINIE
Centrum Dokumentacji Topografii Terroru
Fundacja Topography of Terror Foundation prezentuje specjalną wystawę „Reinhard Heydrich. Kariera i przemoc”. Będzie ona dostępna do 10 czerwca 2025 roku. Wystawa bada przebieg i warunki awansu Heydricha
i rzuca światło na jego rolę w kluczowych przestępstwach reżimu nazistowskiego.
Dr Andrea Riedle, dyrektor Fundacji Topography of Terror Foundation, skomentowała projekt w następujących słowach: „Wystawa poświęcona Reinhardowi Heydrichowi jest pierwszą wystawą naszej fundacji, która skupia się na biografii centralnej postaci w maszynie terroru SS
i policji. Kamień milowy w swojej karierze nazistowskiej osiągnął prawie 85 lat temu, wraz z utworzeniem Głównego Urzędu Bezpieczeństwa Rzeszy i mianowaniem Heydricha na jego szefa. Jego ścieżka kariery jest głęboko osadzona w rozwoju nazistowskiej maszyny terroru, którą pomógł ukształtować. Ta wyjątkowa wystawa jest ważnym uzupełnieniem stałej ekspozycji naszego Centrum — również dlatego, że bardziej szczegółowo bada okres okupacji
w okupowanej przez Niemcy części Czechosłowacji”.
O wystawie
Reinhard Heydrich jest dziś znany przede wszystkim jako przewodniczący „Konferencji w Wannsee”, która odbywał się 20 stycznia 1942 roku w Berlinie, gdzie wysoko postawieni przedstawiciele ministerstw, urzędów partyjnych i władz okupacyjnych omawiali kwestie organizacyjne związane z wdrożeniem „ostatecznego rozwiązania kwestii żydowskiej”. Kariera Heydricha jest mniej znana. Jego zaangażowanie się w narodowy socjalizm sięga 1931 roku, kiedy wstąpił do SS i NSDAP i otrzymał od Heinricha Himmlera w Monachium zadanie zbudowania służby wywiadowczej. Po przejęciu władzy przez nazistów awansował, pracując dla Himmlera i stając się najważniejszym człowiekiem w maszynie inwigilacji
i prześladowań SS i policji.
Podczas II wojny światowej Heydrich był szefem Głównego Urzędu Bezpieczeństwa Rzeszy (RSHA) i odegrał wiodącą rolę
w organizacji Holokaustu. We wrześniu 1941 roku został również mianowany „pełniącym obowiązki protektora Czech i Moraw w imieniu Rzeszy” i bezwzględnie tłumił opór
w okupowanej przez Niemców części Czechosłowacji. Pod koniec maja 1942 roku zamach na jego osobę w Pradze doprowadził do jego śmierci w wyniku odniesionych obrażeń. Reżim nazistowski uczcił go jako „męczennika” i brutalnie pomścił jego śmierć.
Jak Reinhardowi Heydrichowi udało się awansować tak wysoko w okresie nazistowskim? Co wpłynęło na niego we wczesnych latach jego życia? Jak nawiązał kontakt z NSDAP i SS? Jaką rolę odegrał
w ekspansji Służby Bezpieczeństwa SS (SD)
i nazistowskiej maszyny policyjnej, która stosowała terror i przemoc w dużej części Europy? Jak Heydrich ma być klasyfikowany jako sprawca? I wreszcie, jak Heydrich został odebrany po śmierci i jak jest postrzegany dzisiaj? – To pytania, na które odpowiada wystawa „Reinhard Heydrich. Kariera
i przemoc”.
Wystawa dokładnie dokumentuje kluczową rolę Heydricha w coraz bardziej radykalnej nazistowskiej polityce prześladowań
i eksterminacji. Eksploruje również obrazy
i idee dotyczące jego osoby, pochodzące
z nazistowskiej propagandy, które były utrwalane lub reinterpretowane po 1945 roku i, w niektórych przypadkach, pozostają znaczące do dziś.
Choć wystawa ma charakter biograficzny, wykracza poza osobistą historię Heydricha. Jego kariera jest prezentowana w kontekście rozwoju i funkcjonowania całej nazistowskiej maszyny terroru, którą pomógł ukształtować. Wystawa bada również struktury, w których działał Heydrich, sieci, które zbudował,
i politykę kadrową, którą wdrożył.
Z prezentowaną narracją tematycznie zintegrowani są również inni sprawcy,
z uwzględnieniem kilku krótkich biografii.
Centralnym tematem wystawy jest kompleks zbrodni, za które odpowiadał Heydrich. Jednym z głównych tematów jest jego rola
w prześladowaniach i mordowaniu ludności żydowskiej w Niemczech i Europie, ale omawiane są również mniej znane aspekty. Oprócz badania sprawców, poprzez prezentację przykładowych biografii wystawa wielokrotnie pokazuje twarze ofiar nazistowskich prześladowań i morderstw.
Reinhard Heydrich (1904–1942) w państwie nazistowskim awansował błyskawicznie.
W ciągu zaledwie kilku lat, pod rządami Heinricha Himmlera, stał się najpotężniejszym człowiekiem w SS i policyjnej maszynie inwigilacji i prześladowań. Był odpowiedzialny za niezliczone zbrodnie popełnione przez pracowników kierowanych przez siebie agencji i odegrał wiodącą rolę w prześladowaniach i mordowaniu Żydów w Europie.
16