ROZSZYFROWAĆ
DYKTATORÓW
Instytut Ukraiński we współpracy z agencją kreatywną Bickerstaff.932 stworzył projekt mający na celu monitorowanie retoryki ludobójstwa – Genocide Speech Monitor. Narzędzie to, oparte na sztucznej inteligencji, ułatwia przeprowadzanie oceny wystąpień publicznych przywódców różnych krajów, zwracając szczególną uwagę na zastosowanie przez nich języka, który mógłby wyrażać poparcie dla działań związanych z ludobójstwem, odwoływać się do nich bądź przed nimi ostrzegać.
Instytut UkraińskiI
Projekt powstał dla upamiętnienia 90. rocznicy Wielkiego Głodu na Ukrainie i po raz kolejny ukazuje cykliczny charakter historii. W 1932 r. Stalin stwierdził: „Jeśli nie rozpoczniemy naprawiania sytuacji na Ukrainie, możemy Ukrainę utracić”. To nie są puste słowa; po nich nastąpiły konkretne działania – na terytorium Ukrainy doszło do celowo wywołanej klęski głodu, która poskutkowała śmiercią ponad czterech milionów Ukraińców oraz utratą jednego miliona nienarodzonych.
90 lat później, 21 lutego 2022 r., słyszymy
z ust Putina – „współczesna Ukraina została stworzona w całości przez Rosję,
a dokładniej przez bolszewicką, komunistyczną Rosję”. Trzy dni później Rosja rozpoczęła zakrojoną na szeroką skalę inwazję na Ukrainę.
Andrew Beckwith, redaktor JHEPGC, współredaktor Galaxies oraz profesor gościnnie współpracujący z Chongqing University w Houston w USA w następujący sposób przedstawia swoje refleksje na temat projektu: „Rosjanie posługują się ludobójstwem niczym mieczem. To niepokojące. Narracja wojny hybrydowej uderza. To ich modus operandi od ponad 300 lat. Ciężko być tego świadkiem, lecz głębokie zrozumienie historii jest kluczowe”.
Wołodymy Szeiko, Dyrektor Generalny Instytutu Ukraińskiego, tak opisał cele projektu informacyjnego: „Upamiętniając 90. rocznicę Wielkiego Głodu na Ukrainie
w latach 1932-1933 prezentujemy światu prawdę na temat tej tragedii, jej zwiastunów oraz konsekwencji. Ludobójstwo nie dzieje się nagle; to zaplanowany i systematyczny terror, któremu towarzyszy retoryka ludobójstwa prowadzona przez jego ideologów. Opracowaliśmy Genocide Speech Monitor – praktyczne narzędzie adresowane do osób z różnych krajów, które umożliwia wykrywanie tej retoryki w kontekście Wielkiego Głodu, jak również bieżących wydarzeń”.
Natalia Silenska, dziennikarka ze Słowacji oraz entuzjastka tematyki spraw zagranicznych oraz Europy Wschodniej zauważa: „Tak jak w przypadku Stalina, Putin wybrał na swoje dziedzictwo śmierć, ból
i cierpienie. Mój kraj padł niestety ofiarą rosyjskiej propagandy, a wiele osób próbuje oddzielić prawdę od kłamstw. Projekt ten to inicjatywa niezbędna do zwalczania narracji, które sieją śmierć oraz zapewnienia, by historia już więcej się nie powtórzyła”.
W przypadku każdej tragedii pojawiają się konkretne zwiastuny. Jeśli chodzi
o ludobójstwo są to słowa dyktatorów
i urzędników państwowych, które mogą zdradzać ich intencje. „Możemy zauważyć wyraźne podobieństwa między retoryką
i działaniami Kremla w latach 1932-1933 oraz obecnie. To nierozliczone zło powróciło na Ukrainę. W ramach naszego projektu zwracamy uwagę innych krajów na to, co mówią ich przywódcy oraz przywódcy krajów sąsiednich”, tłumaczy Marija Koczurenko odpowiedzialna za strategię
w Bickerstaff.932 – ukraińskiej agencji kreatywnej zaangażowanej w opracowanie
i wdrożenie projektu w imieniu Instytutu Ukraińskiego.
Strona umożliwia ponadto przeanalizowanie poziomu retoryki ludobójstwa w dowolnym materiale o długości do 12 000 słów – na przykład w przemówieniu bądź publicznym oświadczeniu przywódcy państwa.
Narzędzie jest całkowicie darmowe i dostępne we wszystkich krajach na całym świecie. Planowane jest rozszerzenie jego funkcjonalności tak, aby sztuczna inteligencja mogła analizować informacje z powszechnie dostępnych źródeł w czasie rzeczywistym
i identyfikować retorykę ludobójstwa
w wypowiedziach przywódców państw.
Jason Kancylarz, Ekspert ds. Europy Wschodniej, Eurazji i Bałkanów, absolwent studiów magisterskich na Diplomatische Akademie Wien potwierdza: „W dzisiejszym świecie postępującej dezinformacji w Internecie, ekstremizmu politycznego oraz retoryki ludobójstwa takie narzędzie, jak Genocide Speech Monitor to niezbędna platforma, która z pewnością przyniesie korzyści przyszłym naukowcom oraz świadomym obywatelom świata”.
Projekt informacyjny został stworzony przez Instytut Ukraiński we współpracy z Ukraińskim Instytutem Pamięci Narodowej, Narodowym Muzeum Hołodomoru-Ludobójstwa, agencją kreatywną Bickerstaff.932 oraz studio programistycznym hidden hint.
Hołodomor to celowo wywołana klęska głodu, która nękała ukraińską republikę radziecką
w latach 1932-1933. Jego szczyt przypadł na późną wiosnę 1933 r. Przyczyną klęski głodu była decyzja radzieckiego przywódcy Józefa Stalina z 1929 r. dotycząca kolektywizacji rolnictwa. Oddziały agitatorów Partii Komunistycznej zmuszały chłopów do porzucania swojej ziemi, majątku, a czasem też domów na rzecz kolektywnych gospodarstw. Przeprowadzano deportacje bogatszych chłopów, tak zwanych kułaków, jak również wszystkich tych, którzy sprzeciwili się kolektywizacji.
Wiosną 1933 r. liczba zgonów na Ukrainie gwałtownie wzrosła. Między rokiem 1931
a 1934 w całym ZSRR z głodu zmarło co najmniej 5 milionów osób. Zgodnie
z badaniami przeprowadzonymi przez ukraińskim demografów, wśród nich znalazło się co najmniej 3,9 miliona Ukraińców.