„INSIDE OUT”
ETGAR KERET W BERLINIE
W swoich opowiadaniach Keret odnosi się w sposób bezpośredni do żydowskiej tradycji przekazywania wspomnień z pokolenia na pokolenie. Przywołuje to, czego doświadczył wraz ze swoją matką urodzoną w 1934 roku w Polsce oraz opowiada historie, które słyszał od niej jako dziecko. Są wśród nich zarówno popularne anegdoty, jak i traumatyczne doświadczenia wojenne oraz przemoc.
Narracja wielokrotnie zmienia się z perspektywy dorosłego na perspektywę dziecka. Keret nie twierdzi, że teksty te opisują rzeczywistość ani że odmalował w nich kompletny portret swojej matki. Wręcz przeciwnie, autor podkreśla, że takie podejście byłoby skazane na niepowodzenie, gdyż chce, żeby wystawa ukazywała niepewną i fragmentaryczną naturę jego wspomnień.
Prezentowanym opowiadaniom towarzyszą artefakty wchodzące w skład zbiorów berlińskiego Muzeum, wybrane przez samego Kereta, oraz dwie instalacje, dzieło audiowizualne, a także ilustracje autorstwa twórców sztuki współczesnej stworzone we współpracy z pisarzem. Wystawa ta ma być wyzwaniem adresowanym do zwiedzających. Keret nie ma zamiaru przekazywać im żadnych informacji ani niczego tłumaczyć, lecz chce podzielić się fragmentarycznymi i niemożliwymi do zweryfikowania wspomnieniami swojej nieżyjącej już matki. Gra wspomnień, artefaktów i instalacji artystycznych, na której opiera się wystawa, tworzy skłaniającą do przemyśleń przestrzeń bazującą na odczuciach i skojarzeniach.
– Muzeum Żydowskie w Berlinie chce za pośrednictwem prezentowanych wystaw przedstawiać historie z życia Żydów – mówi Hetty Berg, Dyrektorka Muzeum – a Etgar Keret to bez wątpienia mistrz opowiadania historii. Jestem ogromnie szczęśliwa, że zdecydował się on stworzyć opowiadania specjalnie dla naszego Muzeum, a ponadto odniósł się do artefaktów wchodzących w skład naszych zbiorów. Dla mnie osobiście takie połączenie to bardzo stymulujące i inspirujące doświadczenie i mam nadzieję, że zwiedzający podzielą moje zdanie i odnajdą swój własny sposób na kontemplację wystawy.
Etgar Keret chce, żeby odwiedzający wystawę poczuli więź z jego matką, lecz nie dostarcza im obiektywnych szczegółów na jej temat. W ten sposób, jak twierdzi, poznają ją tak samo, jak on to zrobił: „Odwiedzający nie muszą znać imion jej rodziców ani jej daty urodzenia. Chcę, żeby wiedzieli, którą częścią dłoni głaskała mnie po twarzy i jakie bajki opowiadała mi co wieczór przed snem. To tak, jak całowanie kogoś z zamkniętymi oczami: odczucia są jasne, ale ciężko je opisać czy dokładnie wyrazić.
Wszystkie opowiadania są dostępne w trzech wersjach językowych na samej wystawie oraz na stronie internetowej Muzeum, zarówno w wersji tekstowej, jak i audio. Etgar Keret sam czyta swoje opowiadania po hebrajsku i angielsku, a nagradzany pisarz Daniel Kehlmann przedstawia ich tłumaczenie na niemiecki.
Wystawa będzie dostępna dla odwiedzających do 5 lutego 2023.
Dziewięć nowych opowiadań izraelskiego pisarza Etgara Kereta, dla których punkt wyjścia stanowiły wspomnienia o jego matce, powstało specjalnie z okazji wystawy, która miała swoją premierę 21 października w Muzeum Żydowskim w Berlinie.
Muzeum Żydowskie w Berlinie
Edgar Keret. Fot.: Lielle Sand