WSPOMNIENIA I OPOWIEŚCI
Z CZASÓW HOLOKAUSTU
W PRZESTRZENI CYFROWEJ
Ponadnarodowe badania tematyki Holokaustu oraz upamiętnienie i rozpowszechnianie informacji to misja Europejskiej Infrastruktury Badań nad Zagładą EHRI. Największe wyzwanie dla działalności tej instytucji stanowi rozproszenie źródeł informacji oraz wiedzy w tej dziedzinie między wieloma instytucjami. Od 2010 rok EHRI aktywnie poszukuje środków zaradczych dla fragmentaryzacji oraz rozproszenia dziedzictwa Holokaustu tak, aby łączyć ze sobą materiały, instytucje oraz naukowców. Dzięki nowym paradygmatom badawczym pojawiły się kolejne możliwości w kontekście badania, łączenia, mediatyzowania oraz prezentowania danych w przestrzeni wirtualnej. Badania tematyki Holokaustu oraz upowszechnianie ich wyników prowadzone są obecnie jako działania ponadnarodowe, międzykulturowe, cyfrowe
i interdyscyplinarne.
EHRI dostosowuje do swoich potrzeb procesy transformacji cyfrowej z zakresu takich dziedzin, jak cyfrowe nauki historyczne
i humanistyczne oraz postrzega swój własny udział jako siłę napędową dla nowych metod
i narzędzi cyfrowych. Poza wykorzystywaniem potencjału, jakiego dostarczają technologie mobilne, EHRI postrzegana jest także jako źródło infrastruktury akademickiej zaangażowanej w tworzenie długotrwałych
i zrównoważonych sieci kontaktów zrzeszających instytucje posiadające wiedzę
i doświadczenie w zakresie badań nad Holokaustem oraz rozpowszechnianie informacji na temat tego okresu w historii ponad podziałami na poszczególne dyscypliny i instytucje, a także różnice polityczne
i narracje historyczne konkretnych narodów.
Internet oraz cyfryzacja okazały się nieodzownymi narzędziami przedstawiania historii Holokaustu oraz upamiętnienia tamtych dni. Potencjał technologiczny tych rozwiązań stanowi podstawę dla tego, co Marianne Hirsch nazwała w 2012 roku „archiwalnym zwrotem w postpamięci”. Stał się on narzędziem niezbędnym również do zmobilizowania zróżnicowanych grup społecznych i etnicznych zaangażowanych w historię powszechną. Przykład Holokaustu unaocznia zmianę paradygmatu zachodzącą
w naukach humanistycznych. Miejsca pamięci i związane z nimi instytucje w obecnych czasach korzystają z zaawansowanych możliwości Internetu jako miejsca umożliwiającego prezentację swojej działalności oraz reprezentowanie innych oraz tworzą przestrzeń do dyskusji dla międzynarodowej, międzykulturowej
i interdyscyplinarnej grupy odbiorców.
Jednocześnie z zaawansowanych możliwości, jakie daje sieć, w pełni korzystają nie tylko instytucje o ugruntowanej pozycji. Kreatywne i czasem wzbudzające kontrowersje nowe sposoby opowiadania historii Holokaustu bądź formy upamiętnienia oparte
o rozwiązania cyfrowe tworzone są przez pojedyncze osoby prywatne bądź grupy osób niepowiązane z dużymi miejscami pamięci, muzeami czy archiwami.
Tego typu “prywatne” prezentacje zyskały szczególną popularność w związku z rozwojem tak zwanych mediów społecznościowych. Ich wykorzystanie pokazuje – także w kontekście Holokaustu – iż proces podejmowania decyzji w społeczeństwie wzbogacił się o nowe struktury wykraczające poza potencjał tradycyjnych mass mediów. Nowe powszechne narzędzia oraz przestrzenie wymiany poglądów działają na innych zasadach, w inny sposób rozpowszechniają treści, inaczej pobudzają ludzi do działania, tym samym stawiając nie tylko na bierny odbiór, lecz wręcz przeciwnie, bazując na powszechnym zaangażowaniu odbiorców.
W odniesieniu do przedstawionych powyżej aspektów, zaplanowana na maj międzynarodowa konferencja poświęcona będzie przestrzeni cyfrowej stanowiącej abstrakcyjne i nieograniczone archiwum umożliwiające propagowanie wiedzy na temat Holokaustu.
Szczegółowy program konferencji dostępny jest na stronie: https://www.uibk.ac.at/zeitgeschichte/connectedhistories2022/index.html.en
Pierwsza konferencja Europejskiej Infrastruktury Badań nad Zagładą EHRI organizowana przez Wydział Historii Współczesnej Uniwersytetu w Innsbrucku oraz Wiedeński Instytut Wiesenthala Studiów nad Holokaustem (VWI). Konferencja odbędzie się w Wiedniu w dniach 23-24 maja 2022.